Özet
Detaylı Özet
Ana Hatlar
Ayaşlı ile Kiracıları romanı rahatlıkla özetlenebilir, ancak romanın temelindeki konulardan birinin Ankara'da yaşayan insanlar olduğu düşünülürse, bunun bir özet ile anlaşılması mümkün olmayacaktır.
Roman, ismi verilmeyen bir anlatıcının, Ayaşlı İbrahim Efendi adlı bir adamın dokuz odalı evinde bir oda kiralamasıyla başlar. Kısa sürede bu evdeki diğer kiracılarla tanışan Anlatıcı, önce onları da okuyucuya tanıtır, daha sonra da günlük yaşayışlarını, problemlerini ve mutluluklarını anlatmaya başlar.
Anlatıcı’nın evde en yakın olduğu kişiler, ağabeyinin arkadaşı olması nedeniyle daha önceden de tanıştığı Hasan Bey ve yedi numarada oturan Turan Hanım olur. Anlatıcı, evinde kumar partileri düzenleyen ve aslında evli olan Turan Hanım ile bir ilişki yaşamaya başlar, fakat bu ilişki sürekli kendisini evlendirmek isteyen yakın arkadaşı Dr. Fahri tarafından tekrar tekrar eleştirilir.
Anlatıcı’nın bu süreçte hayatı, Turan Hanım’ın evindeki eğlencelerle, Dr. Fahri ile yaptığı evlilik konuşmalarıyla ve bankadaki pozisyonu nedeniyle kendisinden birilerine iş bulmasını isteyen insanlarla uğraşmakla geçer.
Ayaşlı’nın evindeki bu yaşam, art arda yaşanan birkaç olay nedeniyle değişmeye başlar. Önce Ayaşlı ile kavga eden Turan ve kocası evden ayrılır, daha sonra da Hasan Bey hayatını kaybeder.
Bu olaylardan sonra odasında ve evde daha az vakit geçirmeye başlayan Anlatıcı, romanın başından beri devam eden evlilik ve aşk konularında daha çok düşünmeye başlar. Arkadaşı Dr. Fahri’nin sürekli kendisine uygun bir eş olarak önerdiği Melek Hanım’a aşık olduğunu fark ettiği için, önce ikisinin nişanlanmasını sağlar, daha sonra kendisi de Hasan Bey’in hastalığı sırasında tanıştığı kızıyla, Selime Hanım’la nişanlanır.
Roman, Fahri ve Anlatıcı’nın ortak bir düğünle evlenmesi ile sonuca ulaşır. Son birkaç sayfa, Anlatıcı’nın Selime ile evlilik hayatına ve Ayaşlı İbrahim Efendi’nin evden çıkmasına ayrılır. Bu insanları bir araya getiren evi bir başkasına devreden Ayaşlı İbrahim Efendi’nin ölümü ve Hasan Bey’in yanına gömülmesi ile roman sona erer.
Ayaşlı ile Kiracıları romanı rahatlıkla özetlenebilir, ancak romanın temelindeki konulardan birinin Ankara'da yaşayan insanlar olduğu düşünülürse, bunun bir özet ile anlaşılması mümkün olmayacaktır.
1
Roman, Ankara’da bir memur olan Anlatıcı’nın Ayaşlı İbrahim Efendi adlı bir adamın dokuz odalı evine taşınması ile başlar. Burada evin hizmetçisi, hasta görünümlü Halide ile tanışan Anlatıcı, Halide’den kahve istedikten sonra bir süre onunla sohbet eder ve bu evde yaşayan diğer insanları kısaca tanıma fırsatı bulur.
İlk bölüm, biraz fazla konuşan Halide’nin başka bir odadan çağırılması ile sona erer.
2
Anlatıcı, mutfakta Halide’yi ararken Ayaşlı İbrahim Efendi’nin kızı Faika’nın kaynanası ile karşılaşır. Faika’nın kocası Fuat Bey’in annesi olan bu yaşlı kadın, fazla konuşan, pek çok konuda tutucu görüşleri olan bir kadındır.
Anlatıcı, bir süre onunla sohbet ettikten sonra Faika ve kocası Fuat ile de tanışır. Bir şoför olan Fuat, iş için dışarı çıkarken, Şefik Bey adlı başka bir kiracı hamama doğru gider; Halide, Faika ve Faika’nın kaynanası, Şefik Bey’in ne kadar pis bir adam olduğu hakkında konuşur.
3
Anlatıcı, Halide vasıtasıyla beş numarada Hasan Bey adlı birinin oturduğunu öğrenir. Hasan Bey, Anlatıcı’nın en büyük ağabeyi Rıza’nın yakın arkadaşlarından biridir, fakat romanın başladığı sırada Rıza Bey de Anlatıcı’nın tüm kardeşleri gibi hayatını kaybetmiştir. Anlatıcı ve Hasan Bey, daha önceden tanışmış, fakat ikisi de işleri nedeniyle başka yerlere gitmek zorunda kalmıştır.
Anlatıcı, Hasan Bey’den bahsederken bir buluşmalarını, onu kızının kocası Ziya ile ilgili uyardığı günü hatırlar: Ziya Bey, Anlatıcı’nın okul arkadaşıdır ve ciddi anlamda alkoliktir. Fakat Hasan Bey, kendisi dahil herkesin gençliklerinde çok içtiğini söylemiş ve bu uyarıyı ciddiye almamıştır.
Ayaşlı’nın dairesine taşındıktan kısa süre sonra, Hasan Bey ve Anlatıcı bir kez daha bir araya gelir. Görüşmedikleri süre içinde, Ziya’nın alkolizminin “gençlikte içmek” miktarının çok üstünde olduğu anlaşılmış, Ziya ve Hasan Bey’in kızı boşanmıştır. İki eski ahbap bir süre sohbet eder, daha sonra Hasan Bey Ayaşlı ile birlikte yemek yemeye gider.
4
Anlatıcı, dördüncü bölümde ağırlıklı olarak Ayaşlı İbrahim Efendi’yi tanıtır ve onun Hasan Bey ile ilişkisini aktarır.
Ayaşlı İbrahim Efendi, tıpkı Hasan Bey gibi bir “bey”in oğludur. Fakat, zamanların değişmesi ile “beylik” mantığı ortadan kalkmış, Ayaşlı İbrahim Efendi de maceralı bir hayata sahip olmuştur. Bir düğünde yanlışlıkla bir kadını vurduktan sonra hapse atılan, daha sonra kaçıp dağlarda eşkıyalık yapan İbrahim Efendi, devlet tarafından affedilmiş, çeşitli işler yaparak belli bir gelir sahibi olmuştur.
Bugün de hayatına kiraladığı evde yaşayarak, Hasan Bey ile arkadaşlık yaparak devam etmektedir.
5
Anlatıcı, eve taşındıktan kısa süre sonra, işe gitmek için evden çıkarken Halide’nin bayıldığını fark eder. Onu doktor arkadaşı Fahri’ye gönderir ve Halide’nin hamile olduğu ortaya çıkar.
Anlatıcı, Halide ile bu konuyla ilgili bir konuşma yapar, fakat evlilik, boşanma, çocuk ve çocuğu bilinçli olarak düşürme konusunda ikisi çok farklı şeyler düşünmektedir. Anlatıcı evliliğe ve çocuk sahibi olma fikrine büyük önem verirken, Halide bu konularda kendisi gibi fakir bir kadının ne gibi imkanlara sahip olduğunu gerçekçi bir şekilde anlatmaya çalışır.
Bölümün sonunda Halide, her şeye rağmen kendisini hamile bırakan adam ile konuşmaya karar verir. Ya ona kürtaj parası verecek, ya da çocuk doğana kadar Halide’ye bakacak, daha sonra da çocuğu yanına alacaktır.
6
Dr. Fahri’nin ilaçlarını aldıktan sonra biraz daha iyileşen Halide, bu bölümde yine ön plana çıkar: Bu sefer de, birkaç bölüm önce gözüken yaşlı Şefik Bey’i dövmüştür. Küçük meselelerden çıkan bu kavga, Şefik Bey’in cimriliği nedeniyle büyüyünce Halide ona saldırır, Anlatıcı da bu olayları anlatırken Şefik Bey’in geçmişi ile ilgili bilgiler verir.
Yıllar boyunca konsolosluk yapan Şefik Bey, iki kere evlenmiş ve çocuk sahibi olmuştur, ancak ailesinden uzak yaşamaktadır. Halide’nin evden kovulması için diğer kiracıları ikna etmeye çalışan Şefik Bey, bu amacına ulaşamaz ve diğer ev sakinlerinin araya girmesi ile olay sakinleştirilir.
7
Yedinci bölüm, apartmanın sekiz numarasında oturan İffet Hanım, Abdülkerim Bey ve çocukları Turhan Mükimüddin’in tanıtımına ayrılır. Birbirlerini pek sevmedikleri açıkça belli olan İffet ve Abdülkerim, aynı zamanda çocuk yetiştirme konusunda da oldukça başarısızdır. Bu nedenle Turhan Mükimüddin, şımarık, huysuz, sürekli ağlayan bir çocuk haline gelir.
Bu bölümdeki olaylar sırasında da, Faika’nın evinde baktığı bir resmi kıran Turhan Mükimüddin, odanın altını üstüne getirmeye başlar; babası onu zorla kucaklayıp kendi odalarına götürmek zorunda kalır.
8
Evdeki boş odalardan biri olan altı numaraya, İskender Bey adlı bir fabrikatör taşınır. Rusya’da okumuş olan ve burada uzun süre vakit geçiren İskender Bey, sevimli doğası sayesinde kısa sürede apartmandaki herkesle arkadaş olur, hatta Rusya geçmişleri olan Abdülkerim ve Şefik Bey ile evde “ufak bir Beyaz Rus dünyası” kurar.
Fakat, kuracağı fabrika ile kısa sürede zengin olma hayalleri kuran İskender Bey tanıdıklarına Ayaşlı’nın evinde kaldığını söylemez, lüks bir otelde kalıyormuş gibi davranır.
9
Sevecen tavırlarıyla eve taşındığı ilk günlerde herkes tarafından sevilen İskender Bey, diğer odalarda oturan insanları da yedi numaradaki Turan Hanım ve Haki Bey ile tanıştırır. Kısa süre içinde, kart oyunları oynanan, gece ikiye, üçe kadar ışıkları sönmeyen bu oda tüm evin buluşma noktası haline gelir.
Anlatıcı bir süre bu toplantıların dışında kalsa da, daha sonra Turan’ın ısrarlarıyla oyun gecelerine dahil olur. Oyun oynamamasına karşın Turan ile ilk tanışmasından itibaren bir yakınlık kurmaya başlar.
Bu sırada, İffet Hanım da kumar oynayan, rahat ilişkiler yaşayan Turan’ı kendine örnek almaya başlar. Etrafındakiler kendisine bir çocuğu olduğunu, Turan gibi yaşayamayacağını hatırlattığında, oğlu Turhan’ı İstanbul’a gönderir.
10
Onuncu bölüm, Turan Hanım’ın kocası Haki Bey’in tanıtılması ile başlar. Askerlik ve yurt dışında memurluk yapan Haki Bey, bir karışıklık sonucu uzun süre boş durarak para kazanır, fakat boş durduğunu bildirmiş olduğu için geri döndüğünde herhangi bir cezaya çarptırılmaz.
Anlatıcı, daha sonra Haki Bey’in oyun oynarken diğer oyuncuları nasıl rahatsız ettiğinden bahseder. Haki Bey ve Turan’ın iyice hayatlarına girmesi ile, Ayaşlı’nın evinde yeni bir düzen gelişir. Oyun oynayanlar Turan’ın dairesinde, oynamayanlar ise Ayaşlı’nın dairesinde buluşmaya başlar.
11
Bu sırada, dokuz numaralı daireye, Hasan Bey’in tanıdığı Hüseyin Bey adlı biri yerleşir. Yıllardır elinden alınan tarlalarının derdiyle uğraşan Hüseyin Bey, bu derdini herkesle paylaşan ve çözüm arayan bir adamdır.
Fakat, kendisinin dinlendiğini görünce sorununu tüm detaylarıyla anlatmaya, hatta on – on iki yıldır süren bu olayın tüm kayıtlarını tuttuğu defterlerini okumaya başlar. Anlatıcı, ilk anlarda onu iyi niyetle dinlemesine karşın daha sonra dayanamaz ve durumu Hüseyin Bey ile de paylaşır.
Fakat Hüseyin Bey, buna rağmen ev hayatına dahil olur, Hasan Bey ile yakın bir ilişki kurar.
12
Anlatıcı, Doktor Fahri’den döndüğü bir akşam Halide’yi mutfakta bulur ve onunla kısa süre konuştuktan sonra Turan’ın odasına çıkar. Burada Haki Bey’in yine bir oyunu berbat etmesi nedeniyle ufak çaplı bir gerginlik yaşanmaktadır.
Haki Bey, kendisini savunduktan sonra Şefik Bey ile tavla oynamaya başlar. Daha sonra İffet Hanım, Abdülkerim ve Turan’ın arkadaşları Cevat ile Orhan da odaya gelir. Tavlada yenilmekte olan Haki Bey, bunu bir fırsat olarak bilip oyundan kaçmaya çalışır, fakat Anlatıcı ortadaki parayı kendisine iade etmez.
Bunun ardından Haki Bey, Cevat ve Orhan Şefik Bey ile dalga geçmeye başlar, Anlatıcı parasını verdikten sonra odadan kaçarcasına uzaklaşır.
13
Turan’ın odasında oturulan bir başka gece, Orhan yanında iki arkadaşıyla ziyarete gelir ve odadaki tüm erkekler kalkar. Anlatıcı, bu durumdan rahatsız olduğu için Ayaşlı’ya evin kapısının sürekli açık olması konusunda şikayet eder, o da kapının kapatılması konusunda hemfikir olur.
Fakat Anlatıcı bununla kalmaz. Gelenlerin odaya oyun için değil, odadaki kadınlar için geldiğini, Ayaşlı’nın kızının, Haki’nin de karısının orada olduğunu, onların neden odadan gittiğini anlayamadığını söyler. Bundan sonra Ayaşlı ve Haki Turan’ın odasına geri döner.
Ertesi sabah, Hasan Bey Anlatıcı’ya yaşananları anlatır, Ayaşlı ve Haki odaya döndükten sonra gelen misafirlerin evden ayrıldığını belirtir. Hasan Bey ile kısa bir sohbetin ardından, Anlatıcı İskender Bey’in odasında Turan ile karşılaşır. Turan akşam yaşanan olayları Anlatıcı’ya aktarırken, onunla flört edercesine fazla kıskanç olduğunu söyler, ancak bundan sonra bir daha benzer bir olay yaşanmaz.
14
Halide, kendisini hamile bırakan Rasim ile birlikte kalacağı için evden ayrılır, yerine Raife adlı bir kadın gelir. Gelir gelmez de Anlatıcı’dan kızının kocası için iş istemeye başlar. Anlatıcı bu isteği fazla ciddiye almayınca, sırasıyla iki kızı da yanına gelir, büyük kızı da bankada iş bulmak istediğini söyler.
Anlatıcı, her iki kardeşe de yapabileceği bir şey olmadığını söyledikten sonra Ayaşlı’ya gider, Raife’nin yakasını bırakmasını istediğini söyler. Bundan sonra Raife kendisini rahat bırakır, ama evdeki diğer kiracıları sık boğaz etmeye devam eder.
15
Anlatıcı odasında çalışırken, Turan pijamalarıyla onun yanına gelir ve eline kıymık batması bahanesiyle onunla odasında baş başa vakit geçirir.
Turan ile geçirdiği iki saatten sonra Anlatıcı’nın odasına Dr. Fahri gelir. Anlatıcı’nın bankadaki müdürü rahatsızlanmıştır. Dr. Fahri ile Anlatıcı onun evine gider ve akşam yemeğine kalır. Burada ilk kez müdürün yeğeni Melek Hanım ile tanışırlar. Dr. Fahri ile Melek Hanım yemek boyunca bakışırlar, fakat Fahri aslında Anlatıcı için baktığını, onu evlendirmek istediğini söyler.
16
Bir kış günü, tüm ev sakinleri yemeği aynı odada yiyecektir. Cavit Turan Hanım’ın uyanmasını beklerken, Hüseyin Bey ile sohbet eder, Hasan Bey ise kızına mektup yazar. Yemeğe oturulduğunda Cevat, bir önceki akşam Şefik Bey’in içip içip sarhoş olduğunu herkese anlatır, birlikte içtiği genç adamların cüzdanını alıp herkese içki ısmarladığını anlatır.
Şefik Bey ise İskender’e para vermemek için cüzdanında neredeyse hiç para olmadığını açıklamaya çalışır. Yemeğin ardından, Anlatıcı, Faika ve Turan ile birlikte dışarı çıkar ve karda dolaşır.
17
Anlatıcı, bankanın bir işi için iki aylığına Ankara’dan ayrılır ve geri geldiğinde evi biraz değişmiş bulur. Hizmetçi Raife yerine Ziynet isimli bir genç kadın gelmiş, Hüseyin Bey memleketine dönmüştür. Hasan Bey ise, mübadeleden toprak almak için İzmir’e gitmiştir.
Dr. Fahri’nin birlikte yaşama teklifini reddeden Anlatıcı, yeniden evlilik konusunun açılmasını istemediği için oradan çıkıp odasına döner. Burada evdeki üçüncü hizmetçi Ziynet ile konuşan Anlatıcı, onu Halide’ye göre daha kibar, ama daha içten hesaplı bulur.
Daha sonra Turan kendisini odasında ziyaret eder ve ikili tüm geceyi birlikte geçirir.
18
Anlatıcı, kendisinden para istemeye gelen Ziynet ile konuşurken, Faika’nın annesinin Ankara’da bir genelev işlettiğini öğrenir. Bunu öğrendikten sonra büyük bir şaşkınlık geçiren Anlatıcı, Hasan Bey’in de bu kadından para aldığını düşündüğü için Ayaşlı’dan soğuduğunu fark eder, ama bu soğukluk çok uzun sürmez.
Dr. Fahri, Anlatıcı’ya o evden çıkması ve evlenmesi yönünde baskı yapmayı sürdürür. Bir kez daha bu konuyu kapatan Anlatıcı eve döner, Ayaşlı ve Hasan’ın içki masasına oturup Ziynet’i oynarken izlediğini görür.
19
On dokuzuncu bölüm, Turan’ın dostlarından Süsen Hanım ve Berin Sadık’ın tanıtılmasıyla başlar. Özellikle Berin Sadık, oldukça yetenekli, kadın ruhlu bir sanatçı olarak tanıtılır ve Anlatıcı onun eserlerinden detaylı şekilde bahseder.
Bu karakterlerin tanıtılmasının asıl sebebi, Süsen Hanım’ın bir tanıdığı için Anlatıcı’dan yardım istemesidir. Süsen Hanım, Cavide adlı bir genç kıza iş bulmak için, Anlatıcı’nın bankadaki bağlantılarını kullanmak ister.
Bu sırada, İffet Hanım ile Abdülkerim’in oğlu da İstanbul’dan geri gelir.
20
Ertesi sabah, Anlatıcı odasından çıkarken, Cavide’nin kendisini görmeye geldiğini öğrenir, fakat Süsen Hanım’ın söylediğinin aksine, o çalışmak istememektedir. Cavide, sadece zorunda olduğu için böyle bir işe girmek istemekte, asıl hedefinin rahat ve keyifli bir hayat sürmek olduğunu söylemektedir.
Anlatıcı, bir süre bunu şımarıklık olarak görse de, daha sonra Cavide’nin kendisini etkilemeye çalıştığını anlar. Anlatıcı’ya göre Cavide’nin asıl amacı, Anlatıcı’ya ideal bir eş olabileceğini göstermektir.
Bu fikir ilk anda ona çok uzak gelse de, böyle bir fikri düşünmeden bir anda çöpe atamayacağına karar verir.
21
Bu günden sonra, Cavide iş aramayı bırakmasına karşın Anlatıcı’nın evine gelmeye devam eder, ikisi iki eski arkadaş gibi sohbet etmeye başlar. Fakat önce Turan, sonra Fahri kendisi hakkında çıkan dedikodulardan bahsedince bu işten soğumaya başlar.
Hasan Bey ona Cavide’nin aslında gözüktüğü gibi biri olmadığını, daha önceden de ilişkiler yaşadığını anlatır. Bunun üzerine Turan ile ikisi arasındaki ilişki konusunda bir konuşma yaşayan Anlatıcı, hem Turan’dan, hem de Cavide’den kendisine uygun bir eş olmayacağını anlar.
22
Aldığı bilgiler sonrasında Cavide’den soğuyan Anlatıcı, onu bir an önce başından savmak için İstanbul’da bir iş bulur. Kısa süre içinde İstanbul’a gitmek için yola çıkan Cavide’yi kalabalık bir grup yolcu eder. Bu ufak seremoni sırasında, Cavide’nin Ankara’da bir adamla beraber olduğu da ortaya çıkar.
Cavide’nin kendisini hiç önemsemeden Ankara’dan ayrıldığını görmenin üzerine bir de bu bilgiyi öğrenen, Anlatıcı kadınlarla ilişkileri konusunda bir bunalım yaşar. Aradığını ne Cavide’de, ne de Turan’da bulabilen Anlatıcı, Dr. Fahri’nin kendisini Melek Hanım ile evlendirme düşüncelerini ciddiye almamayı ise sürdürür.
23
Anlatıcı’nın Cavide ile meşgul olduğu sırada, Ayaşlı’nın evinde farklı sorunlar da baş göstermiştir. Turan’ın evinde kumar oynamaya gelen insanlar nedeniyle çıkan tartışmalar ve sorunlar, sonunda Ayaşlı’yı çileden çıkartır ve Ayaşlı evin kumarhaneye döndüğünü söyleyerek Turan’dan bu işe bir son vermesini söyler.
Kumar oynatan ev sahibi olarak kayda değer miktarda para kazanmış olan Turan ise, bu işi düzenli olarak, daha rahat bir şekilde yapabileceği bir eve çıkma fikrini gerçekleştirmek için doğru zamanın geldiğine karar verir. Böylece, Turan ana karakterler içinde Ayaşlı’nın evinden ayrılmaya karar veren ilk karakter olur.
Turan ayrılırken Anlatıcı ile son kez konuşur ve ona kendisini sık sık ziyaret etmesini tembihler, fakat hem bu davet soğuktur, hem de Anlatıcı’nın gitmeye niyeti yoktur. Böylece Turan ile Anlatıcı arasındaki ilişki de sona ermiş olur.
24
Turan Hanım evden ayrıldıktan bir ay sonra, Hasan Bey’e inme iner. Hastaneye kaldırıldıktan sonra Fahri ve Anlatıcı’nın gayretleri sayesinde Hasan Bey’in kızı, Ayvalık’tan Ankara’ya çağrılır.
Selime Hanım, babasını görmek için Ankara’ya geldiğinde onu Anlatıcı karşılar ve hastaneye götürür. Hastanedeki iyi bakım ve kızının gelişi, Hasan Bey’in durumunu biraz düzeltir, etrafında olup bitenleri anlamaya başlar.
25
Bir sonraki bölümde, Hasan Bey daha da iyileşmiş durumdadır. Kızı, Fahri ve Anlatıcı sürekli onu ziyaret eder, ona destek olur.
Bu sırada, hastanede çalışan doktorlardan Halit Ahmet, Hasan Bey’in kızı Selime’yi görüp beğenir ve onunla evlenmek ister.
26
Anlatıcı, Hasan Bey’i bir kez daha ziyaret eder ve daha iyi, daha açılmış gördüğü Hasan Bey ile kısa bir sohbet eder. Bu sırada Ayaşlı da yakın arkadaşını günde iki kez ziyaret etmekte, hastane dışında da onun işleri ile ilgilenmektedir.
Anlatıcı ve Fahri, çeşitli konulardan bahsederek Hasan Bey’in durumunun düzelmesini bekler. Fahri Anlatıcı’ya Halide’nin bir çocuk doğurduğunu, Selime’nin de Halit Ahmet’in evlilik teklifini ya reddettiğini, ya da bu teklifin yapılmasını bile engelleyecek kadar soğuk davrandığını söyler.
Daha sonra Selime de bu ikiliye katılır ve Anlatıcı ile Fahri’nin evlilik konusundaki sohbetlerini dinlemeye başlar.
27
Hasan Bey’in durumu, on gün kadar iyi gittikten sonra bir anda tekrar kötüleşir ve Hasan Bey hayatını kaybeder. Anlatıcı, Selime’yi bir otele götürüp orada onunla birlikte vakit geçirir, fakat Selime yalnız kalmak ister.
Bir süre daha Selime’nin odasında kalan Anlatıcı, ona Ankara’da kalmasını teklif eder, fakat Selime bunu reddeder ve kısa süre içinde Ayvalık’a geri döner. Bu durum, Selime’ye karşı ciddi duygular hisseden Anlatıcı’yı hayal kırıklığına uğratır.
28
Turan’ın evden ayrılması ve Hasan Bey’in ölümünden sonra Ayaşlı’nın evi iyice farklı bir görüntüye bürünür. Ayaşlı, Hasan Bey’den kalan odayı İffet Hanım’a kiralar ve bu odada kumar oynanmasını teşvik eder. Amacı, İffet Hanım’ı Turan’ın yerine koymaktır, fakat bu plan fazla başarılı olmaz.
Bu arada, İskender’e verdiği borçların geri gelmeyeceğini anlayan Şefik Bey sürekli onu rahatsız ederek parasını geri almaya çalışır. Bu sırada Abdülkerim ile yakınlaşan Şefik Bey, sık sık onunla vakit geçirmeye başlar, Anlatıcı onları gecenin bir saatinde sokakta gördüğünde bile bir takım karanlık işleri için Anlatıcı ile eve gelmeyi reddederler.
29
Selime’nin teklifine karşı Ayvalık’a dönmesi Anlatıcı’yı ciddi anlamda üzmüştür. İçinde bir sıkıntı ile Dr. Fahri’ye misafirliğe giden Anlatıcı, burada Selime’ye bir mektup yazar ve bu mektubu yazdıktan sonra giderek rahatladığını fark eder.
Kendi içindeki sıkıntıdan kurtulduktan sonra, misafirlikte yaşananlara dikkat eden Anlatıcı, Dr. Fahri ile Melek Hanım arasında ciddi bir yakınlaşma olduğunu görür ve bu konuda bir şeyler yapmaya karar verir.
30
Arkadaşının Melek Hanım’a aşık olduğunu fark eden Anlatıcı, onu isteme konusunda Dr. Fahri’yi ikna eder ve Melek Hanım’ı müdürden istemeye gider. Dr. Fahri’nin terbiyeli ve uygun bir adam olduğunu düşünen ailesi, bu evliliği onaylar ve Dr. Fahri’nin müdürün evine çağrılması ile ikili sözlenmiş olur.
Bu sırada, Ayaşlı’nın dairesinde kötü olaylar yaşanmaya devam etmektedir. Anlatıcı eve döndüğünde, Fuat’ın Faika’yı şiddetli bir şekilde dövdüğünü öğrenir.
31
Otuz birinci bölüm, Anlatıcı için çok iyi bir haberle başlar: Selime mektubuna cevap vermiştir. Bu iki karakter arasındaki aşk, artık git gide netleşirken, Ayaşlı’nın evi bir başka trajedi ile sarsılır. Şefik Bey, kim olduğu bilinmeyen birileri tarafından başı kesilerek öldürülür.
Ceset teşhis edildikten sonra evde oturanlar kısa bir sorguya çekilir ve Anlatıcı Şefik Bey’in son dönemlerde bulaştığı pis işlerden bahseder.
32
Şefik Bey’in başı kesilmiş bedeni, günlerce Anlatıcı’nın kafasından çıkmaz, fakat Selime’nin yanına gelme isteğini bildirdiği bir telgraf, onu yeniden mutlu eder. Bunun üzerine Ankara’da yeni bir ev aramaya başlayan Anlatıcı, kiralık ve uygun bir ev bulamadığı için geçici olarak bir otele yerleşmeye karar verir.
İlerleyen günlerde gergin bir şekilde Selime’nin gerçekten gelip gelmeyeceğini merak eden Anlatıcı, onunla buluştuktan sonra büyük bir mutluluk yaşar.
33
İki üç günü Selime ile birlikte geçiren Anlatıcı, İskender’in tutuklandığını öğrenir, fakat bu iş üzerinde fazla durmaz.
Dr. Fahri’nin de devreye girmesiyle, Selime ile Anlatıcı arasındaki ilişki resmiyet kazanır ve ikili nişanlanır.
34
Otuz dördüncü bölümde, Selime ve Anlatıcı; Fahri ve Melek ile ortak bir düğün düzenleyerek evlenir. Düğün sırasında önemli bir politikacı, Cumhuriyet ve Cumhuriyet’in kazandırdıkları ile ilgili bir konuşma yapar.
Bütün gece çeşitli insanlarla dans eden Anlatıcı ve Selime, yorgun bir şekilde eve döner. Evlilik hayatlarının ilk günlerinde, Selime doğacak çocuklarının ilk giysilerini dikmeye başlar.
35
Son bölüm, romandaki hikayede açık kalan noktaları bağlar: Fuat, Faika’yı bırakıp kaçar, Ayaşlı İbrahim Efendi evi bir daha kiralamaz ve ani bir soğuk algınlığı geçirdikten sonra hayatını kaybeder.
Kendi isteği doğrultusunda, onu Hasan Bey’in hemen yanına gömerler ve bu sahne ile roman sona erer.
1
Ayaşlı İbrahim Efendi’nin dokuz odalı evi – Hizmetçi Halide – Halide’nin hikayesi, Ayaşlı ve ailesi hakkında bilgiler
2
Faika’nın kaynanası – Faika ve kocası Fuat – Şefik Bey – Halide’nin Şefik Bey hakkında görüşleri -
3
Hasan Bey – Anlatıcı’nın ağabeyi ve diğer kardeşleri ile ilgili anıları – Hasan Bey ile buluşma anısı, Hasan Bey’in kızının kocası, Anlatıcı’nın uyarısı – Hasan Bey ile yeniden bir araya gelme – Sohbet, Hasan Bey’in kızının boşanma haberi – Hasan Bey’in Ayaşlı ile yemeğe gitmesi
4
Ayaşlı İbrahim Efendi – Ayaşlı’nın karakteri, geçmişi: hapis, eşkıyalık, af, çeşitli işler – Hasan Bey ve Ayaşlı İbrahim
5
Halide’nin bayılması – Dr. Fahri’ye gönderilmesi – Anlatıcı ve Halide’nin konuşması: evlilik, boşanma, hamilelik.
6
Halide’nin Şefik Bey’i dövmesi – Şefik Bey’in geçmişi – Hariciye, konsolosluk - Evlilikleri, çocukları – Şefik Bey’in Halide’nin kovulmasını istemesi – Olayın sakinleştirilmesi
7
Sekiz numara: İffet Hanım – Abdülkerim, Turhan Mükimüddin – İffet Hanım ve Abdülkerim’in evliliği – Ölen çocukları – Turhan’ın huysuzluğu – Faika’nın evini dağıtması – Zorla evine götürülmesi
8
Altı numara: İskender Bey’in taşınması – İskender Bey’in doğası, sevecen, lüks ikramlar – İskender’in hayatı, Rusya – Fabrika kurma çabaları – İskender, Şefik ve Abülkerim
9
Yedi numara: Turan Hanım – Haki Bey – Oyun geceleri – Anlatıcı’nın Turan ile tanışması – İffet Hanım ve Turan – Turhan Mükimüddin’in İstanbul’a gönderilmesi
10
Haki Bey’in geçmişi – Kumar oynarken tavırları – Ayaşlı’nın evindeki yeni düzen – Oyun oynayanlar: Turan’ın evi, oynamayanlar, Ayaşlı’nın evi
11
Hukuk Reisi – Hüseyin Bey – Hüseyin Bey’in tarlaları – Anlatıcı’nın sıkıntısı – Hasan ve Hüseyin Bey arasındaki yakınlık
12
Halide ile sohbet – Turan’ın odası – Haki Bey ve Şefik Bey’in tavla oyunu – Cavit ile Orhan – Şefik Bey, “Mason” – Şefik Bey’in odadan kaçması
13
Orhan ve iki arkadaşı, ziyaret – Erkeklerin odayı terk etmesi – Anlatıcı’nın öfkesi – Haki ve Ayaşlı ile sohbet – Haki ve Ayaşlı’nın odaya gitmesi – Hasan Bey ile sohbet – Turan ile Anlatıcı’nın olayları değerlendirmesi
14
Halide’nin gidişi – Raife Hanım – Raife Hanım’ın kızının kocası için iş istemesi – Raife Hanım’ın kızları – Büyük kızı, daktilo olma isteği – Anlatıcı’nın Ayaşlı’dan ricası – Raife Hanım’ın yardım isteklerine son vermesi.
15
Turan’ın kıymık bahanesi – Anlatıcı ve Turan – Dr. Fahri ile müdürün evinde yemek – Melek Hanım – Dr. Fahri’nin Anlatıcı’yı evlendirme isteği – Faika’nın ablası
16
Aynı odada yemek planı – Cavit ve Hüseyin Bey – Hasan Bey’in kızına mektubu – Şefik Bey’in sarhoşluk hikayesi – Şefik Bey’in olayları ört bas etme çabası – Anlatıcı, Faika ve Turan’ın karda oynaması
17
Anlatıcı’nın seyahati, evdeki değişiklikler – Hüseyin Bey’in gidişi – Dr. Fahri’nin birlikte oturma teklifi – Ziynet – Turan’ın Anlatıcı’nın boynuna atlaması – Anlatıcı ve Turan’ın tüm geceyi birlikte geçirmesi
18
Ziynet’in para isteği – Faika’nın annesi ile ilgili gerçek – Hasan Bey’in tepkisi – Dr. Fahri’nin evden çıkma baskısı -
19
Süsen Hanım – Berin Sadık ve sanat eserleri – Süsen ve Turan’ın ricası – Anlatıcı’nın isteklerini kabul etmesi – Turhan Mükimüddin’in İstanbul’dan Ankara’ya dönmesi
20
Cavide’nin ziyareti – Çalışmak istememesi – Anlatıcı ile sohbet – Anlatıcı’nın tespiti, Cavide’nin kendisini beğendirme çabası
21
Cavide’nin ziyaretleri – Turan ve Fahri’nin yorumları, dedikodu – Halide’nin yaşadıkları - Hasan Bey’in Cavide hakkında yorumları – Turan ile konuşma, “aşık olmak yok”
22
Cavide’ye bulunan iş – Amerikalı kadın - Cavide’nin uğurlanması – Dedikodular - Anlatıcı’nın mutsuzluğu – Dr. Fahri’nin Melek Hanım ile evlilik önerisi
23
Turan’ın evindeki kumar nedeniyle çıkan kavgalar – Ayaşlı ve Turan’ın tartışması – Turan’ın evden ayrılma kararı – Anlatıcı’yı daveti, soğuk – Anlatıcı ve Turan’ın son görüşmesi – Fahri’nin Turan konusundaki şüpheleri
24
Hasan Bey’e inme inmesi – Hastane – Kızının Ayvalık’tan çağırılması – Selime’nin Ankara’ya gelişi – Selime ve Anlatıcı – Hasan Bey’in biraz iyileşmesi
25
Hasan Bey’in durumu, iyileşme – Fahri ve Anlatıcı’nın sohbeti – Mikropçu Halit Ahmet’in Selime ile evlenme isteği
26
Hasan Bey ile Anlatıcı’nın konuşması – Ayaşlı’nın ziyareti, yardımları – Göz muaynesi için bekleyen hasta – Fahri ve Anlatıcı’nın sohbeti – Halit Ahmet’in reddedilmesi – Halide’nin çocuğu – Fahri, Anlatıcı ve Selime
27
Hasan Bey’in ölümü – Selime’nin otele götürülmesi – Anlatıcı’nın orada kalma teklifi – Selime’nin reddi ve Ayvalık’a dönüşü – Anlatıcı’nın hayal kırıklığı
28
Hasan Bey’in ölümünden sonra odalar – Ayaşlı’nın odayı İffet Hanım’a kiralaması – İffet Hanım’ı Turan’ın yerine koyma çabası – Şefik Bey ve İskender – Şefik Bey’in Abdülkerim ile arkadaşlığı
29
Anlatıcı’nın iç sıkıntısı – Fahri’ye misafirlik – Selime’ye mektup – Rahatlama – Fahri ve Melek Hanım’ın yakınlığı
30
Fahri ve Anlatıcı’nın konuşması – Melek Hanım’ı isteme kararı – Melek Hanım’ı müdürden isteme – Kabul – Fahri Bey ve Melek Hanım’ın sözlenmesi – Fuat’ın karısını dövmesi
31
Selime’nin cevabı – Anlatıcı’nın Selime’ye aşkı – Şefik Bey’in öldürülmesi – Cesedi teşhis etme çabası – Sorgu- Şefik Bey ve “pis işleri”
32
Şefik Bey’in ölümü sonrası yaşananlar – Selime’nin Ankara’ya gelme isteği – Anlatıcı’nın yeni bir ev bulma çabası – Kiralık ev bakma – Otele yerleşme kararı – Selime’yi bekleyiş – Selime’nin gelişi
33
İskender’in tutuklanması – Selime ve Fahri’nin sohbeti – Anlatıcı ile Selime’nin nişanlanması
34
Selime ve Anlatıcı’nın evlenmesi – Fahri – Melek, Selime – Anlatıcı, ortak düğün – Politikacının nutku – Dans – Selime ve Anlatıcı’nın eve dönüşü – Doğacak çocuklarının ilk giysileri
35
Ayaşlı’nın evi tekrar kiralamaması – Fuat’ın Faika’yı bırakıp kaçması – Ayaşlı’nın ölümü – Hasan Bey’in yanına gömülmesi
Ayaşlı İbrahim Efendi’nin dokuz odalı evi – Hizmetçi Halide – Halide’nin hikayesi, Ayaşlı ve ailesi hakkında bilgiler
2
Faika’nın kaynanası – Faika ve kocası Fuat – Şefik Bey – Halide’nin Şefik Bey hakkında görüşleri -
3
Hasan Bey – Anlatıcı’nın ağabeyi ve diğer kardeşleri ile ilgili anıları – Hasan Bey ile buluşma anısı, Hasan Bey’in kızının kocası, Anlatıcı’nın uyarısı – Hasan Bey ile yeniden bir araya gelme – Sohbet, Hasan Bey’in kızının boşanma haberi – Hasan Bey’in Ayaşlı ile yemeğe gitmesi
4
Ayaşlı İbrahim Efendi – Ayaşlı’nın karakteri, geçmişi: hapis, eşkıyalık, af, çeşitli işler – Hasan Bey ve Ayaşlı İbrahim
5
Halide’nin bayılması – Dr. Fahri’ye gönderilmesi – Anlatıcı ve Halide’nin konuşması: evlilik, boşanma, hamilelik.
6
Halide’nin Şefik Bey’i dövmesi – Şefik Bey’in geçmişi – Hariciye, konsolosluk - Evlilikleri, çocukları – Şefik Bey’in Halide’nin kovulmasını istemesi – Olayın sakinleştirilmesi
7
Sekiz numara: İffet Hanım – Abdülkerim, Turhan Mükimüddin – İffet Hanım ve Abdülkerim’in evliliği – Ölen çocukları – Turhan’ın huysuzluğu – Faika’nın evini dağıtması – Zorla evine götürülmesi
8
Altı numara: İskender Bey’in taşınması – İskender Bey’in doğası, sevecen, lüks ikramlar – İskender’in hayatı, Rusya – Fabrika kurma çabaları – İskender, Şefik ve Abülkerim
9
Yedi numara: Turan Hanım – Haki Bey – Oyun geceleri – Anlatıcı’nın Turan ile tanışması – İffet Hanım ve Turan – Turhan Mükimüddin’in İstanbul’a gönderilmesi
10
Haki Bey’in geçmişi – Kumar oynarken tavırları – Ayaşlı’nın evindeki yeni düzen – Oyun oynayanlar: Turan’ın evi, oynamayanlar, Ayaşlı’nın evi
11
Hukuk Reisi – Hüseyin Bey – Hüseyin Bey’in tarlaları – Anlatıcı’nın sıkıntısı – Hasan ve Hüseyin Bey arasındaki yakınlık
12
Halide ile sohbet – Turan’ın odası – Haki Bey ve Şefik Bey’in tavla oyunu – Cavit ile Orhan – Şefik Bey, “Mason” – Şefik Bey’in odadan kaçması
13
Orhan ve iki arkadaşı, ziyaret – Erkeklerin odayı terk etmesi – Anlatıcı’nın öfkesi – Haki ve Ayaşlı ile sohbet – Haki ve Ayaşlı’nın odaya gitmesi – Hasan Bey ile sohbet – Turan ile Anlatıcı’nın olayları değerlendirmesi
14
Halide’nin gidişi – Raife Hanım – Raife Hanım’ın kızının kocası için iş istemesi – Raife Hanım’ın kızları – Büyük kızı, daktilo olma isteği – Anlatıcı’nın Ayaşlı’dan ricası – Raife Hanım’ın yardım isteklerine son vermesi.
15
Turan’ın kıymık bahanesi – Anlatıcı ve Turan – Dr. Fahri ile müdürün evinde yemek – Melek Hanım – Dr. Fahri’nin Anlatıcı’yı evlendirme isteği – Faika’nın ablası
16
Aynı odada yemek planı – Cavit ve Hüseyin Bey – Hasan Bey’in kızına mektubu – Şefik Bey’in sarhoşluk hikayesi – Şefik Bey’in olayları ört bas etme çabası – Anlatıcı, Faika ve Turan’ın karda oynaması
17
Anlatıcı’nın seyahati, evdeki değişiklikler – Hüseyin Bey’in gidişi – Dr. Fahri’nin birlikte oturma teklifi – Ziynet – Turan’ın Anlatıcı’nın boynuna atlaması – Anlatıcı ve Turan’ın tüm geceyi birlikte geçirmesi
18
Ziynet’in para isteği – Faika’nın annesi ile ilgili gerçek – Hasan Bey’in tepkisi – Dr. Fahri’nin evden çıkma baskısı -
19
Süsen Hanım – Berin Sadık ve sanat eserleri – Süsen ve Turan’ın ricası – Anlatıcı’nın isteklerini kabul etmesi – Turhan Mükimüddin’in İstanbul’dan Ankara’ya dönmesi
20
Cavide’nin ziyareti – Çalışmak istememesi – Anlatıcı ile sohbet – Anlatıcı’nın tespiti, Cavide’nin kendisini beğendirme çabası
21
Cavide’nin ziyaretleri – Turan ve Fahri’nin yorumları, dedikodu – Halide’nin yaşadıkları - Hasan Bey’in Cavide hakkında yorumları – Turan ile konuşma, “aşık olmak yok”
22
Cavide’ye bulunan iş – Amerikalı kadın - Cavide’nin uğurlanması – Dedikodular - Anlatıcı’nın mutsuzluğu – Dr. Fahri’nin Melek Hanım ile evlilik önerisi
23
Turan’ın evindeki kumar nedeniyle çıkan kavgalar – Ayaşlı ve Turan’ın tartışması – Turan’ın evden ayrılma kararı – Anlatıcı’yı daveti, soğuk – Anlatıcı ve Turan’ın son görüşmesi – Fahri’nin Turan konusundaki şüpheleri
24
Hasan Bey’e inme inmesi – Hastane – Kızının Ayvalık’tan çağırılması – Selime’nin Ankara’ya gelişi – Selime ve Anlatıcı – Hasan Bey’in biraz iyileşmesi
25
Hasan Bey’in durumu, iyileşme – Fahri ve Anlatıcı’nın sohbeti – Mikropçu Halit Ahmet’in Selime ile evlenme isteği
26
Hasan Bey ile Anlatıcı’nın konuşması – Ayaşlı’nın ziyareti, yardımları – Göz muaynesi için bekleyen hasta – Fahri ve Anlatıcı’nın sohbeti – Halit Ahmet’in reddedilmesi – Halide’nin çocuğu – Fahri, Anlatıcı ve Selime
27
Hasan Bey’in ölümü – Selime’nin otele götürülmesi – Anlatıcı’nın orada kalma teklifi – Selime’nin reddi ve Ayvalık’a dönüşü – Anlatıcı’nın hayal kırıklığı
28
Hasan Bey’in ölümünden sonra odalar – Ayaşlı’nın odayı İffet Hanım’a kiralaması – İffet Hanım’ı Turan’ın yerine koyma çabası – Şefik Bey ve İskender – Şefik Bey’in Abdülkerim ile arkadaşlığı
29
Anlatıcı’nın iç sıkıntısı – Fahri’ye misafirlik – Selime’ye mektup – Rahatlama – Fahri ve Melek Hanım’ın yakınlığı
30
Fahri ve Anlatıcı’nın konuşması – Melek Hanım’ı isteme kararı – Melek Hanım’ı müdürden isteme – Kabul – Fahri Bey ve Melek Hanım’ın sözlenmesi – Fuat’ın karısını dövmesi
31
Selime’nin cevabı – Anlatıcı’nın Selime’ye aşkı – Şefik Bey’in öldürülmesi – Cesedi teşhis etme çabası – Sorgu- Şefik Bey ve “pis işleri”
32
Şefik Bey’in ölümü sonrası yaşananlar – Selime’nin Ankara’ya gelme isteği – Anlatıcı’nın yeni bir ev bulma çabası – Kiralık ev bakma – Otele yerleşme kararı – Selime’yi bekleyiş – Selime’nin gelişi
33
İskender’in tutuklanması – Selime ve Fahri’nin sohbeti – Anlatıcı ile Selime’nin nişanlanması
34
Selime ve Anlatıcı’nın evlenmesi – Fahri – Melek, Selime – Anlatıcı, ortak düğün – Politikacının nutku – Dans – Selime ve Anlatıcı’nın eve dönüşü – Doğacak çocuklarının ilk giysileri
35
Ayaşlı’nın evi tekrar kiralamaması – Fuat’ın Faika’yı bırakıp kaçması – Ayaşlı’nın ölümü – Hasan Bey’in yanına gömülmesi
