Özet
Detaylı Özet
Ana Hatlar
Aylak Adam, "olay"lardan çok merkezdeki karakter C.'nin hayata yaklaşımına, gözlemlerine ve düşüncelerine yoğunlaşır. Bu nedenle, romanın özeti, eserin yapısını gerçek anlamda yansıtamaz.
Romanın ana karakteri C., maddi açıdan rahat olan, bu nedenle çalışmayan ve kendi tabiriyle “aylak”lık yapan bir adamdır. Son günlerde ressam arkadaşı Sadık’ın atölyesine giden, burada bir resim için modellik yapan C., bu resimdeki ufak bir detaydan rahatsız olur ve bir süre atölyeye gelmeme kararı alır.
Hayatına bir anlam katmak için yazmaya karar veren C., bir süre sonra bu meşgaleden de vazgeçer. Bahar aylarında pastanede gördüğü bir kızın peşine takılır ve daha sonra isminin Güler olduğunu öğrendiği bu kızla bir ilişki yaşamaya başlar. Güler ile C.’nin ilişkisi başta iyi gitse de, hayattan beklentilerinin çok farklı olması onları birbirlerinden uzaklaştırır.
Yaz aylarını İstanbul’un yazlık bölgelerinde geçiren C., burada eski sevgilisi Ayşe ile karşılaşır ve ikili tekrar bir araya gelir. Bir ressam olan Ayşe’nin deniz resmi çizdiği, C.’nin de kendi düşünceleri ile baş başa kaldığı bu süreç oldukça keyifli başlar. Ancak bir gece, C.’nin babası ile ilgili anılarını anlatması Ayşe’yi korkutur. C.’nin insanlardan ve toplumdan uzak, herkesten farklı bir hayat arayışı içinde olduğunu bilen Ayşe, bir noktadan sonra onun kendisini terk edeceği korkusuna dayanamaz, bir not yazarak C.’den ayrılır.
Hayatta aradığı şeyi bir türlü bulamayan C., sonbahar aylarında oturduğu eve geri döndüğünde sol şakağında bir ağrı ve iştahsızlık gibi sağlık sorunları yaşamaya başlar. Bu sorunları içki içerek giderebildiğini gören C., yine içtiği bir akşamın sonrasında, Sadık ile birlikte Fransa’dan dönen Kemal adlı bir arkadaşını görmeye gider.
Romanın son bölümünde, C. daha önce Güler’in yanında gördüğü, mavi yağmurluklu bir kızın, B.’nin, peşinden koşar. Aradığı kişinin o olduğuna emin olduğu için, onun bindiği otobüse yetişmeye çalışır, yetişemeyince bir taksinin önüne atlayıp arabayı durdurur.
Taksiciye otobüsü takip etmesini söyleyecekken önüne atladığı için taksicinin saldırısına uğrayan C., ona bir yumruk atar ve olay yerine gelen insanların arasında, “O”nu kaçırdığını düşünür.
Aylak Adam, "olay"lardan çok merkezdeki karakter C.'nin hayata yaklaşımına, gözlemlerine ve düşüncelerine yoğunlaşır. Bu nedenle, romanın özeti, eserin yapısını gerçek anlamda yansıtamaz.
Kış
Romanın ana karakteri C., maddi açıdan rahat olan, bu nedenle çalışmayan ve kendi tabiriyle “aylak”lık yapan bir adamdır. Son günlerde sık sık bir sanat atölyesine giden ve burada bir tablo için modellik yapan C., bunun dışında zamanını film izlemeye, içki içmeye ve sokaklarda amaçsızca gezmeye ayırır.
C.’nin hayatı bu şekilde devam ederken, roman bize iki kadın karakteri de tanıtır: C.’nin aynı atölyede tanıştığı eski kız arkadaşı Ayşe, onunla karşılaşabilmek için C.’nin sık sık gittiği yerlerde beklemektedir.
İsmi yalnızca B. olarak yazılan başka bir genç kız ise, Erhan isimli sevgilisiyle bir sinemada öpüşür, ancak Erhan’ın kendisine sorduğu cinsiyetçi bir sorudan iğrenerek oradan ayrılır. C., Taksim’de yürürken B.’nin yere tükürdüğünü görür.
İlk bölümün sonunda, C.’nin tablosu tamamlanır. Ancak sol kulağını kaşıma tiki olan C., tabloda da bu tikinin yansıtıldığını görünce bir süre atölyeye gelmeme kararı alır. Hayatında bir amaç bulabilmek için yazmaya karar verir, ancak üç hikayeye başladıktan sonra, bu uğraştan da sıkılır ve yazdıklarını yırtıp atar.
İlkyaz
C., bahar aylarını Güler adlı bir üniversite öğrencisi ile birlikte geçirir. Bir pastanede Güler’i arkadaşı B. ile gören ve Güler’in peşine takılmaya karar veren C., birkaç gün onu takip ettikten sonra onunla konuşur ve ikili arasında bir ilişki başlar.
İlk günlerde oldukça keyifli geçen buluşmaları, C. ve Güler’in hayattan tamamen farklı beklentileri olması nedeniyle giderek daha huzursuz hale gelir.
Bir gün, çay içtikleri bir sırada iki adamın gelip Güler’e laf atması, onların ilişkisini bitiren olay olur. C., iki adama saldırırken Güler’e kaçmasını söyler. Güler’in vapura binip eve gittiğini gören C., bir daha onu görmeyeceğini anlar ve bu düşüncesinde de haklı çıkar.
Yaz
Güler ile ilişkisinin ardından C., yaz aylarını İstanbul’un yazlık kesimlerinde geçirmeye karar verir. Burada Bayan Naciye isimli bir kadının evini kiralar ve yandaki pansiyonda Ayşe’nin kaldığını görünce şaşkınlık yaşar.
İlerleyen günlerde Ayşe ile ilişkisine kaldığı yerden devam eden C., yemeklerini yine Bayan Naciye tarafından işletilen pansiyonda yemeye başlar. Buradaki insanların sıradan hayatıyla sürekli dalga geçmesi, Ayşe ile C.’nin oradan kovulmasına yol açar.
Birlikte kaldıkları bir gece, C. Ayşe’ye çocukluğunu, kendisini büyüten Zehra Teyzesini ve babası ile yaşadığı korkunç anıları anlatır. İlerleyen günlerde Ayşe’ye biraz daha soğuk davranan C., daha sonra onun günlüğünü okur ve Ayşe’nin kendisi ve anlattıkları hakkında yorumlarını görür: Ayşe, sürekli olarak kendi annesi ve babasından kurtulması gerektiğini söyleyen C.’nin, daha “ölü babasından bir kurtulamamış olduğunu” yazmıştır.
Ancak C.’nin bu konuyla ilgili bir şey yapmasına gerek kalmaz. C.’nin insanlardan ve toplumdan uzak kalma kaygısı nedeniyle kendisini bırakacağından korkan Ayşe, sonunda bu korkuya dayanamaz, yazdığı bir not ile ondan ayrılır.
Güz
Sonbahar aylarında, C. yine evine döner. Yeni bir ilgi olarak plaklara merak sarmış, hatta plakçıda çalışan Sacide isimli bir kadınla kısa süreli bir ilişki yaşamıştır.
Romanın ilk bölümünden beri gözüken şaşı gözlü bir hayat kadını kendisine Zehra Teyze’yi hatırlattığı için onu evine götüren C., ona yüklü bir miktar para vererek Zehra Teyze gibi davranmasını ister, ancak bu deneyim de kendisini mutlu etmez.
Son günlerde sol şakağında bir ağrı hisseden, içki içmediği sürece bu ağrının geçmediğini fark eden C., bir akşam atölyenin sahibi Sadık ile meyhaneye gider ve Paris’ten dönen Kemal adlı bir arkadaşını ziyaret eder. Kemal’in evleneceği haberini aldıktan sonra, C. onun evinden ayrılır.
Roman, C.’nin bir kez daha B.’yi görmesi ile sona erer. Eserin başından beri, “gerçek sevgiyi” arayan C., aradığı kişinin “o” olduğunu düşündüğünden B.’nin bindiği otobüsün peşinden koşmaya çalışır. Yetişemeyince önüne atladığı bir taksiyi durdurup, ona otobüsü takip etmesini söyler. Ancak halihazırda müşterisi olan ve C.’ye çarpmaktan son anda kurtulan taksici, ona saldırır ve C., B.’yi kaçırdığını bilerek, taksiciye bir yumruk atar.
Romanın ana karakteri C., maddi açıdan rahat olan, bu nedenle çalışmayan ve kendi tabiriyle “aylak”lık yapan bir adamdır. Son günlerde sık sık bir sanat atölyesine giden ve burada bir tablo için modellik yapan C., bunun dışında zamanını film izlemeye, içki içmeye ve sokaklarda amaçsızca gezmeye ayırır.
C.’nin hayatı bu şekilde devam ederken, roman bize iki kadın karakteri de tanıtır: C.’nin aynı atölyede tanıştığı eski kız arkadaşı Ayşe, onunla karşılaşabilmek için C.’nin sık sık gittiği yerlerde beklemektedir.
İsmi yalnızca B. olarak yazılan başka bir genç kız ise, Erhan isimli sevgilisiyle bir sinemada öpüşür, ancak Erhan’ın kendisine sorduğu cinsiyetçi bir sorudan iğrenerek oradan ayrılır. C., Taksim’de yürürken B.’nin yere tükürdüğünü görür.
İlk bölümün sonunda, C.’nin tablosu tamamlanır. Ancak sol kulağını kaşıma tiki olan C., tabloda da bu tikinin yansıtıldığını görünce bir süre atölyeye gelmeme kararı alır. Hayatında bir amaç bulabilmek için yazmaya karar verir, ancak üç hikayeye başladıktan sonra, bu uğraştan da sıkılır ve yazdıklarını yırtıp atar.
İlkyaz
C., bahar aylarını Güler adlı bir üniversite öğrencisi ile birlikte geçirir. Bir pastanede Güler’i arkadaşı B. ile gören ve Güler’in peşine takılmaya karar veren C., birkaç gün onu takip ettikten sonra onunla konuşur ve ikili arasında bir ilişki başlar.
İlk günlerde oldukça keyifli geçen buluşmaları, C. ve Güler’in hayattan tamamen farklı beklentileri olması nedeniyle giderek daha huzursuz hale gelir.
Bir gün, çay içtikleri bir sırada iki adamın gelip Güler’e laf atması, onların ilişkisini bitiren olay olur. C., iki adama saldırırken Güler’e kaçmasını söyler. Güler’in vapura binip eve gittiğini gören C., bir daha onu görmeyeceğini anlar ve bu düşüncesinde de haklı çıkar.
Yaz
Güler ile ilişkisinin ardından C., yaz aylarını İstanbul’un yazlık kesimlerinde geçirmeye karar verir. Burada Bayan Naciye isimli bir kadının evini kiralar ve yandaki pansiyonda Ayşe’nin kaldığını görünce şaşkınlık yaşar.
İlerleyen günlerde Ayşe ile ilişkisine kaldığı yerden devam eden C., yemeklerini yine Bayan Naciye tarafından işletilen pansiyonda yemeye başlar. Buradaki insanların sıradan hayatıyla sürekli dalga geçmesi, Ayşe ile C.’nin oradan kovulmasına yol açar.
Birlikte kaldıkları bir gece, C. Ayşe’ye çocukluğunu, kendisini büyüten Zehra Teyzesini ve babası ile yaşadığı korkunç anıları anlatır. İlerleyen günlerde Ayşe’ye biraz daha soğuk davranan C., daha sonra onun günlüğünü okur ve Ayşe’nin kendisi ve anlattıkları hakkında yorumlarını görür: Ayşe, sürekli olarak kendi annesi ve babasından kurtulması gerektiğini söyleyen C.’nin, daha “ölü babasından bir kurtulamamış olduğunu” yazmıştır.
Ancak C.’nin bu konuyla ilgili bir şey yapmasına gerek kalmaz. C.’nin insanlardan ve toplumdan uzak kalma kaygısı nedeniyle kendisini bırakacağından korkan Ayşe, sonunda bu korkuya dayanamaz, yazdığı bir not ile ondan ayrılır.
Güz
Sonbahar aylarında, C. yine evine döner. Yeni bir ilgi olarak plaklara merak sarmış, hatta plakçıda çalışan Sacide isimli bir kadınla kısa süreli bir ilişki yaşamıştır.
Romanın ilk bölümünden beri gözüken şaşı gözlü bir hayat kadını kendisine Zehra Teyze’yi hatırlattığı için onu evine götüren C., ona yüklü bir miktar para vererek Zehra Teyze gibi davranmasını ister, ancak bu deneyim de kendisini mutlu etmez.
Son günlerde sol şakağında bir ağrı hisseden, içki içmediği sürece bu ağrının geçmediğini fark eden C., bir akşam atölyenin sahibi Sadık ile meyhaneye gider ve Paris’ten dönen Kemal adlı bir arkadaşını ziyaret eder. Kemal’in evleneceği haberini aldıktan sonra, C. onun evinden ayrılır.
Roman, C.’nin bir kez daha B.’yi görmesi ile sona erer. Eserin başından beri, “gerçek sevgiyi” arayan C., aradığı kişinin “o” olduğunu düşündüğünden B.’nin bindiği otobüsün peşinden koşmaya çalışır. Yetişemeyince önüne atladığı bir taksiyi durdurup, ona otobüsü takip etmesini söyler. Ancak halihazırda müşterisi olan ve C.’ye çarpmaktan son anda kurtulan taksici, ona saldırır ve C., B.’yi kaçırdığını bilerek, taksiciye bir yumruk atar.
Parantez içlerinde, o bölümde kullanılan anlatıcı yapısını görebilirsiniz.
Kış
1 (C, Birinci Şahıs)Düşünceler – Terziden yediğim dayak – Dayağın haksızlığı – Öptüğüm Rum Kızı – Rum kızı hakkında düşüncelerim
2 (C, Üçüncü Şahıs)
Eleni – Nişantaşı -> Maçka – Sadık’ın Atölyesi ve Öğrencileri – Sanatçılar – Sokak İsimleri – Sinema – Meyhane, aktör – Eve dönüş, uyku, kusma
3 (Ayşe, Ayşe’nin günlüğü)
Ayşe – Ayşe’nin Sinemada beklemesi – Ayşe’nin günlüğü: Ayşe ile C.’nin yakınlaşması
4 (C., Üçüncü Şahıs)
C’nin soğuk algınlığı – Avukat – Evden çıkış – Tramvaydaki kadın – Taksim – Yola Tüküren, Kusacakmış gibi gözüken kız
5 (B., Üçüncü Şahıs)
B. (Yola Tüküren, kusacakmış gibi gözüken kız) – B. Ve Erhan – Sinema: “Yoksa kız mısın?” – İğrenme – Yola Tükürme
6 (C., Üçüncü Şahıs)
Atölyede şarap – Polis – Sokaktaki Kadın – Balıkpazarı’ndaki Meyhane
7 (C., Üçüncü Şahıs)
Tamamlanan resim, Sıkıntı, Hayatla ilgili düşünceler, Alışkanlık ve rahatlık, tekdüzelik – Yazma kararı – Yazmanın zorlukları – Üç hikaye – Sokaktaki Dilenci – Yazdıklarını Yırtma – Dilenciden Sigara isteme “
İlkyaz
1 (C., Üçüncü Şahıs)
Pastane: “Devetüyü” ve “Açık mavili” – Güler’in peşinden gitme – Ertesi sabah – Güler’i takibe devam – Ezilen kedi – Berber – Güler’i takip etmek = Yeni rutin – Konuşma çabası
2 (Güler’in B.’ye Mektubu)
C.’ye karşı ilgisi
3 (C., Üçüncü Şahıs)
Kahveci – Banka – Kitap – Kadıköy İskelesi – Laura ile anılar – Güler ile tramvay – Güler ile ilk konuşma – Cumartesi buluşma sözü – Avukatın görüşme isteği – Yardım isteyen akraba – C.’nin yardım etmemesi – Huza Balığı – Güler’i bekletme, buluşma
4 (Güler’in B.’ye Mektubu)
C. ile yaşananlar – “Arabada beni öptü” yalanı
5 (C. Üçüncü Şahıs)
Pastanede buluşma – C.’nin garson hakkında düşünceleri – C. ve Güler’in konuşmaları – Sinema – Güler’in eski evi – “Üç oda, bir mutfak, iki çocuk hayali” – C.’nin bu hayal hakkında yorumları
6 (Güler’in B.’ye Mektubu)
C. ile ilgili haberler – B. İle C.’nin benzerliği – İkinci yalan
7 (C., Üçüncü Şahıs)
Güler ile C.’nin ilk akşam yemeği – Güler’in sarhoşluğu – C.’nin Evi – Güler’in korkusu, ağlaması – C.’nin sakinleştirmesi – Güler’in arkadaşı Meliha’yı eve bırakma – Pazar günü buluşma – Çay içerken gelen iki adam – Güler’e laf atma – C.’nin iki adamı dövmesi – Güler’in gidişi
Yaz
1 (C., Üçüncü Şahıs)
Bayan Naciye’nin küçük evine taşınma – Yerleşme, deniz – Asfalt caddedeki kadın – Plajda Sami’yle karşılaşma
2 (C., Üçüncü Şahıs)
Süpürgeye gelen kadın – Plajdaki çocuklar – Ayşe – Ayşe ile “barışma”
3 (C., Üçüncü Şahıs)
Pansiyonda yemekler – Bayan Naciye – Ayşe ile mutluluk – Semra’nın C.’ye ilgisi üzerine yorumlar
4 (Ayşe’nin günlüğünden)
C. hakkında yapılan yorumlar: Mirasyedi, Normal değil – 14 Ağustos: Naciye Abla’nın pansiyonundaki yemeklerden kovulma – Lise müdürü
5 (C., Üçüncü Şahıs)
C. ve Ayşe: sinema – Oda – C’nin babası ile ilgili yorumları: Babası gibi olmama çabası – Babasının kadın düşkünlüğü – Dayaklar – Zehra Teyze ve babası – Kulağın yırtılması – Okullar, boks, babasının ölümü – Askerlik, İzmirli – Ayşe’nin korkusu
6 (Ayşe’nin günlüğü)
C.’nin Düşünceleri: “Kuyara” ve “Adako” – Ayşe’nin terk edilme korkusu
7 (C., Üçüncü Şahıs)
C.’nin Ayşe’nin günlüğünü okuması – Babası ile ilgili yorumlar – Gazino – İçki – Sarhoşluk ve deniz – Ayşe’nin veda mektubu
Güz
1 (C., Üçüncü Şahıs)
Yeni ilgiler – Plak – Sacide – Şaşı Kadını Eve götürme – Zehra Teyze gibi davranmasını isteme – Kadının gidişi
2 (C., Üçüncü Şahıs)
Sol şakak ağrısı, İştahsızlık – Eczane
3 (C., Üçüncü Şahıs)
Berber – Kocasını aldatan kadınla ilgili yorumlar – Pastane – Sadık’la karşılaşma – Konuşma: İçki, toplumun değerleri, tutamak – Kemal’i görme düşüncesi – Kemal ile sohbet – Kemal’in evleneceği haberi – C.’nin gitmesi
4 (C., Üçüncü Şahıs)
Baş ağrısı – Mavi yağmurluklu kız – “O” – Otobüs, yetişememe – Taksinin önüne atlama – Taksiciyle kavga – Kızın uzaklaşması
