Alıntı #1, Sayfa 58:
Çirkinlerin sevilmemeye ve güzeller için daima feda edilmeye mahkûm bulunduklarını Seniha pek küçük yaşından itibaren bilmiş, anlamıştı.
Açıklama
Romanın merkezindeki temalardan ve Seniha’nın karakterinin önemli unsurlarından güzellik – çirkinlik ikilemi, bu cümlede açıkça gündeme getirilir.
Çirkinlerin sevilmemeye ve güzeller için daima feda edilmeye mahkûm bulunduklarını Seniha pek küçük yaşından itibaren bilmiş, anlamıştı.
Açıklama
Romanın merkezindeki temalardan ve Seniha’nın karakterinin önemli unsurlarından güzellik – çirkinlik ikilemi, bu cümlede açıkça gündeme getirilir.
Alıntı #2, Sayfa 60:
Mediha Hanım artık açığa vurmuş, birden coşan bir muhabbet ve gururla oğlunu kucaklayıp öperken, “Ah benim güzel evladım! Ne olurdu, zavallı Seniha da sana benzeseydi!” deyivermişti.
Açıklama
Romanın Seniha ve Halit’in çocukluk yıllarına döndüğü sırada “hatırlanan” bu cümle, Seniha’nın da duyabileceği şekilde annesi tarafından söylenmiştir. Annesinin kendi çirkinliğini bu şekilde kabullenmesi, Seniha’nın ağabeyine karşı duyduğu kıskançlığın bir nefrete dönüşmeye başladığı önemli noktalardan bir tanesidir.
Mediha Hanım artık açığa vurmuş, birden coşan bir muhabbet ve gururla oğlunu kucaklayıp öperken, “Ah benim güzel evladım! Ne olurdu, zavallı Seniha da sana benzeseydi!” deyivermişti.
Açıklama
Romanın Seniha ve Halit’in çocukluk yıllarına döndüğü sırada “hatırlanan” bu cümle, Seniha’nın da duyabileceği şekilde annesi tarafından söylenmiştir. Annesinin kendi çirkinliğini bu şekilde kabullenmesi, Seniha’nın ağabeyine karşı duyduğu kıskançlığın bir nefrete dönüşmeye başladığı önemli noktalardan bir tanesidir.
Alıntı #3, Sayfa 194:
Ve bu iki zavallı an kendisini, bir erkeğin değil birkaç ay hatta birkaç gün nikahlı karısı olduktan sonra artık bütün hayatlarınca isterlerse kocasız oturmaya ve isterlerse kocaya varmaya hak kazanan en aşifte (sic) ve en açık kadınların haklarından mahrum bırakıyordu.
Açıklama
Seniha’nın namus kavramıyla ilgili düşündüğü bu cümleler, onun aynı zamanda roman boyunca evlenmeme kararını da daha net olarak anlamayı sağlar: Evlilik dışında cinsel ilişkiye girdiği için, “namuslu” bir şekilde koca bulmaya “hakkı” yoktur.
Ve bu iki zavallı an kendisini, bir erkeğin değil birkaç ay hatta birkaç gün nikahlı karısı olduktan sonra artık bütün hayatlarınca isterlerse kocasız oturmaya ve isterlerse kocaya varmaya hak kazanan en aşifte (sic) ve en açık kadınların haklarından mahrum bırakıyordu.
Açıklama
Seniha’nın namus kavramıyla ilgili düşündüğü bu cümleler, onun aynı zamanda roman boyunca evlenmeme kararını da daha net olarak anlamayı sağlar: Evlilik dışında cinsel ilişkiye girdiği için, “namuslu” bir şekilde koca bulmaya “hakkı” yoktur.
Alıntı #4, Sayfa 210:
Ve bunların en büyüğü, kardeşinin elinden bu hisseyi yok pahasına alarak kârlı bir iş yapmak hevesi değildi. Fakat onun hakkını çiğnemek, onu ezmek zevkiydi.
Açıklama
Halit ile yaşadıkları ve toplumun kendisini ittiği durum, pek çok açıdan Seniha’yı olumlu bir karakter gibi değerlendirmeyi mümkün kılabilir. Ancak özellikle romanın sonlarına doğru ortaya çıkan bu tarz cümleler, onu Halit’in acısından, ıstırabından mutlu olan, neredeyse cani bir karakter haline getirir.
Seniha’nın varlık amacı hayatta rahat etmek, mutlu olmak, bireysel bir kazanç sağlamak değil, doğrudan Halit’e acı çektirmek ve bu acıyı kendi gözleriyle görmek haline gelmiştir.
Ve bunların en büyüğü, kardeşinin elinden bu hisseyi yok pahasına alarak kârlı bir iş yapmak hevesi değildi. Fakat onun hakkını çiğnemek, onu ezmek zevkiydi.
Açıklama
Halit ile yaşadıkları ve toplumun kendisini ittiği durum, pek çok açıdan Seniha’yı olumlu bir karakter gibi değerlendirmeyi mümkün kılabilir. Ancak özellikle romanın sonlarına doğru ortaya çıkan bu tarz cümleler, onu Halit’in acısından, ıstırabından mutlu olan, neredeyse cani bir karakter haline getirir.
Seniha’nın varlık amacı hayatta rahat etmek, mutlu olmak, bireysel bir kazanç sağlamak değil, doğrudan Halit’e acı çektirmek ve bu acıyı kendi gözleriyle görmek haline gelmiştir.
Alıntı #5, Sayfa 233:
Ancak ağabeyi kendinden evvel ölürse, ağabeyinin kendinde evvel toprağa verildiğini öğrenirse belki biraz sükûn bulacak, kendisi iyi kötü yaşarken toprakta toprak olmuş bir ölüyü artık belki de pek kıskanmayacaktı…
Açıklama
Romanın sonunda, Seniha’nın tüm yaptıklarına rağmen ağabeyi Halit bir şekilde hayatına devam eder. Arkadaşları sayesinde bir iş bulan Halit, hapisten çıktıktan sonra hayatını devam ettirmeye giderken, Seniha artık kendisi için tek mutluluk yolunun onun ölümü olacağını üzüntüyle düşünür.
Ancak ağabeyi kendinden evvel ölürse, ağabeyinin kendinde evvel toprağa verildiğini öğrenirse belki biraz sükûn bulacak, kendisi iyi kötü yaşarken toprakta toprak olmuş bir ölüyü artık belki de pek kıskanmayacaktı…
Açıklama
Romanın sonunda, Seniha’nın tüm yaptıklarına rağmen ağabeyi Halit bir şekilde hayatına devam eder. Arkadaşları sayesinde bir iş bulan Halit, hapisten çıktıktan sonra hayatını devam ettirmeye giderken, Seniha artık kendisi için tek mutluluk yolunun onun ölümü olacağını üzüntüyle düşünür.
