Analiz bölümünden daha detaylı olarak okuyabileceğiniz kurgu yapısı nedeniyle, Karı - Koca Masalı özetlenebilecek bir kitap değildir. Burada, kitabın yapısının nasıl ilerlediğini genel bir şekilde, anlatının kitaptaki sırasını dikkate almadan açıklamaya çalışıyoruz.
Anlatı sırasına biraz daha sadık kaldığımız daha detaylı bir özet için, Detaylı Özet sekmesini kullanabilirsiniz.
Karı Koca Masalı, Ahmet Mithat Efendi'nin okuyucuya - başlıkta da görebileceğiniz gibi - bir "Karı - Koca Masalı" anlatacağı imasıyla başlar. Ancak yazar, kitabın ilk bölümünde bir giriş veya önsöz yazmak yerine doğrudan okuyucuya seslenir ve neden bir giriş yazmadığını açıklamaya başlar.
Bundan sonra da romanın kurgusu aynı şekilde ilerler. Yazar sürekli olarak bir "Karı Koca Masalı" anlatacağından bahsetse de bir türlü konuya giremez, "laf lafı açtığı için" okuyucuyla farklı konularda "sohbet etmeye" devam eder. Bahsettiği konular içinde ideal bir evlilik hayatının nasıl olması gerektiği, kadın erkek ilişkileri, acele ve cehalet gibi kavramların eleştirisi, dönemin edebi atmosferi gibi farklı maddeler yer alır.
Yirmi iki bölüm boyunca bu konular üzerinden ilerleyen Ahmet Mithat Efendi, romanın ana karakterleri olan Mahcemal Hanım ile Cemal Efendi'yi gerçek anlamda tanıtma fırsatı bile bulamaz. Roman sona erdiğinde, okuyucu bu karı - koca hakkında ikisinin de fiziksel olarak çirkin olduğu ve mutlu mesut yaşayıp öldükleri dışında hiçbir bilgi sahibi olmaz.
Analiz bölümünden daha detaylı olarak okuyabileceğiniz kurgu yapısı nedeniyle, Karı - Koca Masalı özetlenebilecek bir kitap değildir. Burada, kitabın akışı ile ilgili bilgi vermek için, Ahmet Mithat Efendi'nin farklı konuları nasıl bir sırayla ele aldığını göstermeye çalışıyoruz.
Ahmet Mithat Efendi, Karı Koca Masalı kitabına doğrudan okuyucuya hitap ederek başlar.
Okuyucuyu kitabın başında bir "giriş" veya "önsöz" bölümü aramakla "suçlayan" Ahmet Mithat; hem kendi devrinde, hem de daha önceki devirlerde yazılan "önsözlerin" saçma olduğunu vurgular ve böyle bir saçmalığın parçası olmayı reddettiğini açıklar. Bununla birlikte; yıllardır devam eden "önsöz yazma" geleneğini, giriş yapma geleneğini ortadan kaldıramayacağı için saçma olmayan bir giriş kaleme almaya çalışacaktır.
Ahmet Mithat, daha sonra konuyu "Koca Karı Masalları"na getirir. Bu masallarda bile "Bir varmış bir yokmuş…" gibi girişler olduğunu söyleyen yazar, Koca - Karı Masallarını kendi döneminde yazılan romanlara ve hikâyelere tercih ettiğini söyler. Ancak bunlardan bahsetmesi saçmadır - çünkü elimizdeki kitabın adı "Koca Karı Masalı" değil, "Karı Koca Masalı"dır!
Bu tespitle birlikte, Ahmet Mithat okuyucuya "karının ne olduğunu" sorar ve şaşkınlıkla okuyucunun cevabı bilmediğini anlar. Bundan sonra, karının ne demek olduğunu ve nasıl olması gerektiğini, bir karı - koca arasındaki ilişkinin nasıl ilerlemesi gerektiğini açıklar.
Yedinci bölümün başına gelindiğinde hâlâ "Karı Koca Masalı" anlatacağını iddia eden Ahmet Mithat Efendi, bu noktaya kadar başlamamasını savunurken okuyucuyu "acelecilik" ile suçlar. Acelenin kötü yanlarını, özellikle de kitap okurken çok zararlı bir şey olduğunu söyleyen yazar; bir sonraki bölümle birlikte "Bir varmış, bir yokmuş…" diyerek hikâyesine giriş yapar.
Fakat bu sefer de yazarın dikkati bu "Bir varmış, bir yokmuş…" ifadesine takılır. Kitabın bir bölümünü de bu ifadenin çıkış noktasını ve anlamını tartışmakla geçiren yazar, daha sonra bıraktığı yere geri dönüp kadın erkek ilişkilerini yeniden ele alır.
Yukarıdaki kısa yazı, Karı Koca Masalı'nın ilk on bölümünün bir özeti olarak sunulabilir. Buraya kadar okuduklarınızdan anlayacağınız gibi Ahmet Mithat Efendi, hiçbir noktada bahsettiği "Karı Koca Masalı"nı anlatmaz. İlerleyen bölümlerde benzer konulardan bahsetmeye devam eden yazar; yalnızca adı geçen "karı" ve "koca"nın - Mahcemal Hanım ile Cemal Efendi'nin - fiziksel olarak çirkin insanlar olduğunu, mutlu mesut yaşayıp öldüklerini söyler.
Kitap boyunca anlatılması beklenen "Karı Koca Masalı" ile ilgili verilen tek bilgi bundan ibarettir.
Elbette eserin asıl amacı bu "Karı Koca Masalı"nı anlatmak değil, "Karı Koca Masalı"ndan yola çıkarak Ahmet Mithat Efendi'nin çeşitli konulardaki görüşlerini okuyucuya aktarmaktır. Bu şekilde ele alınan konular hakkında daha fazla bilgi için, Analiz sekmesine göz atabilirsiniz.
1
Giriş beklentisi - Taklit - Eski önsözler, yeni önsözler
2
Giriş yazma kararı - Eski yazarların lafları, kabul gören yanlışlar - Gelenekler - Giriş lafları - Karı Koca masalı
3
Karı Koca Masalı --> Koca Karı Masalları - Koca Karı Masalları ve romanlar - "Koca karılar" ve "genç karılar - Koca Karı masallarının anlatılma şekilleri
4
Koca Karı Masalları, peri kızları ve şehzade - Romanlarda olanlar, karşılaştırma - Karı Koca Masallarındaki kızlar
5
Kağıthane Çayırı - Kadınlarla tanışmak için Kağıthane Çayırı'nda dolaşmak - Bunun amacı - Karı Koca nedir? Karı Koca'nın birbirini tamamlaması
6
İdeal kadının fiziksel görünüşü? - Bu fiziksel özellikleri istemek - Kocanın fiziksel görünüşü? - İdeal kadının yapması gerekenler - Karı nedir? - Kadın ve erkek
7
Karı Koca Masalı, acele - Acelenin kötülüğü - Aceleyle evlilik, aceleyle okumak - Acele etmeden, tadını çıkararak yaşamanın gerekliliği
8
Masalın başlangıcı - Bir varmış bir yokmuş: Bu ifadenin anlamı, dünyanın faniliği - Hayatın, dünyanın varlığının süresi - edebiyat - Roman ve masallar - Masalların önsözünün derinliği
9
Kalbur saman içinde - Karı-Koca, aşık maşuk, aşık / aşıka - Yeni eserlerde, hikayelerde aşk - Karakterlerin hep güzel, hep bilgili olması - Birbirinin aynı karakterler - Anlatıcının "şaşırmaları" - Güzellik, çirkinlik
10
Lafı uzatma - Kısa söz söyleme sevabı - Güzellik ve çirkinlik - Güzel kadınların sayısı, güzelliğin doğası - Güzelliğin tanımı
11
Karı Koca: Çirkin - Çirkinliğin tanımı, sınırları - Doğada güzellik ve çirkinlik - Karı Koca'nın çirkinliği
12
"Karıyı ele alalım" - Yanlış anlama - Jan Kaj Ruso - Kanun - Kanun ve haydutların kanunlardan faydalanma hakları - Karı - koca konusunda… İslam v evlilik, birden fazla kadınla evlenme hakkı - Çapkınlığın ve iffetin olumsuz yanları
13
Herkesin alemi kendi gibi görmesi - Örnek: Basılan kitaplar: Herkesin bildiği şeyleri yazan cahil, kendi bildiğini herkes bilir diye paylaşmayan alim
14
Özür - İftira ve yalan, mertlik - Kabahatler, kabahatleri inkar - Kabahatin arkasında: acele - "Laf lafı açıyor"
15
Mahcemal hanım - Mahcemal Hanım'ın ismi - İsimlerin önemi? - Acele - İnanma / sorgulama - Filozofluk
16
Mahcemal - Hisleri, bunlara karşın çirkinliği
17
Mahcemal Hanım'ın fiziksel özellikleri - Yüzünün ve saçlarının çirkinliği - Zayıflığı
18
Sevmek mi? Sevilmek mi? - Güzel bir kadını sevmektense çirkin bir kadını sevmek
19
Yazarın çirkinliği? Güzelliğe karşı olmanın asıl sebepleri? İstisnalar - Yazarın kıskançlığı - Çirkin kadınla evlenme - Çirkin kadın sevmemek, kitapların tavsiyesi - Yazarın çirkin kadın sevme tecrübesi
20
Çirkin bir kadını sevmek - Çirkin kadının sevgisi - Birden fazla cariyesi olan adamlar
21
Cemal Efendi - Cemal Efendi'nin fiziksel özellikleri - Cemal Efendi, Mahcemal Hanım: Birbirlerini neden seviyorlar?
22
Güzelliğin delili - Aynanın icadı - Kendi çirkinliğini reddetme çabası - Cemal - Mahcemal - Masalın sonu
