Karabibik Nabizade Nazım

Kitabın adından da anlaşılabileceği gibi romanın en önemli karakteri Karabibik’tir. Eserini gerçekçi bir roman yazma amacıyla kaleme alan Nabizade Nazım, Karabibik karakterini de köy hayatına dair gözlemlerinden yola çıkarak yaratır: Karabibik’in hayattaki endişeleri, istekleri ve beklentileri buna göre oluşturulmuştur. Henüz ilk sayfalardaki toprak kaybetme endişesi^[1]ve romanın konusunu oluşturan öküz satın alma çabası, hep bu çerçeve içinde değerlendirilebilir. 
 
Karabibik’in kızı Huri’ye yaklaşımı da köy hayatının gerçekliklerinin önemli bir boyutu olarak görülebilir. Bu konuda daha fazla bilgi almak için, yandaki sekmeye göz atabilirsiniz. 
 
Bu noktada Karabibik karakteriyle ilgili sorulabilecek önemli bir soru şudur: Karabibik gerçekten dönemin köylüsünü yansıtan, 1800’lü yılların sonunda Beymelek Köyü’nde yaşamış olabilecek bir karakter midir? Yoksa kendisi Batılı anlamda bir eğitim almış olan “aydın” Nabizade Nazım’ın gözlemleri ve bakış açısı ile mi kurgulanmıştır?  
 
Her ne kadar Nabizade Nazım romanında gerçekçi bir köylü profili yaratsa da kitaptaki bazı sorular bu soruyu sormayı haklı hâle getirir. Örneğin: ilk sayfalarda öküz almak için Tüccar Andreya’dan borç almayı planlayan Karabibik, okuma yazma bilmediği için hayıflanır. 
 
Andreya’nın mağazasına gittiği zaman bilmem ne kadar çentik saymıştı, kırk mı elli mi, bilemiyor gayrı kim. Ah, hocalar gibi yazıp okuma bilmemek ne kadar fena. Mah işte ne kadar borç vardır insan bilmez ki; keşke kızan iken mektebe gitseydi! O vaktin behrinde de köyde bir hoca var mıydı ya!^[2]
 
Benzer bir sahne, Karabibik Temre Köyü’ne gittiğinde de yaşanır. Tüccar Andreya’yı beklerken Eftalya ile konuşan ve onun kullandığı Fransızca “promenad” (gezinti) kelimesini anlamayan ana karakter, aklından şunları geçirir: 
 
Karabibik bu “promenad” kelimesinde alıklaştı. Andreya, Antalya’ya gittiği zaman, hani şu tarlasını Sarı Siyon’dan kurtarmak için gitmişdi ya, canım mah horadaki tarlasını işte. O zaman Antalya’da udel mi ne karabüberdir bir yerde yatmışdı. Onun adı Dabaramana mı idi, Paramana mı idi ne idi. Off canım böyle eciş bücüş şeyleri nasıl da hatırda tutmalı... Hekim bundan mı bahsediyor idi bilmem ki? (…) Canım dabaramana filan değil, promenad promenad... Yani Karabibik’in anlayacağı sabahleyin şöyle bir “piyasa”. Karabibik hâlâ alık alık bakmakta idi. İşte bunlar hep aklının ermediği yeni icad şeyler. Eee ayol! Okumuşluk başka şey, adam böyle çelebi sözler öğrenir... Hey gidi cahillik hey!.. Kendisi, Karabibik çocuk iken şimdiki gibi okumak yazmak olsaydı.Hey gidi hey! Hoca olur, dünyayı Konya’yı öğrenir idi. Eee gayri ne yapalım? İşte böyle...^[3]
 
Bunlar 1800’lü yılların sonunda Beymelek Köyü’nde yaşayan Karabibik’in gerçekten eksikliğini hissettiği (veya hissedebileceği) şeyler midir? Yoksa Nabizade Nazım bir aydın olarak kendi yetişme ve hayat tarzını düşünüp bunların “yoksunluğunun” köylülerde bir eksiklik hissi yaratacağını mı düşünmektedir? 

Bu soruların cevabı tartışılabilecek olsa da, yazar –ilk alıntıda olduğu gibi – bunları köylülerin hayat tarzına bağlamak konusunda dikkatli davranır. Karabibik’in okuma - yazma bilmediği için üzülmesinin sebebi; Tüccar Andreya’ya ne kadar borçlu olduğunu anlayamaması, bu nedenle de maddi anlamda sıkıntı çekmesidir. 
 
Bir aydın olarak Nabizade Nazım’ın köy hayatıyla ilgili yaptığı farklı çıkarımlar için Analiz başlığı altından “Köy – Aydın” sekmesine göz atabilirsiniz.