II. Meşrutiyet’in ilan edilmesi, kırk yılı aşkın süredir Osmanlı Devleti’nde önemli konumlarda bulunmuş olan Mehmet Şahabettin Paşa ve ailesi içinde bir tedirginliğe yol açar. Bu yeni düzende suçlanmaktan, gözden düşmekten korkan Mehmet Şahabettin Paşa ve kızı Nimet, politik gelişmeleri yakından takip eder. Öyle ki, Nimet’in nişanlısı Sedat’ın babası Abdüllatif Paşa sürgüne gönderilince, Nimet nişanını atmaya karar verir.
Meşrutiyet’in ilk günlerinde Mehmet Şahabettin Paşa ile fazla ilgilenilmese de ilerleyen günlerde önemli gelişmeler yaşanır. Önce yaşlılığı hakkında zararsız bir eleştiri yayımlanan Mehmet Şahabettin Paşa, daha sonra Meclis-i Vükela’daki görevinden alınır ve Servetifünun gazetesi tarafından rüşvet almakla suçlanır.
Babasının bu eleştirilere karşı yazdığı cevabı Servetifünun gazetesine götüren Nimet, burada sorunun aslında çok daha büyük olduğunu fark eder: Babası, yeni düzen içinde gözden düşen kişiler arasındadır ve konumunu kaybetmesi bir yana, evlerinin yağmalanması gibi ihtimaller bile söz konusudur.
Ancak alışılagelmişin dışında bir zekası olan Nimet, aynı zamanda İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin İstanbul’daki karargahı olarak kullanılan gazete idaresinde Binbaşı Şefik Bey isimli önemli bir subayı etkilemeyi başarır. Babasının adının temize çıkarılmasını sağlayan Nimet, daha sonra Binbaşı Şefik Bey’in evlilik teklifini değerlendirir.
Şefik’in askerliği bırakıp mebus olması ve babasının Ayan Meclisi’ne alınması şartıyla bu teklifi kabul eden Nimet, Mehmet Şahabettin Paşa’nın ölümüyle tüm mirasın sahibi olur ve evdeki en güçlü kişi haline gelir.
Bundan sonra tüm ilgisini kocasının politik hayatına adayan Nimet, onu adeta bir kukla gibi yöneterek devlet yönetimi içinde etkili olmasını sağlar. Nimet’in tavsiyeleri ve hırsına göre hareket eden Şefik, 31 Mart Olayı’ndan sonra dahiliye nezareti gibi önemli bir konuma getirilir, ancak bunu yapabilmek için İttihat ve Terakki’den tamamen ayrılması gerekir. Nimet’in etkisiyle Şefik, bugüne dek karşısında yer aldığı II. Abdülhamid’in yanına geçmiştir.
Ancak, tamamen yenildiği düşünülen İttihat ve Terakki’nin Selanik’te toplanan Hareket Ordusu ile İstanbul’a doğru harekete geçmesi işleri karıştırır.
İttihat ve Terakki şehre girdiği takdirde, bir hain olarak görecekleri Şefik’in bütün gücünü kaybedeceğini düşünen Nimet, hırsının son boyutuna ulaşarak kocasını II. Abdülhamid’in huzuruna gönderir. Şefik, Abdülhamid’den sadrazamlık da dahil tam yetki ister, ancak isteği Abdülhamid tarafından reddedilir.
İttihat ve Terakki Cemiyeti şehre ulaştığında son kumarı da kaybetmiş olduğunu bilen Nimet, kocasını yeniden İttihatçılara katılabilmesi umuduyla Hareket Ordusu’na gönderir. Ancak böyle bir ihtimalin gerçekçi olmadığını bildiğinden, sabahın erken saatlerinde İstanbul’dan Rusya’ya doğru hareket eden bir gemiye biner ve şehri terk eder.
1908 yılında Makedonya’da başlayan ayaklanma nedeniyle, padişah II. Abdülhamid saltanatının ilk yılında yürürlükten kaldırdığı Kanun-ı Esasi’yi iade eder ve Osmanlı Devleti’nde II. Meşrutiyet dönemi başlamış olur.
Meclis-i Vükela memuru Mehmet Şahabettin Paşa’nın de dahil olduğu bakanlar, bu kararı tedirginlikle karşılar. Ancak ilk günlerde, padişaha ve kendilerine karşı herhangi bir olumsuzluk olmadığını görürler.
Buna karşın, zaman geçtikçe bazı paşalar gazetelerde eleştirilmeye başlanır, bazıları görevlerinden alınır ve İstanbul dışına kaçmak zorunda kalır. Gözden düşenler arasında bulunanlardan bir tanesi Abdüllatif Paşa’dır. Bu durumun kendilerini etkilemesini istemeyen Mehmet Şahabettin Paşa ve kızı Nimet, Abdüllatif Paşa’nın oğlu Sedat ile Nimet arasındaki nişanın bozulmasına karar verir.
Kızı Nimet ile sık sık politik gelişmeleri yorumlayan Mehmet Şahabettin Paşa, her sabah onunla birlikte gazeteleri okumayı bir alışkanlık haline getirir. Kendisiyle şahsen alakalı olumsuz bir gelişme yokmuş gibi gözükse de, bir gün Sabah gazetesinde kendisinin yaşıyla ilgili eleştiriler getirilir ve daha sonra Servetifünun gazetesi onun maliye nazırı olduğu sırada büyük miktarda rüşvet aldığını yazar. Aynı zamanda, Mehmet Şahabettin Paşa Meclis-i Vükela’daki görevinden de alınır.
Sabah gazetesindeki eleştiriye gülüp geçse de, Mehmet Şahabettin Paşa Servetifünun’daki eleştirilere cevap verir. Kaleme aldığı yazıyı gazetenin basıldığı yere götüren kızı Nimet, burada durumun ilk anda gözüktüğünden de daha ciddi olduğunu anlar. Babası, yalnızca görevinden alınmamış, aynı zamanda tutuklanacak paşalar arasında da görülmeye başlamıştır. Gözden düşen bazı diğer paşalar gibi, evlerinin yağmalanma ihtimali bile bulunmaktadır.
Nimet’in - aynı zamanda İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin İstanbul’daki merkezi haline de gelmiş olan - Servetifünun gazetesini ziyareti böylece büyük anlam kazanmış olur. Etkili bir subay olan Binbaşı Şefik Bey’i ikna etmeyi başaran Nimet, böylece hem babasını, hem de ailesini kurtarmış olur.
Bu kısa görüşme sırasında Nimet’e aşık olan Şefik, ilerleyen günlerde onu babasından ister. Nimet, Şefik Bey’in askerlikten istifa edip mebus olması ve babası Mehmet Şahabettin Paşa’nın Meclis-i Ayan’a atanması şartıyla, bu teklifi kabul eder ve onunla evlenir.
Mehmet Şahabettin Paşa’nın, Meclis-i Ayan’da bir toplantı sırasında hayatını kaybetmesi, evdeki dengeleri de altüst eder. Babasıyla çok yakın olan Nimet, onun bütün mirasının sahibi olur ve annesi İzzet Hanım’ın ev içindeki tüm etkisini ortadan kaldırır.
Bundan sonra yalnızca kocasının politik kariyeri ile ilgilenen Nimet, onu adeta bir kukla gibi yönetmeye başlar. İttihat ve Terakki Cemiyeti’ndeki arkadaşlarından habersiz olarak sadrazama Adliye Nazırı olarak atanmak istediğini söyleyen Şefik, bu isteği reddedilip Cemiyet’in ileri gelenleri ile paylaşılınca arkadaşlarıyla bir dargınlık yaşar. Ancak Talat Bey’in evlerine yemeğe davet edilmesi, bu dargınlığı kısa vadeli olarak dindirir.
II. Abdülhamid, olayların sükûn içinde çözülebilmesi için, kendisinden tam yetki isteyen Şefik'i geri çevirir.
Yine de, Nimet’in hırsları Talat Bey tarafından yalnızca kısa süreliğine bastırılabilir. 31 Mart Olayı’na giden süreçte İttihat ve Terakki’den yavaş yavaş uzaklaşan Şefik, Cemiyet’e tamamen muhalif bir konuma gelir. Bu durum, İttihatçıların İstanbul’da kontrolü kaybettiği kısa süre içinde, onun Dahiliye Nezareti’ne getirilmesini sağlar.
Kısa süre içinde hem Osmanlı Devleti’nde önemli bir konuma yükselen, hem de Mehmet Şahabettin Paşa’nın evinde hürmet görmeye başlayan Şefik, yine de karısı Nimet’in etkisinden kurtulamaz.
Bu sırada İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Selanik’te toplanan bir orduyla İstanbul’a doğru harekete geçmesi, 31 Mart Olayı sayesinde yaratılan hükümetin bütün güvenini alt üst eder.
İttihatçıların şehre gelmesinin kendileri için bir felaket olacağını bilen Nimet, kocasını sadrazamlık, harbiye ve bahriye nazırlığı istemek için II. Abdülhamid’in huzuruna gönderir. Ancak padişah, durumun kan dökülmeden çözülebilmesi için tahtını bırakmaya hazırdır ve Şefik’in önerisini fazla ciddiye almadan reddeder.
Nimet, hırsının son damlalarıyla, kocasını son bir kumar oynamaya, artık İstanbul sınırına ulaşmış Hareket Ordusu’na katılmaya çalışmaya ikna eder. Ancak kapıdan çıktığı anda, bu planın ne kadar saçma olduğunu kendisi de anlar. Şefik, sırt çevirdiği eski dostları İttihatçılar tarafından tutuklanırken, Nimet kendisinin de suçlanabileceğini düşünerek bir Rus gemisiyle İstanbul’dan ayrılır.
Mehmet Şahabettin Paşa – Kızı Nimet ile ilişkisi – İzzet Hanım – Nimet ve Mehmet Şahabettin Paşa’nın konuşması
IV
İzzet Hanım’ın Nimet’e karşı duyduğu kıskançlık
V
Nimet’in düşünceleri – Sedat
VI
Gazeteler – II. Abdülhamid’e minnet - Mehmet Şahabettin Paşa’nın evindeki merak – İstanbul’da hürriyet coşkusu
VII
Meclis-i Vükela ve saraydaki durum: Değişen bir şey yok
VIII
Gazeteler – Ziya Paşa’nın istifası – Nimet ve Mehmet Şahabettin Paşa
IX
Meclis-i Vükela – Mehmet Şahabettin Paşa’nın korkuları ve umutları – Abdüllatif Paşa hakkında düşünceler – Nimet’i Sedat ile evlendirmeme düşüncesi – Nimet’in nişanı bozması
X
Sabah gazetesinde Mehmet Şahabettin Paşa’ya karşı yazılanlar – Meclis-i Vükela’da konuşulanlar
XI
İzzet Paşa’nın kaçışı - Mehmet Şahabettin Paşa’nın görevinden alınması
XII
Mehmet Şahabettin Paşa’nın evinde – Haberin Nimet’e açıklanması – Nimet’in üzüntüsü – Yeni hayatın başlangıcı
XIII
Kimsenin Mehmet Şahabettin Paşa’yı ziyarete gelmemesi – Eski paşaların tutuklanma ve evlerinin yağmalanma tehlikesi – Nimet’in korkusu
XIV
Servetifünun’da Halil Nüzhet’in yazısı – Rüşvet alma suçlaması - Mehmet Şahabettin Paşa’nın öfkesi – Yazılan cevap – Nimet’in cevabı bizzat götürmesi
XV
Servetifünun idaresi – Binbaşı Şefik Bey - Mehmet Şahabettin Paşa’nın isminin temize çıkarılması – Şefik Bey’in Nimet’e aşkı
XVI
Binbaşı Şefik Bey – İttihat ve Terakki içindeki konumu – İzzetlu Hilmi Efendi
XVII
Yalılardan alınan paşalar - Mehmet Şahabettin Paşa ve ailesinin güvenliği – Binbaşı Şefik ve Nimet’in evliliği fikri
XVIII
Şefik’e öğle yemeği daveti – Şefik’in saygısı - Mehmet Şahabettin Paşa’nın onu “beğenmesi – Hediye ve hediyenin reddi
XIX
Maddi sıkıntılar - Mehmet Şahabettin Paşa ve gazeteler – Şefik Bey’in tekrar ziyaret etmemesi – Nimet’i isteyenler
İzzet Hanım’ın gençliği - Mehmet Şahabettin Paşa’nın ölen oğlu Bahaettin – İzzet Hanım’ın gebeliği, Mehmet Şahabettin Paşa ile evlenmesi – Nimet’i kıskanması
XXII
Nişantaşı’ndaki konağa geçme hazırlıkları – Şefik Bey’in ziyareti – Şefik Bey’in Nimet ile evlenme isteğini açıklaması – Nimet’in şartları
XXIII
Şefik hakkında araştırmalar – Şefik’in ziyareti - Mehmet Şahabettin Paşa’nın hastalığı – Nimet ile konuşma – Ayan Meclisi isteği
XXIV
Şefik’in mebusluğu – Ayan Meclisi heyecanı
XXV
Şefik’in ziyareti - Mehmet Şahabettin Paşa’nın Ayan Meclisi’ne girişi
XXVI
Mehmet Şahabettin Paşa’nın şüpheleri, gazeteleri kontrolü – Ayan listesi - Mehmet Şahabettin Paşa’nın mutluluğu – Üniforma ve nişanlar, Mehmet Şahabettin Paşa’nın gururu
XXVII
Nikah ve düğün – Evliliğin ilk günlerinde Şefik ve Nimet – Şefik’in babasının fotoğrafı
XXVIII
Mehmet Şahabettin Paşa’nın yaşlılığı, yorgunluğu – Şefik ve Nimet’i çağırması – Sadrazam Kamil Paşa hakkında yorumlar – Sadaret isteği - Mehmet Şahabettin Paşa’nın ölümü XXIX
Mehmet Şahabettin Paşa’nın ölümünden sonra Hilmi ve Zeynep – İzzet Hanım’ın Hilmi ile evleneceği düşüncesi
XXX
İzzet Hanım’ın düşünceleri – Hilmi ile evlilik – Nimet: Babasının vasiyeti – İzzet Hanım’ın şaşkınlığı ve üzüntüsü
Kamil Paşa’nın kişiliği, yaptıkları – Görevden alınması – Görevden alınmasında Şefik’in rolü
XXXIV
Şefik ve Nimet – Yeni sadrazam konusu – Şefik’in açıklamaları – Nimet’in öfkesi
XXXV
Şefik ve Hüseyin Hilmi Paşa – Şefik’in Adliye Nazırı olma isteği – Hüseyin Hilmi Paşa’nın reddi – Hüseyin Hilmi Paşa’nın gönül alma çabası
XXXVI
Hüseyin Hilmi, Talat ve Rahmi Beyler – Şefik’in talebi üzerine konuşmalar – Talat ve Rahmi’nin şaşkınlığı
XXXVII
Yeni Adliye Nazırı Nazım – Şefik’in öfkesi, Nimet’in kabullenişi – Şefik’in Talat ile konuşması – Tartışma – Talat’ın alttan alma çabası
XXXVIII
Gelişmeler: Ahrar Fırkası – Talat’ın “barışma” isteği – Talat Bey ile akşam yemeği – Nimet ve Talat’ın politika sohbeti – Talat’ın iyi niyetleri
XXXIX
İttihat ve Terakki’nin zayıflığı – Ahrar Fırkası’nın güçlenmesi – Şefik’in muhaliflere yaklaşması – Hasan Fehmi’nin öldürülmesi
XL
31 Mart Vakası - “Şeriat İsteriz!” sesleri – Olayların sakinleşmesi – İttihatçıların kaçışı – Nimet’in sıkıntısı – Şefik’e karşı soğukluğu
XLI
Şefik’in yeni görevi: Dahiliye Nezareti – Yeni Sadrazam Tevfik Paşa ile konuşması – Şefik’in mutluluğu
XLII
Yeni görevin resmileşmesi – Şefik’e karşı değişen tavır, evde gösterilen hürmet
XLIII
Şefik’in yeni görevi, İttihat ve Terakki’den tamamen uzaklaşması
XLIV
Mehmed Reşad’ın düşünceleri – Padişah olamama fikri – Hayatını kaybetme / hapsedilme korkusu
XLV
Yeni sadrazam ve II. Abdülhamid – Selanik’te toplanan güçler – II. Abdülhamid’in endişeleri
XLVI
Selanik’ten gelen ordu – İstanbul’daki tedirginlik
XLVII
Meclis-i Vükela – Sultan Hamid’in tahttan ayrılma teklifi
XLVIII
Nimet’in yorumları – Sultan Hamid’in tahtta kalma gerekliliği – Şefik’in yapması gereken: Sadrazamlık, Harbiye ve Bahriye Nezareti istemek
XLIX
Şefik ve Abdülhamid’in konuşması – Şefik’in tam yetki isteği, Hareket Ordusu’nu durdurma sözü – Abdülhamid’in yorgunluğu, tahtta kalmaya karşı kayıtsızlığı
L
Şefik’in hayal kırıklığı – Nimet’in yanına gidememesi
LI
Nimet’in öfkesi – Abdülhamid’e karşı çıkma kararı – Şefik’in pişmanlıkları – Nimet’in son önerisi: Hareket Ordusu’na katılma ve bu ordunun başına geçme
LII
Nimet’in düşünceleri: Son çabasının anlamsızlığı, Şefik’e acıma – Kendi başına bir şey gelebilir mi? – Nimet’in kaçışı – Şefik’in tutuklanması
Yazar : Nahid Sırrı Örik
Yayınevi : Kanaat Yayınları
Yılı : 1957
Kullanılan Baskı : Oğlak Yayınları, 5. Baskı, 2007
Sayfa Sayısı : 268