Büyülü Gerçekçiliği Anlamak İçin Okuyabileceğiniz 5 Roman
Modern edebiyat eserlerinin en sık kullanılan anlatı yöntemlerinden biri olan "büyülü gerçekçilik", herhangi bir alanda karşınıza çıkabilecek o "tuhaf" kavramlardan bir tanesi: Gördüğünüz zaman ne olduğunu biliyorsunuz, ancak açıklamak her zaman o kadar kolay olmuyor.
Üstelik, listemizde görebileceğiniz gibi, kavramın birbirlerinden çok farklı eserler için kullanılması ve pek çok insanın değişken anlamlar yüklemesi, büyülü gerçekçiliği anlamayı zorlaştırıyor.
Elbette, böyle durumlarda hep olduğu gibi, söz konusu kitaplar olduğunda yapılabilecek en iyi şey bu kavram ile özdeşleşen eserleri okumak. Bu listede, "büyülü gerçekçilik" kavramını daha iyi anlamanızı sağlayabilecek beş eseri yayımlanma tarihlerine göre sıralıyoruz.
Yazılış tarihi (1915) "büyülü gerçekçilik" gibi bir kavramın ortaya çıkmasından epey önce olsa da, Kafka'nın "Dönüşüm" adlı uzun hikayesi, bu kavramın pek çok boyutunu yansıtan bir eser. Sabah uyandığında böceğe dönüşmeyi sıradan bir dille anlatan, daha sonra olayları bu ilginç "dönüşüm" etrafında, ancak fazla "doğaüstü" bir etken kullanmadan sunan Kafka, bu türe "kavramsallaşmadan" önce örnek veren bir yazar olarak değerlendirilebiliyor.
1957 yılında yayımlanan bu Italo Calvino romanı, büyülü gerçekçiliğin "tuhaf" doğasını anlamanızı sağlayabilecek eserlerden bir tanesi. Temel "olağanüstü" unsuru olarak ağaçlara tırmanan ve oradan inmeyi reddeden bir çocuğu konu alan roman, bu türün Latin Amerika edebiyatı dışındaki "öncülerinden" biri sayılıyor.
2 - Usta ile Margarita (Mihail Bulgakov)
Biraz daha "güncel" romanlara geliyoruz... Bu anlamda verilebilecek iyi örneklerden bir tanesi, Carlos Ruiz Zafon'un Rüzgarın Gölgesi isimli romanı. Tüm zamanların en çok satan romanlarından bir tanesi olan bu eser, pek çok açıdan büyülü gerçekçilik kavramının dışında kalıyor. Ancak ne tam olarak gerçekçi, ne de tam olarak fantastik olan bir eser havasını yakalayabilmek için, okuyabileceğiniz en sürükleyici romanlardan bir tanesi olduğu gerçeği yadsınamaz.
Bu tuhaf başlıklı roman, bir gün dünyada kimsenin ölmemesi ile başlıyor. Bir süre devam eden bu ilginç durum, romanın ilerleyen bölümlerinde Ölüm'ün bir karakter olarak kendisini göstermesi ile devam ediyor...
Büyük ölçüde bir tavsiye listesi içinde sunmaya çalıştığımız bu romanların içerikleri hakkında fazla bilgi vermemeye çalışıyoruz. Ancak yukarıdaki bilgilerden bile, bunların ne kadar farklı eserler olduğunu ve "büyülü gerçekçilik" kavramının ne kadar geniş bir yelpazeden romanları kapsayabileceğini gördüğünüzü umuyoruz.
Tabi ki, büyülü gerçekçilik kavramı ile değerlendirilen ve listemizde yer veremediğimiz onlarca yazar var. Jose Luis Borges, Haruki Murakami, Neil Gaiman ve Türk Edebiyatı'ndan Nazlı Eray gibi yazarların eserleri de sık sık bu tür ile açıklanabiliyor. Bunları, ilerleyen listelerimizde farklı temalarla ele alacağız.
Üstelik, listemizde görebileceğiniz gibi, kavramın birbirlerinden çok farklı eserler için kullanılması ve pek çok insanın değişken anlamlar yüklemesi, büyülü gerçekçiliği anlamayı zorlaştırıyor.
Elbette, böyle durumlarda hep olduğu gibi, söz konusu kitaplar olduğunda yapılabilecek en iyi şey bu kavram ile özdeşleşen eserleri okumak. Bu listede, "büyülü gerçekçilik" kavramını daha iyi anlamanızı sağlayabilecek beş eseri yayımlanma tarihlerine göre sıralıyoruz.
0 - Dönüşüm (Franz Kafka)
Size beş kitap sözü verdik - ve bu sözü yerine getireceğiz! Faydalı bir "ek öneri" için listemizi "sıfırıncı" maddeyle başlatıyoruz.Yazılış tarihi (1915) "büyülü gerçekçilik" gibi bir kavramın ortaya çıkmasından epey önce olsa da, Kafka'nın "Dönüşüm" adlı uzun hikayesi, bu kavramın pek çok boyutunu yansıtan bir eser. Sabah uyandığında böceğe dönüşmeyi sıradan bir dille anlatan, daha sonra olayları bu ilginç "dönüşüm" etrafında, ancak fazla "doğaüstü" bir etken kullanmadan sunan Kafka, bu türe "kavramsallaşmadan" önce örnek veren bir yazar olarak değerlendirilebiliyor.
1 - Ağaçlara Tüneyen Baron (Italo Calvino)
1957 yılında yayımlanan bu Italo Calvino romanı, büyülü gerçekçiliğin "tuhaf" doğasını anlamanızı sağlayabilecek eserlerden bir tanesi. Temel "olağanüstü" unsuru olarak ağaçlara tırmanan ve oradan inmeyi reddeden bir çocuğu konu alan roman, bu türün Latin Amerika edebiyatı dışındaki "öncülerinden" biri sayılıyor.
2 - Usta ile Margarita (Mihail Bulgakov)
Mihail Bulgakov'un en meşhur romanı olan Usta ile Margarita da, yine bu türün öncüleri arasında sıralayabileceğimiz eserlerden bir tanesi. İçerdiği pek çok doğaüstü unsura rağmen büyük ölçüde gerçekçi bir anlatı takip eden roman, yine bu anlatı yönteminin "hissiyatını" anlamak için takip edebileceğiniz eserler arasında yer alıyor.
3 - Yüzyıllık Yalnızlık (Gabriel Garcia Marquez)
1967 yılında yayımlanan ve yazarı Gabriel Garcia Marquez'in Nobel Edebiyat Ödülü kazanmasını sağlayan Yüzyıllık Yalnızlık, yalnızca bu yazarın değil, aynı zamanda büyülü gerçekçiliğin de başyapıtı olarak kabul ediliyor. Eğer bu listeden yalnızca bir kitap okumayı düşünüyorsanız, bu muhtemelen Yüzyıllık Yalnızlık olmalı.
4 - Rüzgarın Gölgesi (Carlos Ruiz Zafon)
Biraz daha "güncel" romanlara geliyoruz... Bu anlamda verilebilecek iyi örneklerden bir tanesi, Carlos Ruiz Zafon'un Rüzgarın Gölgesi isimli romanı. Tüm zamanların en çok satan romanlarından bir tanesi olan bu eser, pek çok açıdan büyülü gerçekçilik kavramının dışında kalıyor. Ancak ne tam olarak gerçekçi, ne de tam olarak fantastik olan bir eser havasını yakalayabilmek için, okuyabileceğiniz en sürükleyici romanlardan bir tanesi olduğu gerçeği yadsınamaz.
5 - Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş
Listemizdeki bir başka Nobel Ödüllü yazar, Jose Saramago ve yazarın meşhur kitaplarından bir tanesi, Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş.Bu tuhaf başlıklı roman, bir gün dünyada kimsenin ölmemesi ile başlıyor. Bir süre devam eden bu ilginç durum, romanın ilerleyen bölümlerinde Ölüm'ün bir karakter olarak kendisini göstermesi ile devam ediyor...
Büyük ölçüde bir tavsiye listesi içinde sunmaya çalıştığımız bu romanların içerikleri hakkında fazla bilgi vermemeye çalışıyoruz. Ancak yukarıdaki bilgilerden bile, bunların ne kadar farklı eserler olduğunu ve "büyülü gerçekçilik" kavramının ne kadar geniş bir yelpazeden romanları kapsayabileceğini gördüğünüzü umuyoruz.
Tabi ki, büyülü gerçekçilik kavramı ile değerlendirilen ve listemizde yer veremediğimiz onlarca yazar var. Jose Luis Borges, Haruki Murakami, Neil Gaiman ve Türk Edebiyatı'ndan Nazlı Eray gibi yazarların eserleri de sık sık bu tür ile açıklanabiliyor. Bunları, ilerleyen listelerimizde farklı temalarla ele alacağız.
Bilinç Akışı'nı Anlamanıza Yardımıcı Olabilecek 5 Türk Romanı
Tefrika Yoluyla Yayımlanan Türk Romanları
Sanat İçin Sanat Sloganını Daha İyi Anlamak İçin Okuyabileceğiniz 5 Roman
