Tarihi anlamda, Türkçe olarak yazılan ilk romanın Şemseddin Sami'nin Ta'aşşuk-ı Talat ve Fitnat adlı eseri olduğu yaygın olarak kabul edilir. Ancak yine yaygın olarak kabul edilen bir gerçek, Ta'aşşuk-ı Talat ve Fitnat ile bunu takip eden “Tanzimat romanlarının”, pek çok açıdan eksik denemeler, tam anlamıyla roman olmaktan uzak eserler olduğu yönündedir.
 
Bu bakış açısından yaklaşıldığında, pek çok araştırmacı Türk Edebiyatı’nın ilk “gerçek” romanını, 1900 yılında Servet-i Fünun dergisinde yayınlanan Aşk-ı Memnu olarak kabul eder. Halid Ziya’nın eseri, üslup ve teknik açısından Tanzimat dönemindeki romanlara göre daha üstün ve Avrupa romanlarından farksızdır.  
 
Adnan Bey ile yalnızca parası için evlenen Bihter'i ve Adnan Bey’in önceki evliliğinden kızı Nihal’i merkeze koyan roman, bu iki karakter üzerinden ilerler. Bir taraftan dönemin zengin bir İstanbul ailesi içinde yaşanan “yasak” aşk ilişkisini konu alan roman, diğer taraftan da bu insanların günlük yaşantıları, hayata yaklaşımları ve sorunları ile ilgili gerçekleri gözler önüne serer.
 
Son yıllarda, bu romandan uyarlanan dizinin popülaritesi, Halid Ziya’nın eserini biraz arka plana itmiş olsa da, bu konuda yaşanan trajikomik olaylar, edebiyatımızın bu önemli romanının önüne geçmemelidir…

Yayınevi ile ilgili not: Aşk-ı Memnu ilk olarak Servet-i Fünun dergisinde tefrika edilerek yayınlanmıştı. Eserin eski harflerle ilk baskısı 1925 yılında İkbal Kütüphanesi'nden, Latin harfleriyle ilk baskı 1939 yılında Hilmi Kitabevi'nden yapıldı.