Reşat Nuri Güntekin’in önemli eserlerinden Çalıkuşu, rahatlıkla Türk Edebiyatı’nın en çok tanınan romanlarından biri olarak tanımlanabilir. Sık sık okullarda kullanıldığı, dizilere ve filmlere uyarlandığı için, kitabı okumayanların bile konusunu, karakterlerini az çok tanıması mümkün hale gelmiştir.
 
Çalıkuşu’nu bu kadar popüler yapan unsurlardan en önemlisi, merkezindeki büyük aşk hikayesidir. Feride ve Kamran arasındaki ilişki, romanda anlatılan hikayenin popüler kültürün diğer alanlarına da rahatlıkla uyarlanabilmesini sağlamıştır. Ancak, yazarın kullandığı akıcı dilin, ortaya koyduğu Türkiye gerçeklerinin ve pek çok açıdan Türk Edebiyatı’nın “yenilikçi” eserlerinden bir tanesi olmasının da, kitabın başarısında pay sahibi olduğu inkar edilemez.  
 
Romandaki aşk hikayesi, Anadolu’da tek başına öğretmenlik yapmaya çalışan Feride’nin cesareti ve burada karşılaştığı yoksulluk, romanla ilgili en çok tanınan unsurlardır. Ancak Reşat Nuri Güntekin’in romanında, bunların ötesinde çıkarımlar ve tespitler yakalamak de mümkündür. Öte yandan, romanın “efsaneleşmiş” şöhreti, esere aslında pek de doğru olmayan bazı özellikler yüklenmesine sebep olur.
 
Tüm bu özellikleri, beş yüz sayfayı aşkın bir eser olmasına karşın, Çalıkuşu’nu rahatlıkla ve hızla okunan, sürükleyici ve ilgi çekici bir roman haline de getirir.