Edebiyat analizi yapılırken kullanılan en temel kavramlardan bir tanesi “olay örgüsü” kavramıdır. Adından da anlaşıldığı gibi olay örgüsü; bir hikayede, romanda, masalda veya herhangi bir türde yaşanan olaylar bütününü ifade eder. Kısacası, okuduğunuz romanda anlatılan “olayların” ve bunların size sunulması sırasının, romanın “olay örgüsü” olduğunu söyleyebilirsiniz.
 
Bu açıdan gayet basit bir kavram olan “olay örgüsü,” başka kavramlarla karıştırılmadığı sürece rahatlıkla anlaşılabilir. Örneğin, bir hikayenin “konusu” ile “olay örgüsü” birbirinden rahatlıkla ayırt edilebilmelidir. Bu amaç için, aşağıdaki yazı faydalı olabilir.
 

Mert bir gece arkadaşlarıyla eğlenmek için dışarı çıkar. Fakat gittikleri yerde bir başka grupla kavga ederler. Bu kavga bir anda büyür ve Mert’in bir arkadaşı yaralanır. Bir taraftan onu hastaneye götürmeye çalışırken, diğer taraftan bulundukları yere gelen polislere dertlerini anlatmaya uğraşırlar. Polis oralı olmaz ve Mert’i tutuklar.

Bu durumu ailesine nasıl açıklayacağını, geleceğinin nasıl etkileneceğini düşünen Mert, kendisine hapisten kaçmayı teklif eden arkadaşlarına uyar ve bir anlık boşluktan faydalanıp dışarı çıkarlar. Henüz karakoldan uzaklaşamadan, polislerin megafonlarla anons yaptıklarını görürler. Ancak en büyük dertleri bu değildir. Tartıştıkları insanlar, ellerinde sopalarla onları kovalamaya başlamıştır. Mert hızla koşarken ayağı takılır, düşer, ve bir sopa kafasına doğru iner.

Bu hikayenin konusu, gece dışarı çıkan Mert’in başına gelen talihsiz olaylardır. Olay örgüsü ise, Mert’in arkadaşlarıyla eğlenmek için dışarı çıkması, bir kavgaya karışması, tutuklanması, hapisten kaçması ve yeniden tartıştıkları insanlara yakalanması şeklinde özetlenebilir. 
 

 
Olay örgüsü kavramını anlamanın getireceği en büyük kazanç, “olayların” hikaye ve romanların sadece bir boyutu olduğunu görebilmek olacaktır. Olay örgüsünün bir hikaye veya romanın tamamını oluşturmadığını görmek ve bu eserleri yalnızca anlattıkları olaylarla sınırlı kalmadan inceleyebilmek, edebiyatı daha iyi anlamanın en temel adımlarından bir tanesi olacaktır.
 
Özellikle modern edebiyatta olaylara hiç ağırlık vermeden, hislere, düşüncelere, durumlara odaklanılarak yazılan eserler de olduğu düşünülünce, bu kavramın rolünü iyi anlamak daha da önemli hale gelir.