Alegori
Alegori, edebiyatta sık sık kullanılan, fakat özellikle metafor ve sembol gibi kavramlarla karıştırılabilen bir kavramdır. Bu konuda, teknik terimleri bir kenara bırakıp, biraz günlük bir cümle kurmak, alegori konusundaki bu sıkıntıyı ortadan kaldırabilir.
Çok basit ve muğlak bir açıklamayla alegori, bir şeyden bahsediyormuş gibi gözüken, ama aslında tamamen farklı bir şeyden bahseden bir anlatı olarak tanımlanabilir. Alegoriler, genellikle gerçek dünyada var olan, politik, ahlaki veya toplumsal sorunlardan bahseder, ancak bunları, farklı, tamamen alakasız gözüken kurgular ve karakterler vasıtasıyla ele alır.
Örneğin, kısa bir hikaye yazdığımızı, yeşil, çimenlik alanda karşı karşıya gelen bir aslan ile bir kanaryanın büyük bir mücadelesini anlattığımızı, yıllardır süren bu rekabeti, doksan dakikalık bir mücadelenin ardından aslanın kanaryayı parçalaması ile sonuçlandırdığımızı düşünelim. Burada anlatılan şey, iki hayvanın doğada verdiği bir mücadeledir. Ancak içinde bulunduğum toplumda kabul görmüş semboller sayesinde, asıl bahsettiğim şeyin Galatasaray’ın Fenerbahçe’yi mağlup etmesi olduğu anlaşılabilir.
Alegoriler, tıpkı yukarıdaki gibi, toplum tarafından bilineceğine emin oldukları sembolleri kullanabilecekleri gibi, mesajlarını kendi anlatılarında oluşturdukları semboller, kullandıkları benzetmeler ve mecazlarla da okuyucuya ulaştırabilir.
Alegoriler, tıpkı yukarıdaki gibi, toplum tarafından bilineceğine emin oldukları sembolleri kullanabilecekleri gibi, mesajlarını kendi anlatılarında oluşturdukları semboller, kullandıkları benzetmeler ve mecazlarla da okuyucuya ulaştırabilir.
Dünya edebiyatında alegori dendiğinde akla gelen eserlerden belki de ilki, George Orwell’in Hayvan Çiftliği isimli romanıdır. George Orwell bu romanda insanlara karşı ayaklanan ve bir çiftliğin kontrolünü ele geçiren domuzların hikayesini anlatır. Bu domuzlar, tüm hayvanlara eşit haklar ve daha iyi yaşam koşulları vadederek güç sahibi olurlar, ama roman ilerledikçe yozlaşır ve bu sözlerini unutarak kendi rahatlarına bakmaya başlarlar.
Burada George Orwell, bir çiftlikte yaşanan kurgusal bir havyan devriminden “bahsediyormuş gibi” gözükür. Ancak “aslında bahsettiği” şey, Sovyetler Birliği’ndeki komünist devrimin nasıl verdiği sözleri tutmayarak bir diktatörlüğe dönüştüğü konusudur.
Alegori kavramı, sık sık metaforlarla, sembollerle ve benzetmelerle karıştırılsa da, sonuç olarak bir hikayenin, romanın veya başka bir eserin, genel niteliğini ifade etmek için kullanılır. Bütün bir romanın metafor veya sembol olduğunu söylemek mümkün değildir. Bunu hissettiğiniz durumlarda, bir alegoriden veya alegorik bir anlatıdan söz etmiş olursunuz.
Benzetme, Metafor, Sembol ve Alegori kavramları arasındaki ilişki zaman zaman kafa karışıklığı yaratabilir. Bu kavramların hepsini bir arada ele alan bir yazı için buraya bakabilirsiniz
Burada George Orwell, bir çiftlikte yaşanan kurgusal bir havyan devriminden “bahsediyormuş gibi” gözükür. Ancak “aslında bahsettiği” şey, Sovyetler Birliği’ndeki komünist devrimin nasıl verdiği sözleri tutmayarak bir diktatörlüğe dönüştüğü konusudur.
Alegori kavramı, sık sık metaforlarla, sembollerle ve benzetmelerle karıştırılsa da, sonuç olarak bir hikayenin, romanın veya başka bir eserin, genel niteliğini ifade etmek için kullanılır. Bütün bir romanın metafor veya sembol olduğunu söylemek mümkün değildir. Bunu hissettiğiniz durumlarda, bir alegoriden veya alegorik bir anlatıdan söz etmiş olursunuz.
Benzetme, Metafor, Sembol ve Alegori kavramları arasındaki ilişki zaman zaman kafa karışıklığı yaratabilir. Bu kavramların hepsini bir arada ele alan bir yazı için buraya bakabilirsiniz