Özet
Ana Hatlar
Gerçek anlamda bir olay örgüsü üzerinden ilerlemeyen Berci Kristin Çöp Masalları, gerçek anlamda özetlenemeyecek bir romandır.
Berci Kristin Çöp Masalları, özellikle modern edebiyatta sık sık karşımıza çıkan, gerçek anlamda özetlenemeyecek romanlara iyi bir örnektir. Bu romanda, Latife Tekin Çiçektepe isimli gecekondu mahallesi merkezinde farklı karakterlerin, farklı hikayelerini sunar.
Romanda baştan sona anlatılan bir “ana konu”, romanın merkezinden ayrılmayan belli bir “ana karakter” yoktur. Kitabın ismindeki “Masalları” kelimesinin çoğul bir şekilde yazılmasından de anlaşılabileceği gibi, roman Çiçektepe’nin kuruluş hikayesi ile başlayarak burada yaşayan insanların hayatlarından, yaşadıklarından kesitler sunar. Ancak Çiçektepe’nin gelişiminin belli boyutlarını göstermek dışında, romanın düzenli bir olay akışı yoktur. Bu nedenle, Berci Kristin Çöp Masalları’nın bir “özetini” okumak fazla anlamlı olmayacaktır.
Bu bilgiler ile birlikte, romanın başlangıç noktasının Çiçektepe’nin kurulması olduğu söylenebilir. Bir gecede yapılan gecekondular, daha sonra yıkılır ve uzun süren bir “yıkılma – yeniden yapılma” döngüsünün ardından insanların çöplerin kenarındaki bu “mahallede” yaşamasına izin verilir.
Bürokratik engelleri aştıktan sonra, Çiçektepe halkının yaşadığı en büyük sorun evlerin damlarını uçuran, insanları iki büklüm bırakacak hastalıklara yol açan rüzgar olur. Buna da zamanla alışarak hayatlarını sürdürmeye devam eden Çiçektepeliler, yavaş yavaş yeni bir hayatın farklı unsurları ile de karşı karşıya gelirler. Devlet yetkilileri, buradaki yapılaşmaya engel olamayacaklarını anladıklarında, “Nato Caddesi” ismini vererek mahalleyi resmileştirir. Yörenin “bilgelerinden” Güllü Baba, kendisini özel yapan gözyaşlarını yitirir, mahallede güzel kapılara sahip olmak gibi, muhtarlık seçimi, bankaya para yatırıp bir şeyler satın almak gibi “yarışlar” yaşanır.
Bu sırada, Çiçektepe’nin önemli yerlerinden bir tanesi olan buzdolabı fabrikasında da gelişmeler olmaktadır. İlk günlerde işçileriyle birlikte çalışan, herkesten erken gelip geç çıkan Bay İzak, para kazandıktan sonra işçilerine desteği yalnızca “lafla” vermeye başlar ve daha sonra fabrikanın işletmesini devreder. Yeni getirilen ve yurt dışında eğitim almış olan müdürlerin şirket politikaları, Çiçektepe işçilerini bir süreliğine grev yapmaya iter.
Roman, daha sonra Çiçektepe’de kalabalık bir şekilde yaşamaya başlayan Çingenelere, kendi hayatını anlattığı bir roman yazmaya çalışan kumarbaz Lado’ya, Çiçektepe’de açılan bir bankaya ve mahallenin “Vakıf Çiçektepe” ile “Birlik Çiçektepe” olmak üzere ikiye ayrılmasına yoğunlaşır.
Eserin finali, Güllü Baba’nın henüz romanın ilk sahnelerinde öngördüğü gibi, içinden bitkiler ve çiçekler fışkıran evleri görmek için bir dolu insanın Çiçeketpe’ye gelmesi ile gerçekleşir.
Kondular – Mahalle – Uçan çatılar, bebekler – Yıkım, yeniden inşa; yıkım, yeniden inşa... 37 gün – Mahalleler
Camii ve uçan minare – Su baba – Fabrika karı – Mavimsi su – “Kondu mavisi” – Gelenekler, bebek, kavga – Çöp ayıklama – “Çöpün sahibi” – “Berci” – Rüzgarın etkisi, efsaneler, oyunlar – Rüzgar hastalığı, eğrilik – Nato Caddesi
Güllü Baba’nın bastonu ve gözyaşları – Gözlerin kuruması, Şengül
Grev – Kara Hasan – Üç gölgeler, greve desteğin kesilmesi
Hastalık: Yüzlerdeki yara – Güllü Baba, Kibriye Ana – Su – Fidan ve grevin sonucu – Çöp Bakkal ve karısı – Çöp Bakkal’ın kapısı, Naylon Mustafa’nın kapısı – Kapılar – Çöp Bakkal’ın cami isteği, Çöp Ağası ile anlaşması
Camiler – Kar
Ciğerci’nin masalları, Ciğerci, ailesi, gazeteler – Muhtarlık seçimleri (bkz: Analiz, “Toplumsal Eleştiriler)
Kürt Cemal – Delikanlılık dönemi – Kürt Cemal’in sineması
Kel Ali – Kel Ali’nin karısı – Buzdolabı fabrikasında çalışma
Bay İzak ve fabrikası – Fabrika’nın büyümesi, Baz İzak’ın değişimi – Fabrika’nın yeni müdürü – Yeni ödeme sistemi – Güray Usta, işçilerin mutsuzluğu, Kır Hamit
Dursune Nine’nin silah çektiği yer – Bay İzak’ın fabrikasını bırakması
Kürt Cemal’in fabrikası – Partiye yazılana fabrikada iş – Çöp Muhtar – Çiçektepe’ye okul – Şiirli Hoca, öğrencilere şiirler – Sahte fabrikalar – Geçim kaynağı = Çöp
Çingeneler – Hınık Alhas’ın anlattıkları = Çingeneler, Osmanlı, Komünizm – Konfekçiyun – Hınık Alhas: Kondularda komünizm – Yürüyen işçiler
Çeri Mahmut, kızı Zülika – Deli Dursun – Yangın
Tehdit edilen Ramazan davulcusu – “Kızılbaşlar” – Kızılbaşlık hakkında tartışmalar – Lado
Lado’nun kıyafetleri, evlilikleri – Roman yazma düşüncesi, etrafındakilerin heyecanı –Karısının yazdıklarını yakması – Kumara dönüş – Yıldırım’ın Lado’yu bıçaklaması
Karabela çetesi – Banka, Banka Caddesi – Albay – Bankaya para koyma ve bir şeylere sahip olma yarışı
Kürt Cemal’in sineması – Mercimek – Sinemadaki filmler – Kadınların açılması
Hacı Hasan’ın kızı, ölümü ve geri gelişi – Hacı Hasan’ın hilesi, polis
Çiçektepespor – Şini Erol – Hükümetin evleri yıktıracağı haberi – Vakıf Çiçektepe ve Birlik Çiçektepe – Emel, Deli Gönül = Kristin
Camii ve uçan minare – Su baba – Fabrika karı – Mavimsi su – “Kondu mavisi” – Gelenekler, bebek, kavga – Çöp ayıklama – “Çöpün sahibi” – “Berci” – Rüzgarın etkisi, efsaneler, oyunlar – Rüzgar hastalığı, eğrilik – Nato Caddesi
Güllü Baba’nın bastonu ve gözyaşları – Gözlerin kuruması, Şengül
Grev – Kara Hasan – Üç gölgeler, greve desteğin kesilmesi
Hastalık: Yüzlerdeki yara – Güllü Baba, Kibriye Ana – Su – Fidan ve grevin sonucu – Çöp Bakkal ve karısı – Çöp Bakkal’ın kapısı, Naylon Mustafa’nın kapısı – Kapılar – Çöp Bakkal’ın cami isteği, Çöp Ağası ile anlaşması
Camiler – Kar
Ciğerci’nin masalları, Ciğerci, ailesi, gazeteler – Muhtarlık seçimleri (bkz: Analiz, “Toplumsal Eleştiriler)
Kürt Cemal – Delikanlılık dönemi – Kürt Cemal’in sineması
Kel Ali – Kel Ali’nin karısı – Buzdolabı fabrikasında çalışma
Bay İzak ve fabrikası – Fabrika’nın büyümesi, Baz İzak’ın değişimi – Fabrika’nın yeni müdürü – Yeni ödeme sistemi – Güray Usta, işçilerin mutsuzluğu, Kır Hamit
Dursune Nine’nin silah çektiği yer – Bay İzak’ın fabrikasını bırakması
Kürt Cemal’in fabrikası – Partiye yazılana fabrikada iş – Çöp Muhtar – Çiçektepe’ye okul – Şiirli Hoca, öğrencilere şiirler – Sahte fabrikalar – Geçim kaynağı = Çöp
Çingeneler – Hınık Alhas’ın anlattıkları = Çingeneler, Osmanlı, Komünizm – Konfekçiyun – Hınık Alhas: Kondularda komünizm – Yürüyen işçiler
Çeri Mahmut, kızı Zülika – Deli Dursun – Yangın
Tehdit edilen Ramazan davulcusu – “Kızılbaşlar” – Kızılbaşlık hakkında tartışmalar – Lado
Lado’nun kıyafetleri, evlilikleri – Roman yazma düşüncesi, etrafındakilerin heyecanı –Karısının yazdıklarını yakması – Kumara dönüş – Yıldırım’ın Lado’yu bıçaklaması
Karabela çetesi – Banka, Banka Caddesi – Albay – Bankaya para koyma ve bir şeylere sahip olma yarışı
Kürt Cemal’in sineması – Mercimek – Sinemadaki filmler – Kadınların açılması
Hacı Hasan’ın kızı, ölümü ve geri gelişi – Hacı Hasan’ın hilesi, polis
Çiçektepespor – Şini Erol – Hükümetin evleri yıktıracağı haberi – Vakıf Çiçektepe ve Birlik Çiçektepe – Emel, Deli Gönül = Kristin
