Özet
Detaylı Özet
Ana Hatlar
Anne ve babasını çocuk yaşta kaybeden Feride, İstanbul’da Notre Dame de Sion Lisesi'ne yatılı olarak giden, tatil günlerini de teyzesinin evinde geçiren genç bir kızdır. Neşeli, enerjik ve başına buyruk bir kız olan Feride ile, kuzeni Kamran arasında bir aşk başlar ve ikisinin evlenmesine karar verilir.
Ancak, Feride okulunu bitirene kadar Avrupa’ya giden Kamran’ın, burada Feride’yi aldattığı ortaya çıkar ve Feride düğüne yalnızca birkaç gün kala evden kaçar.
Binbir güçlükle kendisine Anadolu’da bir memuriyet bulmaya çalışan Feride, yıllarca burada zor koşullarda öğretmenlik yapar. En kötü köylerde, sınıf denilemeyecek yerlerden, şehir içinde, medeni okullarda çalışır, ancak hiçbir yerde uzun süre tutunamaz. Bunun temel nedeni de, hala Kamran’a aşık olması, kendisine kur yapan erkeklerden uzak durması ve hakkında çıkartılan dedikodularla mücadele edememesidir.
Bu sürede, kendisine destek olan tek şey, Zeyniler Köyü’nde tanışıp evlat edindiği Munise olur.
Yıllarca birlikte yaşadığı Munise on dört yaşında hayatını kaybedince, Feride kendisine her zaman iyi davranan ihtiyar doktor Hayrullah Bey ile evlenir ve onunla İzmir’de yaşamaya başlar. Feride’yi eşi değil, kızı gibi gören ve maddi durumu yerinde olan Hayrullah Bey, Feride’nin Kamran’a olan aşkını anlar ve ölüm döşeğinde Feride’nin ailesiyle barışması için kendisine söz vermesini ister.
Bu sözün ardından Feride başka bir teyzesinin yaşadığı Tekirdağ’a gider. Burada, Hayrullah Bey’in yazdığı bir mektup ile kendi tuttuğu defteri Kamran’a veren Feride, eski nişanlısının tüm hayatını öğrenmesini sağlar ve romanın sonunda iki aşık bir araya gelmiş olur.
Roman, Feride’nin çocukluk ve gençlik hatıralarını anlatmasıyla başlar. Hayatının ilk yılları babasının işi nedeniyle Arabistan’da geçen Feride, önce annesinin, daha sonra da babasının ölmesiyle birlikte teyzesinin yanında, İstanbul’da yaşamaya başlar. Ancak, açıkça belirtilmeyen bir sebeple babası Feride’nin sürekli teyzelerinin yanında kalmasını istememiş, onu yatılı bir okul olan Dame de Sion’a kaydettirmiştir.
Feride’nin hayatı, bu okul ile teyzesinin Erenköy’deki köşkü arasında geçer. Yaramaz, çok hareketli ve çocuksu bir kişiliğe sahip olan Feride; bu yapısı nedeniyle hem evde, hem okulda kendi isminden çok lakabıyla, “Çalıkuşu” olarak tanınmaya başlar.
Yıllar geçtikçe, okuldaki diğer arkadaşları büyümeye, erkeklerle flört etmeye ve sürekli bu konudan bahsetmeye başlar. Feride ise hala çocukluğunu yaşamaktadır. Bu durumu değiştiren, bir gün ağaçlara tırmanırken, kuzeni Kamran’ın Neriman adlı dul bir kadınla yakınlaştığına şahit olması olur.
Bundan sonra Kamran’dan, sessiz kalması karşılığında hediyeler alan, okulda ziyaret edilen Feride, okul gezisi sırasında arkadaşı Mişel’e Kamran ile arasında bir şeyler olduğunu söyler. Bu ufak yalan, önce Feride’nin okulda daha çok kabul görmesini sağlar, daha sonra da, Tekirdağ’da bir başka teyzesini ziyaret ederken gerçeğe dönüşür. Ayşe teyzesinin kızı Müjgan’la konuştukça Kamran’ı sevdiğini anlayan Feride, onun ziyarete gelmesi ile sevgisinin karşılıklı olduğunu anlar.
Kamran, Feride’ye kendisini sevdiğini söylemesi, iki kuzenin nişanlanması ile sonuçlanır.
Feride, Kamran’ı gerçekten sevmesine karşın, bu sevgiyi nasıl göstereceğini bilemez. Kendisini hala bir çocuk gibi hissettiği için, nişanlısından kaçar, bu konunun ev içinde konuşulmasından çok rahatsız olur. Hatta, Kamran’ın mutsuzluğuna karşın, mümkün olan en kısa sürede okuluna geri döner.
Kamran’dan sürekli kaçtığı için, onun Avrupa’ya gitme ihtimalini okuldaki arkadaşlarından öğrenen Feride, kendisini zayıf göstermek istemediği için bu seyahati destekler ve aslında gitmek istemeyen nişanlısının dört sene boyunca Avrupa’da kalmasına sebep olur.
Kamran geri döndüğünde Feride okulu bitirmiş, düğün hazırlıkları yapılmaya başlanmıştır.
Düğün yaklaşırken, Feride de kendisini evlilik fikrine alıştırmaya başlar. Ancak, nikaha üç gün kala yaşanan bir olay her şeyi berbat eder. Kendisiyle görüşmek isteyen siyah çarşaflı bir kadın, Kamran’ın Avrupa’da Münevver adlı bir arkadaşı ile ciddi bir ilişki yaşadığını söyleyip, kanıt olarak Feride’ye bir mektup gösterir.
Aldatıldığını öğrenen Feride, Kamran’a yazdığı birkaç satır dışında hiçbir şey söylemeden evden kaçar.
2
Feride, bir süre annesinin dadısı Gülmisal Kalfa’da kaldıktan ve Anadolu’da öğretmenlik yapmak için Maarif Nezareti’nde uzun bir bürokratik macera yaşadıktan sonra, coğrafya ve resim öğretmeni olarak B…’ye gönderilir.
Burada bir otelde kalan ve otelin kalfası Hacı Kalfa ile yakın bir arkadaşlık kuran Feride, kendi ayakları üzerinde durup mutlu olacağı bir hayatın hayalini kurmaktadır. Ancak, atandığı okulda bir karışıklık olduğu için, B…’de çalışamaz ve bölgedeki Maarif Müdürü’nün teşvikiyle, Zeyniler Köyü’ne gönderilir.
Neredeyse bir okulun bile olmadığı bu köy, geri kalmış, yoksul bir yerdir. İlk günlerde fazlasıyla zorlanmasına karşın, Feride buradaki hayata da alışır ve okulda hocalık yapmaya başlar. Öğrencilerine zamanla ulaşmayı başaran ve köyde sevilen biri haline gelen Feride, burada Munise adlı bir kızı da evlat edinir.
Ancak, Zeyniler Köyü’ndeki öğretmenlik hayatı fazla uzun sürmez, çünkü buraya gelen iki müfettiş, okulun ders yapılacak halde olmadığına karar verip okulu kapatır. Munise’yi evlat edinmesi dışında Zeyniler Köyü’nde yaşadığı iki önemli olay, Kamran’dan okumadan yaktığı dört mektup alması ve yaralanan bir jandarma ile ilgilenen Doktor Hayrullah Bey ile tanışması olur.
Bunun üzerine yeniden B…’ye dönen Feride, bir süre işsiz kalır. Maarif Müdürlüğü’nde de fazla ciddiye alınmamasına karşın, buradaki herkesi heyecanlandıran bir Fransız gazetecinin, kendisinin okul arkadaşı Kristiyan Varez’le evlenmiş olması durumunu değiştirir. Bir anda Maarif Müdürlüğü’ndekiler için önemli hale gelen Feride, Darülmuallimat’a Fransızca hocası olarak atanır.
Burada uzun süre keyifli bir şekilde çalışan Feride, öğretmen arkadaşları içinde en çok Şeyh Yusuf Efendi adlı bir bestekardan etkilenir. Fakat, Feride için sadece sanatsal bir boyutta kalan bu etkilenme, Yusuf Efendi için romantik bir boyut da kazanır. Verem olan Yusuf Efendi, aşkına karşılık bulamaz ve ölmeden önce son isteği Feride’yi bir kez daha görmek olur. Feride, bu isteği yerine getirir, ancak bu yaşananlardan sonra daha fazla B…’de kalamayacağını hissederek Ç… Rüştiye’sine tayin edilir.
3
Feride, Ç... Rüştiyesi’nde iki sene boyunca öğretmenlik yapar, ancak kendisinin bir türlü kabullenemediği güzelliği burada da başına dert olmaya başlamıştır. Çevredeki insanlardan duyduğu ve bilmediği yöresel bir tatlı zannettiği Gülbeşeker’in, kendisine verilen bir takma ad olduğunu öğrenir.
Bu tatsız durum, Ç…’de başına iki çirkin olay gelmesine yol açar. Sınıfındaki zengin öğrencilerinden Nadide’den bir yemek daveti alan Feride, Nadide’nin babası Abdürrahim Paşa’ya yemeğe gider. Yemeğin büyük kısmından keyif almasına karşın, bütün olayın kendisini İhsan Bey adlı bir askerle tanıştırmak için düzenlendiği ortaya çıkar.
Durumu iyi idare eden Feride, İhsan Bey’in evlilik teklifini reddedip evden ayrılır.
İkinci vaka biraz daha ciddi olur. Okuldaki diğer öğretmenlerden Nazmiye’nin, Feride’yi nişanlısıyla buluşturmak için tertip ettiği yemeğin, aslında Feride’yi çapkın binbaşı Burhaneddin ile tanıştırmak için oynanan bir oyun olduğu anlaşılır. Burhaneddin Bey ve etrafındakilerin niyetini anlayınca bir baygınlık geçiren Feride, ısrarları üzerine evine götürülür. Ancak bu olaydan sonra artık Ç…’de de kalamayacağını hisseder.
Okulda kendisine yardımcı olan birinin tavsiyesiyle İzmir’e gitmek için vapura binen Feride, burada İhsan’ın yaşananları öğrendiğini ve Burhaneddin Bey ile kavga ettiğini öğrenir.
4
Feride’nin günlüğü üzerinden anlatılan son bölüm İzmir ve Kuşadası’nda geçer. İzmir’e Ç… Rüştiyesindeki müdirenin bir tanıdığından iş istemek için giden Feride, onun İstanbul’a dönmüş olduğunu öğrenir ve İzmir’de bir süre işsiz kalır ve sonunda çaresiz bir şekilde Reşit Bey adlı zengin bir adamın evinde mürebbiye olarak çalışmayı kabul eder.
Reşit Bey’in kızları Ferhunde ve Sabahat ile iyi anlaşmasına karşın, otuz yaşındaki oğlu Cemil Bey de kendisine sınırları aşan bir ilgi gösterince, Feride burada da mutlu olamayacağını anlamaya başlar. Aşağı yukarı aynı günlerde, evde albümlere bakılırken Reşit Bey ve ailesinin Kamran’ı da tanıdığını anlayan Feride, bir an önce buradan gitmeyi kafasına koyar.
İzmir’e geldiğinde işsiz kalan Feride, Reşit Bey’in evinden ayrıldıktan sonra iki iş imkanı birden bulur. Eski okulundaki hocalarından Sör Brenis, kendisine rahat bir iş teklif etse de, o Kuşadası’ndaki daha yoksul, ama kendisine daha çok ihtiyaç duyulan bir okulda çalışmaya karar verir ve buradaki okul, savaş nedeniyle bir hastaneye çevrilene kadar, oldukça mutlu günler yaşar.
Kuşadası'ndan eski bir görüntü
Okul hastaneye çevrildikten sonra, Zeyniler Köyü’nden tanıdığı Hayrullah Bey’in burada başhekim olduğunu öğrenen Feride, hastabakıcı olarak ona yardım etmeye başlar.
Kendisine daha önce talip olan İhsan Bey, yaralı olarak buraya getirilir. Feride’nin de yardımıyla iyileşen İhsan Bey’in sağlığı yerindedir, ancak yakınında patlayan bomba, suratını çok çirkin bir hale getirmiştir. Feride, kendisini çok iyi anlayan ve hala Kamran’a aşık olduğunu söyleyen Hayrullah Bey’e aksini kanıtlamak için İhsan ile evlenmeye karar verir, ancak İhsan Bey bu teklifi reddeder.
Okul tekrar normal haline dönüp, dersler başladığında, Feride müdür yapılır. Ancak, bu durumun fazla keyfini çıkaramadan, artık büyümüş olan Munise hastalanır ve kısa süre içinde hayatını kaybeder. Bu acıya dayanamayan Feride bir beyin humması geçirir ve tam on yedi gün boyunca uyanamaz.
Uyandığında kendisiyle Hayrullah Bey’in ilgilendiğini gören Feride, bir süre onun evinde ve çiftliğinde mutlu şekilde yaşar. Bu rahat hayatı sona erdiren ise, Hayrullah Bey ve kendisi hakkında çıkan dedikodular olur. Özellikle kendilerinden genç birinin müdür yapılmasına içerleyen yaşlı öğretmenler, Feride’nin Hayrullah Bey ile ahlaka aykırı bir ilişki yaşadığını, pozisyonunu ona borçlu olduğunu söylemeye başlarlar.
Feride’nin daha önceki tayinlerinde de şüpheli durumlar olduğunu bilen Hayrullah Bey, Feride’nin zaten çok iyi olmayan sağlığıyla bu duruma karşı mücadele edemeyeceğini bildiği için ona bir istifa mektubu yazdırır ve Feride öğretmenliği bırakır.
Bunun ardından, kendisiyle rahat yaşayabilmesi için, artık kızı gibi gördüğü Feride ile kağıt üzerinde bir evlilik yapar. Hayrullah Bey ile yaşayan ve onun bir yetimhaneye dönüştürdüğü çiftlik evinde çalışan Feride, bu noktada defterini noktalar.
Deftere tüm bu yaşadıklarını aslında Kamran için yazdığını ifade eden Feride, onu hala sevdiğini kabul eder.
5
Beşinci bölüm, farklı bir bakış açısıyla, Tekirdağ’da başlar.
Hastalanan Kamran, bir süre dinlenmek için Tekirdağ’a gelmiştir, ancak amacı burada Feride ile olan anılarını tekrar hatırlamaktır. Ailenin tamamı Feride’ye yaptığı şey yüzünden onu suçlasa da, Kamran hayatında kimseyi Feride kadar sevmediğini söylemektedir.
Birkaç gün sonra Tekirdağ’a Feride’nin de gelmesiyle, iki eski nişanlı arasındaki duygular bir kez daha gündeme gelir. Feride, her şey yolunda gibi davranıp, buradaki çocuklarla oynayarak, eski “Çalıkuşu” günlerini yad etse de, asıl gerçek Tekirdağ’daki son gününde ortaya çıkar.
Hayrullah Bey, üç ay önce kanserden ölmüş, ancak ölmeden önce Feride’ye bir söz verdirmiştir: Kendi ölümünden sonra ailesi ile barışacak, Hayrullah Bey’in yazacağı bir mektubu Kamran’a ulaştıracaktır.
Feride, hayatı boyunca kendisine yardım eden bu adamın son isteğini kırmaz ve mektubu Kamran’a ulaştırır. Kamran, hem bu mektuptan, hem de Feride’nin defterinden, eski nişanlısının onu hayatı boyunca sevdiğini öğrenir.
İki tarafın da birbirini sevdiğinin anlaşılması ile, Kamran ve Feride Tekirdağ’da nişanlanmalarından on yıl sonra, yine aynı yerde yeniden birbirlerini bulmuş olurlar.
1
Sınıfta “sürgün” – Musul’da hayat – Aile ve Hüseyin – Annenin ölümü – İstanbul – Yaramazlıklar – Kamran – Büyükannenin ölümü ve “Sör Mektebi” – Babanın ölümü – Teyze’nin evinde yaz – Büyüme: Mektep arkadaşlarının değişen ilgi alanları – Kamran ve Neriman’ın yakalanması – Mişel’e yalan – Kamran’ın hediyeleri ve ziyaretleri – Tekirdağ – Balıkçılar, süvari zabiti – Kamran’a karşı gerçek hisler – Kamran, Tekirdağ – Kamran ile nişanlanma – “Nişanlılık”, Feride’nin korkusu – Kamran’ın “bedbaht”lığı – Yüzük – Okula dönüş – Kamran’ın Avrupa’ya gitme ihtimali – Feride’nin desteği – Dört sene – Kamran’ın dönüşü, Feride’nin mezuniyeti – Düğüne son üç gün – Elbise provası – Siyah çarşaflı kadın – Münevver ve Kamran arasında yaşananlar – Feride’nin tepkisi
2
Hacı Kalfa – otel – “Hocalık” – O gece yaşananlar – Feride’nin kaçışı – Gülmisal Kalfa – Maarif Nezareti – Zorluklar – Naima Hanım’ın yardımları – Dilekçenin reddi – Yardım isteği, tayin – Vapur, Anadolu – Karışıklık: Aynı göreve iki hoca – Huriye Hanım – Manastırlı Kadın – Hacı Kalfa’nın evi – Gezinti – İstanbul’un karışıklığı çözmemesi – Zeyniler Mektebi – Huriye Hanım’ın yakarışları – Çevredekilerin tepkisi – Feride’nin aldatılması – Manastırlı Kadın ve dayak – Zeyniler’e yolculuk – Köyün Durumu – Hatice Hanım – Zeyni Bey’in türbesi – Okul ve öğrencilerin durumu – Hatice Hanım’ın dersleri, çocukların oyunları: tek tema, ölüm – Vehbi – Munise – Munise’nin durumu, ailesi – Zehra ve Çoban Mehmet’in düğünü – Kar – Munise’nin kayboluşu, Feride’nin yanına sığınması – Munise’nin evlat edinilmesi, Feride’nin mutluluğu - Kamran’ın mektupları, yakılıyor – Yaralı Jandarmaya pansuman görevi – Teftiş, mektebin kapatılması – Munise’nin annesi – B…’ya geri dönüş – Maddi sıkıntı – Maarif Müdürlüğü’nde yaşananlar – Kristiyan Varez – Darülmuallimat’ta Fransızca Hocalığı – Darülmuallimat – Sınıfta memnuniyet – Diğer Hocalar – Yusuf Efendi – Yeni Ev – Org – Cemile’nin mektubu – Mayıs Bayramı – Yusuf Efendi’nin Feride’ye aşkı –Cemile’nin düğünü – Hacı Kalfa ile Yemek – Okulun tekrar açılması – Yusuf Efendi’nin kardeşi – Yusuf Efendi’nin ölümü – Dayanamama – Ç… Rüştiyesi’ne tayin
3
Feride’nin yeni hayatı – Gülbeşeker – Nadide ve babası Abdürrahim Paşa – Abdürrahim Paşa’nın evinde yemek – İhsan – Feride’yi isteme – Feride’nin reddi – Kurban Efendi’nin Feride’yi istemesi – Feride’nin güzelliği – Dedikodular – Nazmiye: Nişanlısıyla tanışmaya davet – Burhaneddin Bey – Davetteki art niyet – Feride’nin baygınlığı – Ç…’den ayrılma kararı – Vapur: İhsan ve Burhaneddin arasındaki kavga hakkında sohbet
4
İzmir – İşlerin kötü gitmesi – B…’daki Maarif Müdürü – İmtihan, başarısızlık – Maddi sıkıntılar, işsizlik – Reşit Bey’in mürebbiyelik teklifi – Mürebbiyelik – Ferhunde, Sabahat ve Cemil – Cemil Bey’in terbiyesizliği – Feride’nin ayrılma kararı – Kamran’ın resmi – Sör Brenis – Kuşadası – Feride’nin mutluluğu – Muharebe – Mektebin hastaneye dönüştürülmesi – Hayrullah Bey – Hastabakıcılık – Yaralı İhsan Bey – Suratı – Hayrullah Bey’in tespitleri – Feride’nin öfkesi – İhsan Bey ile evlenme kararı – İhsan Bey’in reddi – Derslerin yeniden başlaması – Feride = Müdire – Hayrullah Bey’in evi – Munise’nin ölümü – Feride’nin on yedi günlük uykusu: Beyin humması – Hayrullah Bey ile yaşam – Çiftlik – Hayrullah Bey’e gelen haber – Hayrullah Bey’in paniği – Feride hakkında dedikodu ve suçlamalar – Müdürlükten istifa – Mutsuzluk – Ne yapılacak? – Evlilik kararı - Defterin sonu – Kamran’a mesaj
5
Tekirdağ, Kamran ve Enişte – Kamran’ın yaşadıkları – Kimseyi Feride kadar sevmediği iddiası – Kamran’ın mutsuzluğu – Tekirdağ’da Feride – Feride ve Kamran – Feride’ye ilgi – Kamran’a karşı davranışları – Feride’nin neşesi, çocuklarla ilgilenme – Feride ve Necdet – Feride’nin son günü – Müjgan’a itiraflar –Hayrullah Bey’in üç ay önce öldüğü gerçeği – Hayrullah Bey’e verilen söz – Hayrullah Bey’in mektubu – Feride’nin defterleri – Feride’nin evliliğinin ilk günü – Feride ve Kamran’ın mutluluğu
Sınıfta “sürgün” – Musul’da hayat – Aile ve Hüseyin – Annenin ölümü – İstanbul – Yaramazlıklar – Kamran – Büyükannenin ölümü ve “Sör Mektebi” – Babanın ölümü – Teyze’nin evinde yaz – Büyüme: Mektep arkadaşlarının değişen ilgi alanları – Kamran ve Neriman’ın yakalanması – Mişel’e yalan – Kamran’ın hediyeleri ve ziyaretleri – Tekirdağ – Balıkçılar, süvari zabiti – Kamran’a karşı gerçek hisler – Kamran, Tekirdağ – Kamran ile nişanlanma – “Nişanlılık”, Feride’nin korkusu – Kamran’ın “bedbaht”lığı – Yüzük – Okula dönüş – Kamran’ın Avrupa’ya gitme ihtimali – Feride’nin desteği – Dört sene – Kamran’ın dönüşü, Feride’nin mezuniyeti – Düğüne son üç gün – Elbise provası – Siyah çarşaflı kadın – Münevver ve Kamran arasında yaşananlar – Feride’nin tepkisi
2
Hacı Kalfa – otel – “Hocalık” – O gece yaşananlar – Feride’nin kaçışı – Gülmisal Kalfa – Maarif Nezareti – Zorluklar – Naima Hanım’ın yardımları – Dilekçenin reddi – Yardım isteği, tayin – Vapur, Anadolu – Karışıklık: Aynı göreve iki hoca – Huriye Hanım – Manastırlı Kadın – Hacı Kalfa’nın evi – Gezinti – İstanbul’un karışıklığı çözmemesi – Zeyniler Mektebi – Huriye Hanım’ın yakarışları – Çevredekilerin tepkisi – Feride’nin aldatılması – Manastırlı Kadın ve dayak – Zeyniler’e yolculuk – Köyün Durumu – Hatice Hanım – Zeyni Bey’in türbesi – Okul ve öğrencilerin durumu – Hatice Hanım’ın dersleri, çocukların oyunları: tek tema, ölüm – Vehbi – Munise – Munise’nin durumu, ailesi – Zehra ve Çoban Mehmet’in düğünü – Kar – Munise’nin kayboluşu, Feride’nin yanına sığınması – Munise’nin evlat edinilmesi, Feride’nin mutluluğu - Kamran’ın mektupları, yakılıyor – Yaralı Jandarmaya pansuman görevi – Teftiş, mektebin kapatılması – Munise’nin annesi – B…’ya geri dönüş – Maddi sıkıntı – Maarif Müdürlüğü’nde yaşananlar – Kristiyan Varez – Darülmuallimat’ta Fransızca Hocalığı – Darülmuallimat – Sınıfta memnuniyet – Diğer Hocalar – Yusuf Efendi – Yeni Ev – Org – Cemile’nin mektubu – Mayıs Bayramı – Yusuf Efendi’nin Feride’ye aşkı –Cemile’nin düğünü – Hacı Kalfa ile Yemek – Okulun tekrar açılması – Yusuf Efendi’nin kardeşi – Yusuf Efendi’nin ölümü – Dayanamama – Ç… Rüştiyesi’ne tayin
3
Feride’nin yeni hayatı – Gülbeşeker – Nadide ve babası Abdürrahim Paşa – Abdürrahim Paşa’nın evinde yemek – İhsan – Feride’yi isteme – Feride’nin reddi – Kurban Efendi’nin Feride’yi istemesi – Feride’nin güzelliği – Dedikodular – Nazmiye: Nişanlısıyla tanışmaya davet – Burhaneddin Bey – Davetteki art niyet – Feride’nin baygınlığı – Ç…’den ayrılma kararı – Vapur: İhsan ve Burhaneddin arasındaki kavga hakkında sohbet
4
İzmir – İşlerin kötü gitmesi – B…’daki Maarif Müdürü – İmtihan, başarısızlık – Maddi sıkıntılar, işsizlik – Reşit Bey’in mürebbiyelik teklifi – Mürebbiyelik – Ferhunde, Sabahat ve Cemil – Cemil Bey’in terbiyesizliği – Feride’nin ayrılma kararı – Kamran’ın resmi – Sör Brenis – Kuşadası – Feride’nin mutluluğu – Muharebe – Mektebin hastaneye dönüştürülmesi – Hayrullah Bey – Hastabakıcılık – Yaralı İhsan Bey – Suratı – Hayrullah Bey’in tespitleri – Feride’nin öfkesi – İhsan Bey ile evlenme kararı – İhsan Bey’in reddi – Derslerin yeniden başlaması – Feride = Müdire – Hayrullah Bey’in evi – Munise’nin ölümü – Feride’nin on yedi günlük uykusu: Beyin humması – Hayrullah Bey ile yaşam – Çiftlik – Hayrullah Bey’e gelen haber – Hayrullah Bey’in paniği – Feride hakkında dedikodu ve suçlamalar – Müdürlükten istifa – Mutsuzluk – Ne yapılacak? – Evlilik kararı - Defterin sonu – Kamran’a mesaj
5
Tekirdağ, Kamran ve Enişte – Kamran’ın yaşadıkları – Kimseyi Feride kadar sevmediği iddiası – Kamran’ın mutsuzluğu – Tekirdağ’da Feride – Feride ve Kamran – Feride’ye ilgi – Kamran’a karşı davranışları – Feride’nin neşesi, çocuklarla ilgilenme – Feride ve Necdet – Feride’nin son günü – Müjgan’a itiraflar –Hayrullah Bey’in üç ay önce öldüğü gerçeği – Hayrullah Bey’e verilen söz – Hayrullah Bey’in mektubu – Feride’nin defterleri – Feride’nin evliliğinin ilk günü – Feride ve Kamran’ın mutluluğu
