Al Gözüm Seyreyle Salih Yaşar Kemal

Özet
Detaylı Özet
Salih'in Hayal Dünyası
Ana Hatlar

Romandaki olayları takip etmek basit olsa da, Salih'in hayal dünyasının ve farklı zamanların metin içinde sunulması, Al Gözüm Seyreyle Salih'i gerçek anlamda özetlemeyi engeller. 

Salih, Karadeniz kıyısında kanadı kırılmış bir martı bulur. Günlerini mahallesinde ilgisini çeken şeyleri ve doğayı izleyerek geçiren Salih, bu martıyı iyileştirmek için elinden geleni yapar. Ancak yaptığı şifalı merhemlerle tanınan büyükanası, merhemlerinin kuşlar için değil, insanlar için olduğunu söyleyerek ona yardım etmeyi reddeder.
                                                                                                 
Büyükana kırık kanat için merhem yapmayı reddetmeyi sürdürürken, onun Salih’ten neden hoşlanmadığı da ortaya çıkar. Evlendikten sonra kocası Halil tarafından terk edilen büyükana, üzerinden yıllar geçmiş olmasına rağmen onun dönüşünü beklemektedir. Salih, Halil’in öldüğünü ve asla geri dönmeyeceğini söylediğinde, zaten huysuz bir kadın olan büyükana ondan nefret etmeye başlar. Roman boyunca Salih ve martısını öldüreceğini söyleyip durur.
 
Bu sırada Salih, kaçakçılık yapan ve maceralarla dolu hayatı nedeniyle hayran olduğu komşusu Metin Abi’yi hatırlar. Metin Abi’nin evlerinin avlusuna üç kamyon getirdiği günler hala hafızasında canlıdır. Öyle ki, Salih bir dükkanda Metin Abi’nin kamyonuna çok benzeyen bir oyuncak görünce bu oyuncakla takıntılı hale gelir. Oyuncağı alacak parası olmasa da, günlerce dükkanın önüne gidip kamyonu izler. Kamyon sonunda satılınca, arkadaşı Bahri ile bir plan yapıp kamyonu sahibinden çalar.
 
Salih’in kamyona ilgisi kasabada bir oyuncak patlaması yaşanınca azalır. Kasabadaki bütün dükkanların oyuncak ile dolması, Salih dahil bütün çocuklara onlarca oyuncak alınması, onun hevesini kaçırır ve Salih kendi oyuncaklarının hepsini denize atar.
 
Bu arada, Salih’in martısının durumu da ciddiyetini korumaktadır. Mahallenin baytarı, doktoru ve eczacısı, ya Salih’e yardım etmeyi reddeder, ya da iyi niyetle yaklaşsalar da, kuşun öleceği konusunda hemfikir olurlar. Martının kanadı konusunda yardım alma çabalarını sürdüren Salih, bu sırada ciddi bir olay yaşar ve giydiği Che gömleği yüzünden mahallenin sağcı gençleri tarafından ciddi bir şekilde dövülür.
 
Dayak yiyen ve işkence gören Salih uzun bir hastalık dönemi geçirir. Ailesinin desteği onun toparlanmasına yardımcı olsa da, onu asıl iyileştiren Metin Abi’nin geri dönmesi olur. Salih, bundan kısa süre sonra martısının kanadını hayran olduğu Temel Reis’e gösterir. Temel Reis, martının kanadını ustalıkla sarar ve iyileşmesini sağlar.
 
Temel Reis’in müdahalesinden sonra Salih’in martısı ile ilgili iki korkusu da geçmiş olur: Kanadı tamamen iyileşen kuş, hem rahatlıkla uçabilmeye başlar, hem de uçmayı öğrenmesine rağmen Salih’i terk etmez.
 
Ancak bu iyi haberlerin yanında bir de trajik olay yaşanır. Kasabaya geri dönen ve Salih’le sık sık konuşmaya başlayan Metin Abi, kaçakçılık işlerini yürüten albayla ters düşer ve çıkan çatışmada hayatını kaybeder. Büyükana, bu haberi mutlulukla karşılasa da, bir süre sonra oğlunun, yani Salih’in babası Osman’ın kaçakçılık yapmak için evi terk edeceğini öğrenir. Salih, Metin’in ölümüyle eğlenen büyükanasına babasının da gideceğini, Halil gibi öleceğini söyleyince, büyükana sonunda kendini kaybeder ve Salih’in martısının kafasını kopartır.
 
Romanın sonunda Salih, yıllarca seyrettiği İsmail Usta’nın yanında demirci çırağı olarak çalışmaya başlar. 
 

Romandaki olayları takip etmek basit olsa da, Salih'in hayal dünyasının ve farklı zamanların metin içinde sunulması, Al Gözüm Seyreyle Salih'i gerçek anlamda özetlemeyi engeller. 

Karadeniz kıyısında bir şehirde yaşayan Salih deniz kenarında kanadı kırılmış bir martı bulur. Günlerini mahallesinde ilgisini çeken şeyleri ve doğayı izleyerek geçiren Salih, bu martının durumuna çok üzülür ve onu iyileştirmeyi hayatının tek amacı haline getirir. Ancak yaptığı şifalı merhemlerle tanınan büyükanası, merhemlerinin kuşlar için değil, insanlar için olduğunu söyleyerek ona yardım etmeyi reddeder.
 
Bunun üzerine Salih, ailesinde kendini yakın hissettiği tek kişi olan büyük ablasının ve onun kocası Mustafa Enişte’nin yanına gider. Martının kanadını iyileştirmek konusunda Salih’in heyecanını paylaşan Mustafa Enişte, yarayı tedavi etmek için elinden geleni yapar. Onun çabaları ve Salih’in martıyı zorla beslemesi kuşun biraz daha iyi olmasını sağlasa da, kanadın tam anlamıyla iyileşebilmesi için daha “profesyonel” bir yardıma ihtiyaç vardır.
 
Salih ablasının evinden kendi evine döndükten sonra, geçmişle ilgili iki önemli bilgi verilir. Bunlardan birincisi, Salih’in büyükanasının ona karşı duyduğu nefretin sebebidir: Gençlik yıllarında evlendikten kısa süre sonra kocası Halil tarafından terk edilen büyükana, hala onun geri döneceğine inanmaktadır. Ancak Salih, bir gün büyükanasına sinirlenip Halil’in öldüğünü söyler. Daha sonra yalan söylediğini itiraf etse de büyükana ile Salih’in arası bir daha hiç düzelmez. Büyükana, roman boyunca hem Salih’i, hem de martısını öldüreceği yönünde tehditler savurur.
 
Salih’in geçmişindeki bir başka önemli olay ise mahallede komşuları olan Metin Abi’dir. Kaçakçılık yaparak çok para kazanan Metin, giderek zenginleşir ve avlusuna üç tane kamyon park etmeye başlar. Metin daha sonra ortadan kaybolsa da kamyonları Salih’i fazlasıyla etkiler.
 
Mahalledeki bir oyuncak dükkanında, Metin Abi’nin ilk kamyonunu fazlasıyla andıran bir oyuncak gördüğünde, Salih bu oyuncağa adeta bağımlı olur. Satın alması için gereken yüz elli liraya sahip olmasa da, her gün gelip kamyonu izlemeye, kamyonun satılmaması için dualar etmeye başlar. Bir ara mahallenin demircisi İsmail Usta’nın yanında çıraklık yapıp ondan para istemeyi düşünen, hatta büyükanasının altınlarını çalmayı bile deneyen Salih, en sonunda kamyonun satılması ile büyük hayal kırıklığına uğrar.
 
Yine de, Salih’in kamyona duyduğu ilgi sona ermez. Hayran kaldığı oyuncağı kimin satın aldığını öğrendikten sonra, mahalleden Bahri adlı bir çocukla plan yapar ve oyuncağı sahibinden çalar. Üstelik, bu hareketiyle kötü bir şey yaptığını da düşünmez, çünkü zengin bir avukatın oğlu olan Bahri kamyonu beğenmemiş, hatta Salih’in gözleri önünde kamyona bir tekme bile atmıştır.
 
Salih’in oyuncağa duyduğu takıntı, ilginç bir olaydan sonra bir anda biter. Yaşadığı kent civarında yapılan bir kaçakçılık operasyonu ters gidince, mahalle buradan geri kalan oyuncaklarla dolar. Öyle ki, Salih’in bile bir anda onlarca oyuncağı olur. Bunun üzerine kamyonunun değerinin kalmadığını hisseden kahramanımız, bütün oyuncaklarını denize atar.
 
Bundan sonra Salih, yeniden martısının kanadını iyileştirme çabalarına geri döner. Mahallede Salih’e yardımcı olabilecek yalnızca birkaç kişi vardır: Merhemleriyle meşhur büyükanası, baytar Sakallı Haydar, Doktor Yasef, Eczacı Fazıl Bey ve Cerrah Ali. Salih, bunların hepsi ile konuşur, ancak bu kişiler ya Salih’e yardım etmeyi reddeder, ya da ona iyi niyetle yaklaşsalar da, martının kanadının iyileşemeyeceğini ve kuşun öleceğini söyler.
 
Kuşunun öleceği haberine inanmak istemeyen Salih, bu sırada önemli bir olay yaşar. Romandaki olaylar boyunca turist bir kız tarafından hediye edilen Che Guevera gömleğini giyen Salih, bu gömlek yüzünden mahallenin aşırı sağcıları ve polisinden dayak yer. Giydiği tişörtün ne olduğunu bile bilmeyen ve neden dayak yediğini bir türlü anlayamayan Salih, sorguda sorulan sorulara cevap veremediği için tekrar tekrar dövülür.
 
Vücudunda pek çok kemik kırılan ve ağır bir şekilde hastalanan Salih, ailesindeki herkesin kendisine bakması ile biraz toparlanır, ancak onu gerçek anlamda iyileştiren Metin Abi’nin dönüşü olur. Metin Abi’yle sık sık konuşan onunla yakınlaşan Salih, martısını da hayran olduğu balıkçı Temel Reis’e gösterir.
 
Temel Reis’in ustalıkla sardığı kanat, birkaç gün sonra gerçekten iyileşir. Öleceği söylenen martı, hem tekrar uçmayı öğrenir, hem de uçabilmesine karşın Salih’in yanından ayrılmaz.
 
Ancak romanın sonu daha trajik bir olay ile gelir. Kaçakçılık operasyonlarını yürüten Albay ile bir anlaşmazlığa düşen Metin, çıkan çatışmada hayatını kaybeder. Büyükana Metin’in ölümünü memnuniyetle karşılar, ancak hemen sonra oğlu Osman’ın, yani Salih’in babasının da kaçakçılığa başladığını, bu nedenle evden ayrılacağını öğrenir.
 
Halil’in geri dönmeyeceğini zar zor kabullenen büyükana, oğlunun da kendisini bırakacağını duyunca büyük üzüntü yaşar. Ancak roman başından beri kendisine karşı davranışından bunalan Salih, Metin Abi’nin ölümüne sevindiği için, büyükanasına herkesin onu bırakacağını, babasının da Halil gibi gidip öleceğini söyler. Bunun üzerine büyükana önce Salih’e saldırır, o elinden kurtulunca da Salih’in martısının kafasını kopartır.
 
Roman, büyük üzüntü yaşayan Salih’in Demirci İsmail Usta’nın yanında çıraklığa başlaması ile sona erer. 
 


Roman boyunca Salih’in hayatında “gerçekten” yaşanan olaylarla birlikte romanın ana karakterinin hayal dünyası da okuyucuya sunulur. Salih’in hayal kurduğu, oyun oynadığı veya kendinde olmadığı sıralarda karşımıza çıkan bu dünya içinde de bir devamlılık vardır.
 
Burada anlatılanlar sürekli olarak bölündüğü için, Salih’in hayal dünyasında yaşananları belli bir sırayla takip etmek zor olabilir. Bu bölümde, Korsan Padişahı ve Yılan Şehzade etrafında gelişen bu olaylar zincirinin kısa bir özetini sunmaya çalışıyoruz.
 
Salih’in hayal dünyası, Temel Reis ve Metin Abi gibi, Salih’in mahallesinden tanıdığı ve sevdiği kişilerle, Alaeddin ve Hz. İbrahim gibi efsanelerden tanıdığı figürleri bir araya getirir. Hikayenin baş kahramanlarından biri, tüm denizlerdeki korsanların lideri olan Korsan Padişahı’dır.
 
Çocuğu olmayan Korsan Padişahı, bu konuda Halil İbrahim Peygamber’den yardım ister. Halil İbrahim Peygamber, ona meyvesini yemesi gereken bir ağaç bulunan bahçeyi tarif eder, ancak bu meyvenin işe yaraması için ortaya çıktığı anda, dalından koparılıp yenmesi gerekmektedir.
 
Korsan Padişahı ağacı bulur, ancak meyveyi dalından koparmak yerine yerden alıp yer. Buna rağmen karısı hamile kalınca çok sevinen Korsan Padişahı, daha sonra bir hüsranla karşılaşır: Denilenleri tam olarak yerine getirmediği için, oğlu bir yılan olarak doğacaktır.
 
Yılan, ebe olarak gelen herkesi sokarak öldürdüğü için doğum süreci oldukça zor geçer. Sonunda, üvey annesi tarafından yılan tarafından sokulması umuduyla gönderilen Gül Fatma, yolda gördüğü bir çobanın dediklerini yapar ve nar ağacından bir çubukla yılanı kontrol ederek doğmasını sağlar.
 
Kafese kapatılan Yılan Şehzade, büyüdükten sonra kafesten çıkıp arkadaşlarıyla oyun oynamak ister. Ancak oyun oynaması için getirilen herkes korkudan ölür. Yılan Şehzade’nin ilk gerçek arkadaşları, Salih ile onun gerçekten mahalleden tanıdığı Bahri ile Cemil olur.
 
Aradan yıllar geçip Yılan Şehzade yetişkin hale gelince, evlenmek ister. Korsan Padişahı, oğlunu çok zengin olan Mustafa Kaval’ın kızı Gülderen ile evlendirir, ancak hem o, hem de daha sonra evlendiği kişiler yine yılan tarafından öldürülür.
 
İstemediği halde evlendiği kişileri öldüren Yılan Şehzade, bu konuya çok üzülür. Oğlunun bu haline dayanamayan korsan padişahı, ona yardım etmesi için çocukluk arkadaşları Salih, Bahri ve Cemil’den yardım ister. Temel Reis’in de yardımıyla, devasa bir ağ örülür ve Yılan Şehzade ile evlenmesi için bir denizkızı yakalanır. İkisi evlendikten sonra, yine bir nar çubuğuyla Yılan Şehzade’yi kontrol eden denizkızı, ona soyunmasını söyler ve Yılan Şehzade derisini çıkararak gerçek bir insana dönüşür.
 
Yılan Şehzade, insan olduktan sonra karşımıza Salih’in hastalığı sırasında çıkar. Yediği dayak ve gördüğü işkence nedeniyle hastalanan Salih, bu durumunda bile kendisinden çok martısını düşündüğü için, Yılan Şehzade ona yardım etmeye karar verir. Martıyı iyileştirebilecek sihirli bir otu bulmak için kendi doğumunu da mümkün kılan bahçeye doğru yola çıkar: Amacı, burada her şeye iyi gelen sihirli bir otu bulmaktır.
 
Bu bahçede, romandaki bütün “kötü” karakterlere de dönüşen Hopdiyar isimli bir güvercin, konduğu dalları, değdiği toprakları kurutarak Yılan Şehzade’ye engel olur. Hopdiyar, Temel Reis’in yardımıyla durdurulsa da, Yılan Şehzade gerekli bitkiyi ele geçiremez.
 
Hayal dünyasının romanda karşımıza son çıkışı, Salih’in babası Osman’ın da Korsan Padişahı’nın yanına katılması ile olur. Metin’in ölümünden sonra Osman, gerçek hayatta da evden ayrılıp kaçakçılık yapmaya başlayacaktır.
                                                         
 
Temel Reis, Osman Reis – Salih – Ölü kuş, kanadı kırık martı – Büyükanaya götürme fikri – Kendi kendine kavga
 
Demirci İsmail Usta – Mahallenin Salih’e kızgınlığı – Salih’in gömleği – Temel Reis – Temel Reis’in uykusu – Salih’in düşünceleri
 
Ağ örmek – “Seyretme”: Al Gözüm Seyreyle Salih – Seyredilerek öğrenilen işler – Kır at – Temel Reis gibi olmak – Temel Reis’in uykusu
 
Büyükananın merhem vermeyi reddetmesi – Salih, balık yakalama çabası – Doktorlar – Balığı yedirme çabası, martıya öfke – Martının balıkları yemesi – Salih’in sevinci
 
Ablasının evi – Mustafa Enişte’nin yardımı – Ablasının Salih’e yardımı – Oksijenli su, sargı – Sabah: Evden haber, Salih’in babasının öfkesi – Salih’in mutsuzluğu, eve dönmeme isteği
 
Salih’in mutsuzluğu – “Seyretmek, takılıp kalmak” – Kepçe, martıya balık – Martının dirilmeye başlaması – Salih’in coşkusu – Ablasıyla karşılaşma – Mustafa Enişte ile konuşma, paylaşılan sevinç – Pehlivan ve martısı – Eve dönüş – Ailenin mutluluğu – Büyükananın yorumları
 
Büyükananın söylenmesi – Hacer ile konuşma –Salih’in uyanması, mutluluğu – Kahvaltı, eski oyuncaklar – Anımsamaktan korkmak – Yemek – Büyükananın tehdidi
 
Çarşıdaki araba: Metin Abi, kaçakçılık – Metin’in değişimi – Yaralanmalar, arkadaşlarıyla konuşmalar – Kara Adamlar – Metin’i öldürme – Metin’in kamyonu, Salih’in kamyona binme isteği – Cemil’le konuşma – Evde: Babasının yorumları, kamyon hayranlığı – Gece gitme planı, uyuyakalma – Büyükananın kocası – İkinci kamyon – Büyükana ve Salih – Salih’in haberi: Halil ölmüş – Salih’in saklanması, babasına yakalanmama çabası – Kara giyitlilerin dönüşü, saplanan hançerler – Eve dönüş, büyükananın tepkisi – Üçüncü kamyon – Metin’in Salih’e gülümsemesi – Büyükananın Salih’e tepkisi – Salih’in boğulma korkusu – Jandarmalar – Metinlerin çatışması – Ertesi sabah: Kamyonların gidişi – Denizdeki sigaralar – Sigaraların toplanması – Salih’in kuş tutmaması – Diğer çocuklar – Eşekarısı uçuran çocuk – Salih’in boncuklu arı yakalama çabası – Boncuklu arıyı gösterme isteği – Serbest bırakma – Babasının öfkesi, Salih’i dövmesi – Büyükananın öfke nöbetleri – Aylaklık günleri – Metin Abi’ye özlem – Oyuncak kamyon
 
Korsanlar (Reisler, Metin, Korsan Padişahı) – Cemil’le konuşma çabası, Cemil’in ilgisizliği – Korsanlar padişahının sorunu: Çocuğu olmaması – Halil İbrahim Peygamber’in yardımı, yapılması gerekenler – Yere düşen elmanın yenmesi – Padişahın karısının gebeliği – Yılan doğurma – Ebelerin ölümü – Büyükanayı arayış – Gül Fatma – Çobanın yardımı – Yılanın doğması
 
Kamyonun fiyatı – Salih’in kamyonu alma kararı – İsmail Usta; çırakları, ailesi, soyu – İsmail Usta’ya çırak olup 150 lira alma hayali – Düşüp dizini yaralama – Kamyonun satılmaması için Allah’a dua, kurban sözü – Metin Abi’yi bekleme – Büyükananın altınlarını çalma – Kilidin sesi – Büyükananın uyanması – Büyükanayı sakinleştirme çabası – Babasının voltası, 15 – 20 günlük çalışma hevesleri – Kamyon – Temel Reis’e yardım – Balıklar – Balık satma çabası – Büyün balıkları kedilere vermesi
 
Köpekler, yılanlar – Korsan Padişahı’nın şehzadesi -  Başvezirin oğlu – Bahri, Salih, Cemil – Üç arkadaş ve yılan – Yılanla konuşma – Bahri’nin yılanı dövmesi – Yılanın öfkesi – Nar dalı – Yılanla arkadaşlık
 
Kamyon – Bahri – Bahri’yle kavga – Kamyonun satılması – Avukat Osman’ın oğlu – Salih’in şaşkınlığı – Çocuğu izleme, dövme hayali – Çocuğun hareketleri: Kamyona dil çıkarma, tekmeleme – Bahri’den yardım isteği – Bahri’yle bilye – Salih’in kamyonu alması – Polis korkusu – Bahri’nin götürülmesi ve işkence görmesi hayali
 
Korsan padişahı – Temel Reis’le benzerliği – Temel Reis’in ağı – Şehzade’nin evlenme isteği  -Mustafa Kaval’ın kızını isteme – Gülderen’le evlilik – Gülderen’in ölümü – Yılan Şehzade’nin üzüntüsü, diğer evliliklerin de aynı şekilde bitmesi – Yardım isteği: Salih, Cemil, Bahri – Üç arkadaşın yetişkin halleri – Temel Reis’e başvurmaları – Ağ – Denizkızı – Denizkızı ile Yılan Şehzade – Yılan Şehzade’nin soyunması: İnsan olması
 
Salih’in saklanması – Bahri ve çocuğun oyunu – Bahri’nin “ütmesi”, çocuğun mutluluğu – Kamyonun çalınmasını umursamaması – Bahri’nin kavga etme çabası – Salih ve Bahri, tekrar çocuğun yanına gidiş – Oyuncak çalma – Mahalledeki oyuncak patlaması – Salih’in üzüntüsü – Tüm oyuncaklarını denize atması
 
Salih ve martısı – Su içirme, havuz yapma çabası – Doğa, kuğular – Mustafa Kaval’ın oğlu Yusuf – Martının beslenmesi – Salih’in büyükanasından merhem isteği – İkna etme çabası – Büyükananın öfkesi – Salih ve martısının boynunu koparma tehdidi – Salih’in korkusu
 
Sakallı Haydar – Sarhoşluğu – İntihar, karısını dövmesi – “Martı ölecek” – Doktor Yasef ve Eczacı Fazıl Bey – Doktor Yasef ile konuşma – Fazıl Bey’in tepkisi – Salih’in öfkesi – Cerrah Ali –Martının tedavi edilemeyeceği haberi – Yılan Şehzade, Salih’e yardım (Salih’in hastalığı) –Yılan Şehzade’nin öfkesi – Salih’in hastalığının sebebi: Yediği dayak  – Dövülme nedeni – Giydiği gömlek – Sorgular, polis – Salih’in durumu – Ailesinin çabaları – Yılan Şehzade, martının kanadı – Martı ve Salih – Metin Abi’nin dönüşü – Salih’in iyileşmesi – Martıya yemek - Metin Abi’yle konuşma, kamyonla oynama – Metin Abi ve Albay – Salih’in babası – dilber – Martının denize kaçışı – Temel Reis’in yardımı, martının kurtarılması
 
Temel Reis’in sargısı – Metinlerin avlusu, “Metin’i öldürecekler” – Salih’in olanları Metin’e anlatması, Metin’in ciddiye almaması – Martının kanadının iyileşmesi – Büyükananın öfkesi, boğma tehdidi – Doktor Yasef’in şaşkınlığı, yorumları – Osman – Buzdolabı, diğer aletler, kıyafetler – Gazino -  Büyükananın Halil beklentisi – Halil’in gelmemesi, Büyükananın fenalaşması – Martının uçuşu – Salih’in mutluluğu – Temel Reis ve Salih
 
Metin ve avludakiler – Metin’in Albay’la konuşması – Metin’in ölümü – Büyükananın sevinci – Osman’ın gidiş haberi – Büyükana, Salih’in söyledikleri – Boğma çabası – Martının kafasını koparması
 
Salih: Temel Reis’le gitme isteği – Kurbağa avı, geç kalma – İsmail Usta’nın çırağı
 
canlı bahis siteleri rulet siteleri bahis siteleri yeni giris casino siteleri bahis siteleri free spin veren siteler casino siteleri deneme bonusu bahis siteleri canlı casino siteleri slot siteleri grandpashabet betwoon