Alıntı #1, Sayfa 38:
Yedi yiğidin tökülen kanı yerde dururken, Cano’nun kızı pes der de, kendine kancık söyletir mi? Hay kendini canavar sanan itoğlu. Seni hangi ana doğurmuş ki erlik meydanında kancılık edersin! Yanağımın gülü de, dudağımın balı daharam sen gibisine. Savun kendini!
Açıklama
Kara Seyit’in kendisiyle evlenmek isteyen erkekler arasında en yiğit kişi olduğunu göstermesi, Cemo’yu fazla etkilemez. Kara Seyit bir kadın olduğu için kendisi ile dövüşmek istemediğinde, Cemo kendi hislerini bu şekilde ifade eder.
Yedi yiğidin tökülen kanı yerde dururken, Cano’nun kızı pes der de, kendine kancık söyletir mi? Hay kendini canavar sanan itoğlu. Seni hangi ana doğurmuş ki erlik meydanında kancılık edersin! Yanağımın gülü de, dudağımın balı daharam sen gibisine. Savun kendini!
Açıklama
Kara Seyit’in kendisiyle evlenmek isteyen erkekler arasında en yiğit kişi olduğunu göstermesi, Cemo’yu fazla etkilemez. Kara Seyit bir kadın olduğu için kendisi ile dövüşmek istemediğinde, Cemo kendi hislerini bu şekilde ifade eder.
Alıntı #2, Sayfa 86:
Cendermenin yanından çıkarken irkildim. Ule vay anasını, dedim, şıh bizi gammazlayanda çifte cenderme gelip yakamıza sarıldı, götürdü. Biz ağadan şikayetçi olacak olduk, cenderme az kalsın bizi dövüp deliğe tıkacaktı. Gene biz suçlandık. Ule bu hükumat, kimin hükumatı? Kemal Paşa’nın mı? Yoksam ağanın hükümatı mı?
Cendermenin yanından çıkarken irkildim. Ule vay anasını, dedim, şıh bizi gammazlayanda çifte cenderme gelip yakamıza sarıldı, götürdü. Biz ağadan şikayetçi olacak olduk, cenderme az kalsın bizi dövüp deliğe tıkacaktı. Gene biz suçlandık. Ule bu hükumat, kimin hükumatı? Kemal Paşa’nın mı? Yoksam ağanın hükümatı mı?
Alıntı #3, Sayfa 87:
Töre’nin adı batsın. Mal yabana gitmesin deyi, anası gibi sevdiği, saydığı kadını, bıyığı yeni terlemiş ere avrat eden töreye töre mi derim ben? Dedesi yaşında, sakalı göbeğinde bir ere, on sekizinde kızı avrat eden töre yere batsın.
Töre’nin adı batsın. Mal yabana gitmesin deyi, anası gibi sevdiği, saydığı kadını, bıyığı yeni terlemiş ere avrat eden töreye töre mi derim ben? Dedesi yaşında, sakalı göbeğinde bir ere, on sekizinde kızı avrat eden töre yere batsın.
Alıntı #4, Sayfa 143:
Hayırdır inşallah, dedi. Hükümat kağıtlarından hayır haber çıktığı görülmemiştir a, niyetimizi bozmayak hele!
Açıklama
Memo’nun komutanından cevap gelmesinin ardından Cano’nun söylediği bu sözler, bölgede devletin nasıl bir anlayışla karşılandığına mizahi bir örnek gösterir.
Hayırdır inşallah, dedi. Hükümat kağıtlarından hayır haber çıktığı görülmemiştir a, niyetimizi bozmayak hele!
Açıklama
Memo’nun komutanından cevap gelmesinin ardından Cano’nun söylediği bu sözler, bölgede devletin nasıl bir anlayışla karşılandığına mizahi bir örnek gösterir.
Alıntı #5, Sayfa 150, 151:
- Ağasız nasıl ederik bunca insan, dedi. Komları neyle onarırık? Tohumu, unu, samanı, çifti kimden alırık? Önümüz kış. Ambarımızda bir avuç buğdayımız yok. Kış kıyamette ortada kalırık da, acımızdan ölürük.(…)
- Neye ölek kurban, dedi. Biz insan değil de sürü malı mıyık? Başımızda ağa olmadan edemez miyik? Bir düzine er omuz omuza verir de neyi alt edemez?
Açıklama
Velo Dayı ve Cano arasında geçen bu diyalog, ağalık sisteminin ne kadar yaygın ve yerleşmiş bir gelenek olduğunu gösterir. Bazı insanlar için, başlarında bir ağa olmadan yaşamanın fikri bile korkutucudur.
- Ağasız nasıl ederik bunca insan, dedi. Komları neyle onarırık? Tohumu, unu, samanı, çifti kimden alırık? Önümüz kış. Ambarımızda bir avuç buğdayımız yok. Kış kıyamette ortada kalırık da, acımızdan ölürük.(…)
- Neye ölek kurban, dedi. Biz insan değil de sürü malı mıyık? Başımızda ağa olmadan edemez miyik? Bir düzine er omuz omuza verir de neyi alt edemez?
Açıklama
Velo Dayı ve Cano arasında geçen bu diyalog, ağalık sisteminin ne kadar yaygın ve yerleşmiş bir gelenek olduğunu gösterir. Bazı insanlar için, başlarında bir ağa olmadan yaşamanın fikri bile korkutucudur.
Alıntı #1, Sayfa 162:
Senin şaşkınlığın, inanmazlığın kulluğundan ileri gelir. Bu yaşa dek hep şıhlara, ağalara kulluk ettiğinden başka türlü yaşanabileceğini aklına sığdıramazsın. Güvensizliğin bundandır. Gel gör ki, toprağın olanda sen de denişeceksin. Toprak, en ödelek kişiyi yüreklendirir.
Açıklama
Yine Cano tarafından Velo Dayı'ya söylenen bu sözler, bir önceki konuşmanın da bir "sonucu" niteliğindedir.
Senin şaşkınlığın, inanmazlığın kulluğundan ileri gelir. Bu yaşa dek hep şıhlara, ağalara kulluk ettiğinden başka türlü yaşanabileceğini aklına sığdıramazsın. Güvensizliğin bundandır. Gel gör ki, toprağın olanda sen de denişeceksin. Toprak, en ödelek kişiyi yüreklendirir.
Açıklama
Yine Cano tarafından Velo Dayı'ya söylenen bu sözler, bir önceki konuşmanın da bir "sonucu" niteliğindedir.
Alıntı #6, Sayfa 222:
Dersim’in ağalarındansın? Öyleyse başımla, gözümle kabul etmişim kulluğunu. Dersim’e cendermenin eli uzanmaz.
Açıklama
Bu alıntı, romanda Senem'in yaşadığı yer olan Dersim'in bir özelliğini ön plana çıkarttığı için kayda değerdir. Ancak daha da önemlisi, bu alıntının Cemo'nun devam romanı olan Memo'da işlenen konularla bağlantısından kaynaklanır.
Dersim’in ağalarındansın? Öyleyse başımla, gözümle kabul etmişim kulluğunu. Dersim’e cendermenin eli uzanmaz.
Açıklama
Bu alıntı, romanda Senem'in yaşadığı yer olan Dersim'in bir özelliğini ön plana çıkarttığı için kayda değerdir. Ancak daha da önemlisi, bu alıntının Cemo'nun devam romanı olan Memo'da işlenen konularla bağlantısından kaynaklanır.
