Özet
Detaylı Özet
Ana Hatlar
Olaylardan çok düşüncelere, gözlemlere, tespitlere ve dönemin koşullarıyla ilgili siyasi, felsefi konuşmalara yoğunlaşan Huzur, gerçek anlamda özetlenebilecek bir roman değildir.
Anadolu’nun işgal altında olduğu çocukluk yıllarında kısa aralıklarla hem annesini, hem de babasını kaybeden Mümtaz, İstanbul’da akrabaları İhsan ve Macide tarafından büyütülmüştür. Roman, İhsan’ın hastalığı ile açılır.
Yaşı ilerleyen İhsan’ın zatürre olması, evde karamsar bir hava oluşturur. Mümtaz, bu karışıklık içinde ailenin “sorunlu” kiracısından para almaya gider. Kiracının hiçbir sorun çıkarmadan bütün parayı ödemesi, Mümtaz’ı şaşırtır. Onun dükkanda kalay ve kösele stoklamaya çalıştığını gören Mümtaz, bunu Avrupa’da yeni bir savaşın patlak vereceğinin kanıtı olarak görür.
Mümtaz, yolda İclal ve Muazzez ile karşılaşır. Yaz aylarında bir ilişki yaşadığı Nuran’ın tanıdıkları olan bu ikili, ona Nuran’ın ertesi gün İzmir’de Fahri ile evleneceğini söyler.
Roman, bu noktadan sonra geriye dönerek detaylı bir şekilde Nuran ile Mümtaz’ın ilişkisini anlatır. Akraba çevreleri büyük ölçüde ortak olan bu iki karakter, ada vapurunda tanışır ve pek çok ortak ilgi alanları olması sayesinde kısa sürede bir ilişki yaşamaya başlar.
Ancak birçok açıdan çok iyi ilerleyen ilişkilerinin önünde, bazı engeller de bulunmaktadır. Nuran’ın boşandığı kocası Fahri ve kızları Fatma, ona gizliden gizliye aşık olan Yaşar, kendi “kontrolü” dışında bir ilişki yaşanmasını kabullenemeyen Adile Hanım gibi kişiler, çeşitli yollarla bu ilişkiyi sabote etmeye çalışır.
Bunda gerçek anlamda başarılı olan, romanın üçüncü bölümüne de adını veren Suat olur. Evli, çocuklu ve verem hastası olan Suat, Mümtaz’ın arkadaşı olmasına karşın, Nuran’a bir aşk mektubu yazar. Nuran bu mektuba cevap vermez, ancak Suat; onların verdikleri yemek davetlerine katılıp herkesi huzursuz edecek şekilde davranarak, Mümtaz’ın yokluğunda hep Nuran’ın olduğu yerlere giderek işleri karıştırmaya devam eder. Romanın doruk noktası, “tuhaf” fikirleri olan Suat’ın Nuran ile Mümtaz’ın Beyoğlu’nda kiraladığı evin anahtarını bularak orada intihar etmesiyle yaşanır.
Bu manzarayı gören Nuran, Mümtaz’dan ayrılır ve ilişkileri evlenmeye gidecekleri gün sona erer.
Bir yandan Nuran ile ayrılığını atlatmaya çalışan Mümtaz, diğer yandan da Suat’ın hatırası ile mücadele etmeye çalışır. Suat’ın intihar mektubundan ezberlediği bölümleri düşünerek, kafasında onunla diyaloglar kuran Mümtaz, İhsan’a ilaç almaya gittiğinde onu “somut” bir şekilde karşısında gördüğüne inanır.
Suat’ın yanına gelme teklifini reddeden Mümtaz, bir şekilde, fiziksel bir darbe alır. Suat’ın somut bir vücudu olduğunu kanıtlamak için onun kendisine vurması olarak yorumladığı bu durumun ardından, kanlar içinde eve döner ve roman Mümtaz’ın bu haliyle sona erer.
Olaylardan çok düşüncelere, gözlemlere, tespitlere ve dönemin koşullarıyla ilgili siyasi, felsefi konuşmalara yoğunlaşan Huzur, gerçek anlamda özetlenebilecek bir roman değildir.
Birinci Bölüm: İhsan
Anadolu’nun işgal altında olduğu çocukluk yıllarında kısa aralıklarla hem annesini, hem de babasını kaybeden Mümtaz, İstanbul’da akrabaları İhsan ve Macide tarafından büyütülmüştür.
Yaşı ilerleyen İhsan’ın zatürre olması, evde karamsar bir hava oluşturtur. Mümtaz, bu karışıklık içinde ailenin “sorunlu” kiracısından para almaya gider. Kiracının hiçbir sorun çıkarmadan bütün parayı ödemesi, Mümtaz’ı şaşırtır. Onun dükkanda kalay ve kösele stoklamaya çalıştığını, kira vermemek için bahaneler uydurmadığını gören Mümtaz, bunu Avrupa’da yeni bir savaşın patlak vereceğinin bir başka kanıtı olarak görür.
Mümtaz, yolda İclal ve Muazzez ile karşılaşır. Yaz aylarında bir ilişki yaşadığı Nuran’ın tanıdıkları olan bu ikili, ona Nuran’ın ertesi gün İzmir’de Fahri ile evleneceğini söyler.
İkinci Bölüm: Nuran
Bu karşılaşmadan sonra roman, yaz aylarının başına dönerek Mümtaz ve Nuran’ın ilişkisini merkeze koyar. Ada vapurunda, ortak tanıdıkları sayesinde tanışan Mümtaz ve Nuran, akrabaları içinde çok ortak kişi olduğunu anlayarak birbirleriyle sohbet ederler. Adadan dönüşte Nuran’ı evine bırakan Mümtaz, kısa bir süre sonra onunla bir ilişki yaşamaya başlar.
Benzer şeylerden hoşlanan, kültürel olarak benzer bir seviyede bulunan çiftin ilişkisi bütün yaz devam eder. Özellikle ilk aylarda İstanbul’un tarihi yerlerini gezerek, Boğaz’ın farklı yerlerine giderek, Nuran’ın dayısı Tevfik Bey ile sohbet edip balık avlayarak mutlu bir ilişki yaşarlar.
Ancak yaz ayları sona ererken, ilişkide de belli sorunlar oluşmaya başlar.
Bunlardan ilki, daha önceden Fahri isimli bir adamla evli olan Nuran’ın kızı Fatma’dır. Mümtaz ile iyi anlaşmasına rağmen, onun hayatlarına girmesini tam anlamıyla kabul edemeyen Fatma, yaşından ve bulunduğu durumdan dolayı, bu ilişkinin tek “gerçek” sorununu teşkil eder.
Fakat Mümtaz ile Nuran’ın birlikte mutlu olmasını istemeyen “dış unsurlar” da bulunur. Kendisi dışında gelişen bu ilişkiden mutlu olmayan Adile Hanım, Nuran’a aşık olan Yaşar’ı cesaretlendirir. Fatma’nın babası Fahri, Nuran’dan sonra birlikte olduğu Emma tarafından terk edildiği için Nuran ile yeniden bir araya gelmek ister. Hatta, Mümtaz’ın arkadaşı olan verem hastası Suat bile, Nuran’a aşkını ilan eden bir mektup yazar.
Tüm bunlar, Mümtaz’ın Nuran’ı ciddi şekilde kıskanmasına, ilişkilerinin sorunsuz ve ideal bir şekilde geçen aylarının geride kalmasına sebep olur.
Üçüncü Bölüm: Suat
Bu olumsuzluklara rağmen, Mümtaz ve Nuran Tevfik Bey ile birlikte bir akşam yemeği daveti verirler. Emin Bey’in ney çalmaya geldiği bu davet, herkes için büyük bir heyecan kaynağı olur, ancak Suat’ın da geleceğini öğrenince, Mümtaz’ın keyfi kaçar.
Yemekte sergilediği tuhaf davranışlarla Suat, Mümtaz’ın büyük ölçüde haklı çıkmasını sağlar. Zira kimsenin konuşmak istemediği konulardan bahseden, neredeyse her şeye saldıran, anlamsız bir hızla içki içerek sarhoş olan Suat, yalnızca Mümtaz’ın değil, herkesin keyfini kaçırır ve tuhaf bir şekilde yemekten ayrılır.
Bir önceki bölümde yaşadığı soru işaretleri, Mümtaz’ın Nuran ile ilişkisi konusunda bazı endişelere kapılmasına yol açar. Etraflarındaki insanların baskılarından yıldıkları için biraz daha az görüşmeye başlamaları, ilişkilerine bir darbe daha vurur.
Nuran, Mümtaz’dan ayrı olarak da bir şeyler yapabileceğini göstermeye çalışırken, gitmeye başladığı davetlerden, bulunduğu yerlerden zevk almaya başlar. İlişkilerinin geldiği son noktada, Mümtaz her gün evde kıskançlık ve azap içinde Nuran’ı beklemeye, Nuran ise başka yerlerde, başka insanlarla eğlenmeye başlamıştır.
Nuran’ın bir gece Suat’ın da bulunduğu bir ortamda bulunduğu öğrenmesi, hatta bir arkadaşının ona bu durumu anlatırken Nuran’ı, “Herhalde Suat’ın metresiydi” şeklinde tanıtması, Mümtaz için bardağı taşıran son damla olur. Bundan sonra yaşadıkları konuşmada, ikili birbirlerini gerçekten sevdiklerini teyit ederler, bu karışık durumdan kurtulabilmek için bir an evvel evlenmeye karar verirler.
İlişkilerinin iyi dönemlerini hatırlamak için Emirgan’daki yazlık eve giden Mümtaz ve Nuran, nikahları için şehrin içine döndüklerinde her şeyi değiştirecek olayla karşılaşırlar. Suat, kaybettikleri anahtarı bularak evlerine girmiş, arkasında bir mektup bırakarak onların evinde intihar etmiştir.
Bu durum, Nuran’ı derinden etkiler ve Mümtaz ile ilişkisinin de sonunu getirir.
Dördüncü Bölüm: Mümtaz
Ana karakterin adını taşıyan son bölüm, bizi romanın başladığı noktaya geri getirir. Nuran’dan ayrılmanın etkilerini yaşamaya devam eden Mümtaz arkadaşlarıyla buluştuktan sonra hasta olan İhsan’ın yanına geri döner.
İhsan’ın durumu ağırlaştığı için doktor çağırmaya giden Mümtaz, sürekli olarak Suat’ı gördüğünü düşünmeye başlamıştır. Bu durum, onun mektubundan ezberlediği bölümleri hatırlayarak kafasının içinde “arkadaşı” ile diyaloglar yaşamasına yol açar. Romanın sonu da, böyle bir diyalog sayesinde gerçekleşir.
Suat’ı neredeyse kanlı – canlı bir şekilde önünde gördüğünü düşünen Mümtaz, onun kendisinin yanına gelme davetini reddetmesinden sonra, bir şekilde, Suat’tan fiziksel bir darbe alır. Suat’ın somut bir vücudu olduğunu kanıtlamak için kendisine vurması olarak yorumladığı bu durumun ardından, kanlar içinde eve döner ve roman Mümtaz’ın bu haliyle sona erer.
Birinci Bölüm: İhsan
I
İhsan’ın hastalığı – Kiracı – Sabiha – Macide’nin durumu – Macide ve İhsan
II
Hastabakıcı arayışı – “Beklenen felaket” – İstanbul’daki yoksulluk
III
Mümtaz’ın çocukluğu – Rum işgali, S…’den kaçış, Mümtaz’ın babasının ölümü – Arabadaki genç kız – A…
IV
Akdeniz – Akdeniz’de yaşam – Annesinin ölümü – İstanbul – İhsan ve Macide – Entelektüel hayat – Tarih kitabı – Şiir – Baudelaire
V
Mümtaz -> Fatih – Sahaflar – Behçet Bey ile karşılaşma – Mümtaz’ın düşünceleri, hisleri – Kiracıya gidiş – Fenalık
VI
Kiracının parayı sıkıntı yaratmadan vermesi – Kalay, kösele siparişi – Mümtaz’ın düşünceleri, Harp = Kaçınılmaz? – Harp ve ölüm
VII
İclal ve Muazzez ile karşılaşma – Nuran ile Fahri’nin evliliği
İkinci Bölüm: Nuran
I
Nuran ve Fahri’nin ayrılığı – Vapurda: Nuran ve Mümtaz’ın tanışması – Mümtaz’ın alaturka müziğe ilgisi – Adile Hanım ve Sabih – Adile Hanım’ın karakteri, etrafındaki çiftlere yaklaşımı – Fatma’nın sıkıntısı
II
Ada – Nuran’ı Fahri ile birlikte görme – Mümtaz: Arkadaşlarıyla lokanta – Türkiye ve Dünya’nın sorunları –Sabih ve Adile’nin Nuran ve Mümtaz hakkında yorumları – Fahri ve Emma’nın konuşması – Emma’nın düşünceleri – Sabriye Hanım’da misafirlik
III
Mümtaz – Nuran – Mahur Beste – Mümtaz’ın heyecanı, Nuran’ın tedirginliği
IV
Boğaz vapuru, boğaz ve ada – Mümtaz’ın Nuran’ı eve bırakması
V
Kandilli İskelesi’nde Mümtaz – İclal, Mümtaz, Nuran – Boğaz’da gezinti – Emirgan’da kahve – Köşk – Öpüşme – Ayrılma
VI
Mümtaz’ın Nuran’a karşı hisleri, hayalleri – Buluşma – Mahur Beste ve Nuran’ın hayatı – Nuran ve Mümtaz’ın ilişkisi
VII
Adile Hanım’ın evinde – Nuran ve musiki – Sarhoşluk – Adile Hanım’ın davranışları
VIII
Nuran’ın annesinin evinde – İstanbul eşyası – Nuran’ın İstanbul şivesi – Dayısı Tevfik Bey – Tevfik Bey’in oğlu: Yaşar Bey – Baba – oğul arasındaki farklar – Yaşar Bey = Avrupa, elçilik – İlaçlara bağımlılığı
IX
Fatma’nın Mümtaz’a karşı tepkisi – İki Nuran – Mümtaz’ın Nuran’a aşkı
X
Boğaz’daki yerlere verilen isimler - Üsküdar – Aşkın doğası, dargınlık – Emirgan’da yaz – Mümtaz’ın hayalinde Nuran – Konuşmalar – Işık, şiir – Boğaz – Mümtaz’ın romanı nasıl olmalı
XI
İstanbul – Sümbül Sinan Türbesi – Mümtaz’ın “dindarlığı” – İhsan ve Macide ile karşılaşma – Macide hakkında yorumlar
XII
Lüfer avları – Tevfik Bey’in gençleşmesi – Kanlıca’daki ev – Lüfer avında Nuran – Nuran’a karşı hisler: Üçüncü Nuran – Ayrılma korkusu – Yazın sonu – Talimhane’deki apartman – Fatma’nın huysuzlukları, düşüşü – Yaşar’ın söyledikleri
XIII
Mümtaz ve Nuran için tehlikeler: Yaşar, Fahri (mektubu), Suat (mektubu) – Mümtaz’ın öfkesi – Dışarıda – Beyoğlu’nda bistro – Suat ile karşılaşma – Kürtaj konuşması – Mümtaz’ın şaşkınlığı
Üçüncü Bölüm - Suat
I
Nuran, Tevfik Bey ve Mümtaz’ın daveti – Suat’ın da geleceği haberi – Konuşma, ihtiyarlık, Mümtaz
II
Diğerlerinin gelişi – Orhan’ın politik görüşleri – Türkiye’de ne yapılması gerekiyor? – Zamanı yakalama çabası – İhsan’ın düşünceleri, gerçekçiliği – Fert ve cemiyet – Ağaç ve orman benzetmesi
III
Emin Bey – Müziğe yaklaşımı, geçmişi – Yemekler
IV
Emin Bey’in müziği, etkisi – Mümtaz’ın “kendinden geçmesi” – Nuran’ı kaybetme korkusu – Müziğin sonu
V
Suat’ın gelişi – Müziğe karşı kayıtsızlığı – Mümtaz’ın tespitleri: Ümitsizlik – Mümtaz’ın Nuran’a karşı aşkı – Suat’ın “asıl amacı”
VI
Emin Bey’in gidişi – Suat’ın acelesi – Şark’ın hürriyeti – Suat’ın “tuhaflığı”, yaptığı yorumlar, yemektekilerin rahatsızlığı – Suat’ın gitmesi
VII
Suat ve Mümtaz – Nuran’a yazılan mektup hakkında yorumlar – Suat’ın Mümtaz’ın yanından ayrılması
VIII
Suat hakkında konuşmalar – Halk türküleri
IX
Mümtaz ve Nuran – Mümtaz’ın endişeleri, Nuran’ın beklentileri – Anlaşamamak – Beyoğlu’ndaki ev – Mümtaz ve Ahbaplar, Nuran ve farklı eğlenceler – Dış unsurlar – Nuran’ın değişimi – Mümtaz’ın bekleyişleri
X
Alınan haber – “Suat Bey’in metresi” – Kıskançlık – Meyhane – Eve dönüş
XI
Nuran – Nuran’ın açıklamaları – Evlilik kararı – İhsan’ın yardımı – İhsan’ın arkadaşları – Fikir ve devrimler üzerine düşünceler
XII
Beyoğlu’ndaki evden ayrılma isteği – Emirgan’a dönüş – Evlilik hazırlıkları, korku – İhsan’ın tavsiyesi – İstanbul’a iniş – Ev – Suat’ın cesedi – İlişkinin sonu
XIII
Suat’ın ölümünden sonra – Nuran ile ayrılık – İhsan’ın yorumları – Mümtaz = Nuran’ı unutma zorunluluğu – Hayat ve insan – Suat’ın mektubu ve Mümtaz’ın geleceğindeki yeri
Dördüncü Bölüm: Mümtaz
I
Mümtaz: Hamalın uyandırdığı düşünceler – Suat’a benzeyen adam – Suat’ın mektubundan ezberlenen parçalar
II
II. Dünya Savaşı beklentisi, savaş öncesi konuşmalar, koşullar – Mümtaz ve arkadaşlarının tedirginlikleri – Huzur
III
Ev – İhsan’ın durumu – İğne – Doktor çağırma – Bulunamayan doktorlar – Askeri doktor – Musiki – Yürüyüş – Doktorun fikirleri, yorumları – “Deli Bektaşi” – İlaçlar
IV
Mümtaz –> Eczane – “Suat” – Koruyucu Melek – Davet, vurma – Mümtaz’ın eve dönüşü
I
İhsan’ın hastalığı – Kiracı – Sabiha – Macide’nin durumu – Macide ve İhsan
II
Hastabakıcı arayışı – “Beklenen felaket” – İstanbul’daki yoksulluk
III
Mümtaz’ın çocukluğu – Rum işgali, S…’den kaçış, Mümtaz’ın babasının ölümü – Arabadaki genç kız – A…
IV
Akdeniz – Akdeniz’de yaşam – Annesinin ölümü – İstanbul – İhsan ve Macide – Entelektüel hayat – Tarih kitabı – Şiir – Baudelaire
V
Mümtaz -> Fatih – Sahaflar – Behçet Bey ile karşılaşma – Mümtaz’ın düşünceleri, hisleri – Kiracıya gidiş – Fenalık
VI
Kiracının parayı sıkıntı yaratmadan vermesi – Kalay, kösele siparişi – Mümtaz’ın düşünceleri, Harp = Kaçınılmaz? – Harp ve ölüm
VII
İclal ve Muazzez ile karşılaşma – Nuran ile Fahri’nin evliliği
İkinci Bölüm: Nuran
I
Nuran ve Fahri’nin ayrılığı – Vapurda: Nuran ve Mümtaz’ın tanışması – Mümtaz’ın alaturka müziğe ilgisi – Adile Hanım ve Sabih – Adile Hanım’ın karakteri, etrafındaki çiftlere yaklaşımı – Fatma’nın sıkıntısı
II
Ada – Nuran’ı Fahri ile birlikte görme – Mümtaz: Arkadaşlarıyla lokanta – Türkiye ve Dünya’nın sorunları –Sabih ve Adile’nin Nuran ve Mümtaz hakkında yorumları – Fahri ve Emma’nın konuşması – Emma’nın düşünceleri – Sabriye Hanım’da misafirlik
III
Mümtaz – Nuran – Mahur Beste – Mümtaz’ın heyecanı, Nuran’ın tedirginliği
IV
Boğaz vapuru, boğaz ve ada – Mümtaz’ın Nuran’ı eve bırakması
V
Kandilli İskelesi’nde Mümtaz – İclal, Mümtaz, Nuran – Boğaz’da gezinti – Emirgan’da kahve – Köşk – Öpüşme – Ayrılma
VI
Mümtaz’ın Nuran’a karşı hisleri, hayalleri – Buluşma – Mahur Beste ve Nuran’ın hayatı – Nuran ve Mümtaz’ın ilişkisi
VII
Adile Hanım’ın evinde – Nuran ve musiki – Sarhoşluk – Adile Hanım’ın davranışları
VIII
Nuran’ın annesinin evinde – İstanbul eşyası – Nuran’ın İstanbul şivesi – Dayısı Tevfik Bey – Tevfik Bey’in oğlu: Yaşar Bey – Baba – oğul arasındaki farklar – Yaşar Bey = Avrupa, elçilik – İlaçlara bağımlılığı
IX
Fatma’nın Mümtaz’a karşı tepkisi – İki Nuran – Mümtaz’ın Nuran’a aşkı
X
Boğaz’daki yerlere verilen isimler - Üsküdar – Aşkın doğası, dargınlık – Emirgan’da yaz – Mümtaz’ın hayalinde Nuran – Konuşmalar – Işık, şiir – Boğaz – Mümtaz’ın romanı nasıl olmalı
XI
İstanbul – Sümbül Sinan Türbesi – Mümtaz’ın “dindarlığı” – İhsan ve Macide ile karşılaşma – Macide hakkında yorumlar
XII
Lüfer avları – Tevfik Bey’in gençleşmesi – Kanlıca’daki ev – Lüfer avında Nuran – Nuran’a karşı hisler: Üçüncü Nuran – Ayrılma korkusu – Yazın sonu – Talimhane’deki apartman – Fatma’nın huysuzlukları, düşüşü – Yaşar’ın söyledikleri
XIII
Mümtaz ve Nuran için tehlikeler: Yaşar, Fahri (mektubu), Suat (mektubu) – Mümtaz’ın öfkesi – Dışarıda – Beyoğlu’nda bistro – Suat ile karşılaşma – Kürtaj konuşması – Mümtaz’ın şaşkınlığı
Üçüncü Bölüm - Suat
I
Nuran, Tevfik Bey ve Mümtaz’ın daveti – Suat’ın da geleceği haberi – Konuşma, ihtiyarlık, Mümtaz
II
Diğerlerinin gelişi – Orhan’ın politik görüşleri – Türkiye’de ne yapılması gerekiyor? – Zamanı yakalama çabası – İhsan’ın düşünceleri, gerçekçiliği – Fert ve cemiyet – Ağaç ve orman benzetmesi
III
Emin Bey – Müziğe yaklaşımı, geçmişi – Yemekler
IV
Emin Bey’in müziği, etkisi – Mümtaz’ın “kendinden geçmesi” – Nuran’ı kaybetme korkusu – Müziğin sonu
V
Suat’ın gelişi – Müziğe karşı kayıtsızlığı – Mümtaz’ın tespitleri: Ümitsizlik – Mümtaz’ın Nuran’a karşı aşkı – Suat’ın “asıl amacı”
VI
Emin Bey’in gidişi – Suat’ın acelesi – Şark’ın hürriyeti – Suat’ın “tuhaflığı”, yaptığı yorumlar, yemektekilerin rahatsızlığı – Suat’ın gitmesi
VII
Suat ve Mümtaz – Nuran’a yazılan mektup hakkında yorumlar – Suat’ın Mümtaz’ın yanından ayrılması
VIII
Suat hakkında konuşmalar – Halk türküleri
IX
Mümtaz ve Nuran – Mümtaz’ın endişeleri, Nuran’ın beklentileri – Anlaşamamak – Beyoğlu’ndaki ev – Mümtaz ve Ahbaplar, Nuran ve farklı eğlenceler – Dış unsurlar – Nuran’ın değişimi – Mümtaz’ın bekleyişleri
X
Alınan haber – “Suat Bey’in metresi” – Kıskançlık – Meyhane – Eve dönüş
XI
Nuran – Nuran’ın açıklamaları – Evlilik kararı – İhsan’ın yardımı – İhsan’ın arkadaşları – Fikir ve devrimler üzerine düşünceler
XII
Beyoğlu’ndaki evden ayrılma isteği – Emirgan’a dönüş – Evlilik hazırlıkları, korku – İhsan’ın tavsiyesi – İstanbul’a iniş – Ev – Suat’ın cesedi – İlişkinin sonu
XIII
Suat’ın ölümünden sonra – Nuran ile ayrılık – İhsan’ın yorumları – Mümtaz = Nuran’ı unutma zorunluluğu – Hayat ve insan – Suat’ın mektubu ve Mümtaz’ın geleceğindeki yeri
Dördüncü Bölüm: Mümtaz
I
Mümtaz: Hamalın uyandırdığı düşünceler – Suat’a benzeyen adam – Suat’ın mektubundan ezberlenen parçalar
II
II. Dünya Savaşı beklentisi, savaş öncesi konuşmalar, koşullar – Mümtaz ve arkadaşlarının tedirginlikleri – Huzur
III
Ev – İhsan’ın durumu – İğne – Doktor çağırma – Bulunamayan doktorlar – Askeri doktor – Musiki – Yürüyüş – Doktorun fikirleri, yorumları – “Deli Bektaşi” – İlaçlar
IV
Mümtaz –> Eczane – “Suat” – Koruyucu Melek – Davet, vurma – Mümtaz’ın eve dönüşü
