Kiralık Konak Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Kiralık Konak, Türk Edebiyatı’nın en önemli romancılarından biri olan Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun ilk romanıdır. İlk olarak 1922 yılında yayınlanmış olsa da, roman bundan yaklaşık on sene öncesinde geçer. Anlatılan hikaye, II. Meşrutiyet’in ilanından bir süre sonra başlayıp, I. Dünya Savaşı’nın ilk yıllarına kadar devam eder. Kitap, İstanbul’un ileri gelenlerinden Naim Efendi’nin konağını ve bu konakta yaşayan ailenin başından geçen olayları konu alır. Bu dönemde Osmanlı toplumunda hızlanarak devam eden batılılaşma hareketi, aynı aile içinde bile ciddi kültür farklılıklarının yaşanmasına neden olmaktadır. Roman boyunca eski yaşam tarzına bir özlem duyan Naim Efendi ile, daha batılı, alafranga bir yaşam tarzı benimseyen damadı Servet Bey ve torunu Seniha’nın yaşadığı kuşak çatışması merkeze konulmuştur. Ailenin yaşadığı maddi sorunlar, Naim Efendi’nin git gide yaşlanıp hastalanması, konaktaki ve Osmanlı Devleti’ndeki hayatı bunaltıcı bulan Seniha’nın Faik Bey ile ilişkisi ve daha sonra Avrupa’ya kaçması, romanın temel “olaylarını” oluşturur ve bütün bu konular, alafranga – alaturka, “batılılaşma” – “geleneklere bağlı kalma” çatışması etrafında değerlendirilir. Daha sonra maddi sıkıntılar nedeniyle kiralanması kararlaştırılan konak, bu açıdan, Osmanlı Devleti’nin son döneminde yaşadığı toplumsal çatışmaların bir yansıması haline gelir.