Özet
Detaylı Özet
Ana Hatlar
Anne ve babasını genç yaşta kaybeden Aliye, İstanbul’da Darülmuallimat’ı bitirdikten sonra Anadolu’ya geçer ve ismi verilmeyen bir kasabada öğretmenlik yapmaya başlar. Zengin, nüfuzlu ailelerin çocukları ile fakir ailelerin çocuklarına eşit bir şekilde davrandığı için ilk günlerde eşrafın tepkisini çeken Aliye, kendinden emin ve adil tutumu nedeniyle kısa sürede kasabanın büyük çoğunluğunun sevdiği ve saydığı biri haline gelir.
Bu dönemde Yunan işgalinin başlaması, eşraf içinde Aliye’yi sevmeyen farklı kişiler için bir fırsat haline gelir. Dini kişisel çıkarları için kullanan Hacı Fettah ve Aliye’nin evlilik teklifini reddetmesini kaldıramayan Uzun Hüseyin Efendi, Yunan karargahına giderek kumandan Damyanos’a kasabanın kendilerini beklediğini, işbirliği yapmaya hazır olduğunu ifade eder. Tek şartları, Kuvayı Milliye’yi destekleyen Aliye’nin Uzun Hüseyin Efendi ile evlendirilmesidir.
Ancak Aliye, Kuvayı Milliye çetelerinden birinin başı olan Yüzbaşı Tosun Bey ile nişanlanmıştır. Damyanos Yunan ordusu ile kasabaya girdiğinde, Tosun yakalanana kadar Aliye’nin kimseyle evlendirilemeyeceğini söyler – ancak o da, ilk görüşte bu kendine güvenen, idealist kadına aşık olmuştur.
Kısa sürede kasabadaki en güçlü adam haline gelen Damyanos, eşrafın da baskısıyla Aliye’nin yanında kaldığı ve babası yerine koyduğu Ömer Efendi’yi tutuklar. Yunan komutan, Aliye kendisiyle evlenmeyi kabul etmediği takdirde Ömer Efendi’nin idam edileceğini söyler. Ancak Aliye’nin bu durumda intihar edeceğini açıklamasının ardından, onu sürgüne göndermekle yetinir.
Türk ordusunun Yunanlıları geri püskürtmek için taarruza geçtiği günlerde, Tosun Bey Aliye’nin evine gelir ve onunla bir gece geçirir. Fakat kısa süre sonra, bu yaptığına pişman olur: Onun kasabada olduğu yönünde haberler alan Yunan askerleri, Aliye’nin evi etrafında nöbet tutmaya başlamıştır. Tosun Bey, bu şartlar altında yakalanacak ve taarruz sırasında yerine getirmesi gereken önemli görevler başarısız olacaktır.
Bu durumun Milli Mücadele’ye zarar vereceğini bilen Aliye, onu ikna edebileceğini bildiği için Damyanos’un yanına gider. Evinin etrafındaki muhafızların geri dönmesi şartıyla Damyanos’un evlilik teklifini kabul eder ve böylece Tosun Bey’i kurtarmış olur.
Kısa süre sonra, kasaba Türk ordusu tarafından kurtarılır. Ancak kasabadan ayrılan Damyanos ile bir gece birlikte kalan Aliye, bir anda en coşkulu Kuvayı Milliye destekçilerine dönüşen Uzun Hüseyin ve Hacı Fettah tarafından suçlanır. İşgal altında Yunanlılarla işbirliği yaptığı için kasabanın namusuna bir leke sürdüğü kabul edilen Aliye, “Vurun Kahpeye” çığlıkları ile linç edilir.
Roman, Tosun’un kasabaya geri dönüşü ve Aliye’nin yaptığı fedakarlığı açıklamasıyla sona erer.
Paraları ve kasaba içinde nüfuzları olduğu için, her koşulda kendilerine farklı davranılmasına alışmış olan eşraf, önce Aliye’ye karşı mücadele etmeye çalışır. Ancak genç öğretmen pes etmez, zamanla kasabadaki herkesin saygısını ve sevgisini kazanır.
Eşrafın Aliye’ye karşı devam eden kinini ortaya çıkaran bir olay Anadolu’nun Yunan Ordusu tarafından işgal edilmesi olur. Milliyetçi bir öğretmen olan Aliye, öğrencilerine işgali lanetleyen, vatan sevgisi aşılayan şarkılar söyletir. Bu durum, Kuvayı Milliyeyi “dinsiz” bir hareket olarak gören eşrafın hoşuna gitmez.
Ancak kasaba eşrafı, bu olayda Aliye’yi doğrudan karşısına almaz ve ona karşı dolaylı bir plan yapar. Yunanlılara karşı mücadele eden Yüzbaşı Tosun Bey ve çetesi, aç kalmamak için kasabanın zenginlerinden para toplayacağını açıkladığında, ortaya yanlış bir dedikodu yayılır: Kasabadaki herkesin parası, malları toplanacak, vermeyenler cezalandırılacaktır.
Bu haberi duyan kasaba halkı, Tosun Bey’i ikna etmek için Aliye’nin yardımını ister. Aliye, Tosun Bey’e karşı şiddetli bir konuşma yapar ve ona ilk görüşte aşık olan genç yüzbaşı, kendisi hakkındaki yalanları sorgulamayı düşünmeden o ne isterse yapacağını söyler. Karşılığında tek isteği, Aliye’nin kendisiyle nişanlanmasıdır.
Aliye’nin bu isteği kabul etmesinin ardından, kasaba eşrafından Hacı Fettah Efendi ve Uzun Hüseyin Efendi Yunanlılarla anlaşmak için civardaki kasabalardan birinde bulunan karargaha gider. Kasabanın Yunan hakimiyetine girmeye sıcak baktığını, eşrafın Yunan ordusuna her türlü yardımı yapacağını ifade eden Hacı Fettah ve Hüseyin’in tek şartı, Aliye’nin kasaba işgal edildikten sonra Uzun Hüseyin Efendi ile evlendirilmesidir.
Yunan komutanı Damyanos, bu teklifi kabul etmiş gibi gözükür. Ancak kasabaya gelip Aliye’yi gördüğünde, bu fikre onay vermekte hata yaptığını anlar. Hayatını Türkleri öldürmeye adayacak kadar şiddetli bir Yunan Milliyetçisi olan Damyanos, ilk görüşte Aliye’ye aşık olur.
Damyanos’un Aliye’yi görmesine vesile olan şey, köyde evinde kaldığı ve babası yerine koyduğu Ömer Efendi’nin Kuvayı Milliye’ye destek olduğu gerekçesiyle tutuklanması olur. Aliye’nin isteğiyle Ömer Efendi’yi serbest bırakan Damyanos, topraklarında gözü olan eşrafın baskısıyla onu bir kez daha tutuklar ve Aliye’ye aşkını ilan eder. Aliye, Damyanos ile evlenmeyi kabul ederse, Ömer Efendi serbest bırakılacaktır. Bu teklifi reddettiği takdirde ise, “babası” idam edilecektir.
Ömer Efendi öldürüldüğü takdirde intihar edeceğini söyleyerek biraz zaman kazanmayı başaran Aliye, kasabanın ileri gelenlerinden yardım ister. Ancak ne Hüseyin Efendi, ne de Hacı Fettah ona yardım etmeyi kabul eder. Damyanos, Aliye’nin intihar tehdidi nedeniyle Ömer Efendi’yi öldürmese de, onu Atina’ya sürgüne gönderir.
Romanın finaline giden süreç, Tosun Bey’in Aliye’nin evine gelmesiyle başlar. Türk ordusunun taaruza geçtiğini bildiren Tosun Bey, Aliye ile birlikte olur, ancak kasabaya geldiğinin haber alınması ile, Aliye’nin evi Yunan askerler tarafından kuşatma altına alınır. Bu durum, Tosun’u büyük bir pişmanlığa sürükler; zira başlayacak taarruzda onun emrindekilerin yerine getirmesi gereken önemli görevler vardır. Bunlar gerçekleşmediği takdirde, Türk ordusunun savaşı kazanması mümkün olmayacaktır.
Yapacak tek şeyi olduğunu bilen Aliye, Tosun’la vedalaştıktan sonra gizlice evden çıkar ve Damyanos’un yanına gider. Evinin etrafındaki muhafızların kaldırılması şartıyla Damyanos ile evlenme teklifini kabul ettiğini söyleyen Aliye, bu şekilde Tosun’un kaçmasını ve görevlerini yerine getirmesini sağlar. Uzun Hüseyin Efendi ve Hacı Fettah da, yine Aliye’nin isteğiyle, tutuklanır.
İlerleyen günlerde, taarruz başarılı olur ve Türk ordusu zor bir çatışmanın ardından kasabaya yönelir. Damyanos kaçarak kasabadan ayrılır ve onun tarafından tutuklatılan herkes serbest bırakılır. Bunun içinde, bir anda en coşkun Kuvayı Milliye destekçileri haline gelen Uzun Hüseyin ve Hacı Fettah da vardır.
Hacı Fettah’ın önderliğindeki kalabalık, Türk ordusu gelmeden “şehrin namusunu temizlemek” için Yunan askerlerle birlikte olan Türk kadınlarını linç etmeye başlar. Bunlar içinde, işgalin son gününde Damyanos ile birlikte kalan Aliye de yer alır. Aliye, bazı itirazlara rağmen cami avlusunda linç edilerek öldürülür.
Roman, savaşta bacaklarını kaybeden Tosun Bey’in kasabaya gelişi ile sona erer. Tosun Bey, Aliye’ye işgal günlerinde yardımcı olan Durmuş’dan yaşananları dinler ve arkadaşı Âli Bey’e gerçekleri anlatan bir mektup yazar.
1 – Aliye Kasabaya Geliyor
Aliye – Ailesi, İstanbul, Darülmuallimat – “Anadolu’ya Gidiniz” – Kasabaya Geliş – Maarif Müdürü, Ömer Bey
2 – Aliye Mektepte
Mektepteki öğrenciler – Farklı öğrenci grupları – Eşraf Çocukları – Sabri – Aliye’nin herkese eşit davranması – Uzun Hüseyin’in sınıfa gelişi – Ömer Efendi ve Gülsüm Ana’nın tepkisi – Aliye’nin kasaba içindeki saygınlığı
3 – Hacı Fettah Efendi ve Tosun Bey
Kuvayı Milliye ve Yunan işgali – Hacı Fettah’ın Kuvayı Milliye aleyhine vaazları – Yüzbaşı Tosun – Tosun ve Aliye’nin birbirlerine karşı hisleri – Okulda: Tosun Bey’in Aliye’yi savunması – Çetesi için para istemesi – Hacı Fettah’ın “tutuklanması”
4 – Aliye’nin Nişanlısı
Eşrafın toplantısı – Aliye’yi kullanma kararı – Kadınların Aliye’den yardım isteği – Aliye’nin öfkesi – Tosun Bey’e teklifi – Tosun Bey’in hayranlığı, evlenme teklifi – Aliye’nin kabul etmesi – Tosun Bey’in Aliye’yi kasabadan istemesi, nişan – Tosun Bey’in kasabadan ayrılması – Hacı Fettah’ın planları
5 – Hacı Fettah Efendi Yunan Karargahında
Hacı Fettah’ın Yunan karargahına gidişi – Binbaşı Damyanos’a işbirliği teklifi
6 – Mevlit ve Ferdası
Latif Ağa’nın oğulları için mevlit – Aliye’nin hisleri – Bakkal Salim’in karısı – Aliye’nin hayalleri – Yunanlıların gelişi
7 – Yunanlılar’ın Mutemedi
Kasabanın işgali – Uzun Hüseyin Efendi’nin yardım teklifi – Aliye’nin reddetmesi – Ev hapsi – Damyanos’un “doğru zamanı” eklemesi – Durmuş: Ömer Efendi’nin yakalandığı haberi – Aliye’nin Ömer Efendi’yi kurtarma çabası
8 – Şeytan’ın Kızı
Aliye’nin Damyanos üzerindeki etkisi – Ömer Efendi’nin serbest bırakılması – Damyanos ve Hüseyin Efendi’nin planları –Damyanos’un Ömer Efendi’ye teklifi – Aliye’yle ikinci karşılaşma – Damyanos’un Aliye’ye aşkı
9 – Karbanı Aşk Issız Bir Beyabandan Geçer
Ömer Efendi’nin tutuklanması – Aliye ve Damyanos’un gözyaşları – Aliye’ye hislerini anlatması – Aliye’nin düşünceleri – Damyanos’un tehdidi – Aliye’nin kararsızlığı – Hacı Fettah’tan yardım isteği, reddedilmesi – Hüseyin Efendi’den yardım isteği – Hüseyin Efendi’nin teklifi, Aliye’nin onu itmesi – Uzun Hüseyin Efendi’nin öfkesi – Durmuş ve Tosun – Aliye ile görüşme isteği – Damyanos’un bekleyişi – Aliye’nin ricası – Aliye ve Tosun’un konuşması – Aliye ve Tosun’un aşkının doğası
10 – Fırtınadan Evvel
Ömer Efendi’nin Yunanistan’a sürülmesi – Damyanos’un Atina’ya gidişi – Aliye’nin hisleri ve kasabadaki durum
11 – Cephanenin Atıldığı Akşam
Sonbahar, Hacı Fettah ve Hüseyin Efendi’nin planları – Tosun ve Aliye – Yunanlıların evi kuşatması – Tosun ve kişiliği – Tosun’un pişmanlığı – Aliye’nin kararı – Aliye’nin Damyanos’un yanına götürülmesi – Damyanos ile görüşme – Evin etrafındaki muhafızların kaldırılması şartı ile evliliğin kabul edilmesi
12 – Vurun Kahpeye
Kasabadaki savaş – Köprünün yıkılması (Tosun’un görevi) – Yunan ordusunun kaçışı – Aliye’nin saklanması – Uzun Hüseyin ve Hacı Fettah’ın Aliye’yi linç ettirmesi – Binbaşı Ali Bey – Uzun Hüseyin ve Hacı Fettah’ın asılması
13 – Tosun’un Avdeti
Tosun ve Durmuş – Binbaşı Ali Bey’e mektup
Aliye – Ailesi, İstanbul, Darülmuallimat – “Anadolu’ya Gidiniz” – Kasabaya Geliş – Maarif Müdürü, Ömer Bey
2 – Aliye Mektepte
Mektepteki öğrenciler – Farklı öğrenci grupları – Eşraf Çocukları – Sabri – Aliye’nin herkese eşit davranması – Uzun Hüseyin’in sınıfa gelişi – Ömer Efendi ve Gülsüm Ana’nın tepkisi – Aliye’nin kasaba içindeki saygınlığı
3 – Hacı Fettah Efendi ve Tosun Bey
Kuvayı Milliye ve Yunan işgali – Hacı Fettah’ın Kuvayı Milliye aleyhine vaazları – Yüzbaşı Tosun – Tosun ve Aliye’nin birbirlerine karşı hisleri – Okulda: Tosun Bey’in Aliye’yi savunması – Çetesi için para istemesi – Hacı Fettah’ın “tutuklanması”
4 – Aliye’nin Nişanlısı
Eşrafın toplantısı – Aliye’yi kullanma kararı – Kadınların Aliye’den yardım isteği – Aliye’nin öfkesi – Tosun Bey’e teklifi – Tosun Bey’in hayranlığı, evlenme teklifi – Aliye’nin kabul etmesi – Tosun Bey’in Aliye’yi kasabadan istemesi, nişan – Tosun Bey’in kasabadan ayrılması – Hacı Fettah’ın planları
5 – Hacı Fettah Efendi Yunan Karargahında
Hacı Fettah’ın Yunan karargahına gidişi – Binbaşı Damyanos’a işbirliği teklifi
6 – Mevlit ve Ferdası
Latif Ağa’nın oğulları için mevlit – Aliye’nin hisleri – Bakkal Salim’in karısı – Aliye’nin hayalleri – Yunanlıların gelişi
7 – Yunanlılar’ın Mutemedi
Kasabanın işgali – Uzun Hüseyin Efendi’nin yardım teklifi – Aliye’nin reddetmesi – Ev hapsi – Damyanos’un “doğru zamanı” eklemesi – Durmuş: Ömer Efendi’nin yakalandığı haberi – Aliye’nin Ömer Efendi’yi kurtarma çabası
8 – Şeytan’ın Kızı
Aliye’nin Damyanos üzerindeki etkisi – Ömer Efendi’nin serbest bırakılması – Damyanos ve Hüseyin Efendi’nin planları –Damyanos’un Ömer Efendi’ye teklifi – Aliye’yle ikinci karşılaşma – Damyanos’un Aliye’ye aşkı
9 – Karbanı Aşk Issız Bir Beyabandan Geçer
Ömer Efendi’nin tutuklanması – Aliye ve Damyanos’un gözyaşları – Aliye’ye hislerini anlatması – Aliye’nin düşünceleri – Damyanos’un tehdidi – Aliye’nin kararsızlığı – Hacı Fettah’tan yardım isteği, reddedilmesi – Hüseyin Efendi’den yardım isteği – Hüseyin Efendi’nin teklifi, Aliye’nin onu itmesi – Uzun Hüseyin Efendi’nin öfkesi – Durmuş ve Tosun – Aliye ile görüşme isteği – Damyanos’un bekleyişi – Aliye’nin ricası – Aliye ve Tosun’un konuşması – Aliye ve Tosun’un aşkının doğası
10 – Fırtınadan Evvel
Ömer Efendi’nin Yunanistan’a sürülmesi – Damyanos’un Atina’ya gidişi – Aliye’nin hisleri ve kasabadaki durum
11 – Cephanenin Atıldığı Akşam
Sonbahar, Hacı Fettah ve Hüseyin Efendi’nin planları – Tosun ve Aliye – Yunanlıların evi kuşatması – Tosun ve kişiliği – Tosun’un pişmanlığı – Aliye’nin kararı – Aliye’nin Damyanos’un yanına götürülmesi – Damyanos ile görüşme – Evin etrafındaki muhafızların kaldırılması şartı ile evliliğin kabul edilmesi
12 – Vurun Kahpeye
Kasabadaki savaş – Köprünün yıkılması (Tosun’un görevi) – Yunan ordusunun kaçışı – Aliye’nin saklanması – Uzun Hüseyin ve Hacı Fettah’ın Aliye’yi linç ettirmesi – Binbaşı Ali Bey – Uzun Hüseyin ve Hacı Fettah’ın asılması
13 – Tosun’un Avdeti
Tosun ve Durmuş – Binbaşı Ali Bey’e mektup
