Normal şartlarda hep neşeli, hareketli bir genç olan Talat Bey; son günlerde daha halsiz ve keyifsiz gözükmektedir. Durumunu bir baş ağrısına bağlayan Talat Bey, annesi Saliha Hanım ve dadısı Ayşe Kadın'a iyi olduğunu söyleyerek evden çıkar ve çalıştığı daireye gider.
Ayşe Kadın, Talat Bey'in son günlerdeki bu halini hala evlenmemiş olmasına bağlar ve Saliha Hanım ile sokak sokak gezerek ona bir eş bulmayı teklif eder. Ancak daha "modern" görüşlü bir kadın olan Saliha Hanım, bu öneriyi şiddetle reddeder. Bunda kendi geçmişinde yaşadığı şeylerin de payı vardır: Saliha Hanım'ın gençliğinde ailesi onu çocukluğundan beri sevdiği Rıfat Bey ile değil zengin Ahmet Bey ile evlendirmeyi düşünmüş; ancak kızlarının Rıfat Bey ile evlenememesi durumunda intihar edeceğini anladıkları için bu evliliğe izin vermiştir.
Kısa süre içinde Saliha Hanım'ın oğlu da kendisini benzer bir durum içinde bulur: Talat Bey'in son günlerdeki keyifsizliğinin sebebi, tütün almak için girdiği bir dükkânda gördüğü Fitnat Hanım'a âşık olmasıdır. Üvey babası çok katı bir adam olduğu ve kızını asla dışarı bırakmadığı için durumunun çaresiz olduğuna inanan Talat Bey, Fitnat Hanım ile tanışmanın yollarını aramaya başlar.
Fitnat Hanım hakkında daha fazla bilgi almak için bir gün onun evinden çıkan bir kadını takip eden Talat Bey, bunun nakış ustası Şerife Kadın olduğunu öğrenir. Elde ettiği bu yeni bilgiyle bir plan yapan Talat Bey, Fitnat ile tanışabilmek için kadın kılığına girer ve kendisini Ragıbe Hanım olarak tanıtarak Şerife Kadın'dan ders almaya başlar. Bu plan, Şerife Kadın onu Fitnat ile tanıştırmayı teklif ettiğinde başarıya ulaşır: Ragıbe Hanım okuma yazma öğrenmek isteyen Fitnat Hanım'a ders verecek, bunun karşılığında Fitnat Hanım da ona nakış konusunda yardımcı olacaktır.
Ragıbe Hanım olarak Fitnat ile tanışmayı başaran Talat, onunla çok iyi geçinir; hatta onun da kendisini sevdiğini öğrenir. Talat'ı dükkânda birkaç kez gören Fitnat da ona âşık olmuş, Ragıbe Hanım'ın ona olan benzerliği karşısında büyük bir şaşkınlık yaşamıştır. Ragıbe Hanım, daha fazla şüphe çekmemek için kendisini Talat'ın kardeşi olarak tanıtır.
Fakat işler tam Talat’ın istediği gibi giderken, iki karakterin tanışmasını mümkün kılan Şerife Kadın kurduğu bir başka bağlantıyla her şeyi berbat eder. Şerife Kadın, genç bir cariyeye ders vermeye gittiği konağın sahibi zengin ve bekar Ali Bey ile Fitnat arasında bir evlilik ayarlamış, Fitnat'ın üvey babası Hacı Baba'yı da bu evliliğe ikna etmiştir. Fitnat, Talat’a âşık olduğu için bu evliliğe tüm gücüyle karşı çıksa da sonunda kandırılarak Ali Bey ile evlendirilir.
Yıllarca eski karısının yasını tutan Ali Bey, Şerife Kadın’ın ısrarlarıyla evlendiği Fitnat’a hep iyi davranmaya çalışır; fakat genç kız onun sevgisine hiçbir karşılık vermez. Onun sürekli Talat’ın adını sayıklamasından başka birini sevdiğini anlayan Ali Bey, bir tartışma sırasında yanlışlıkla Fitnat’ın boynundaki muskayı kopartır ve muska içine yerleştirilmiş küçük mektubu bulur. Bu mektup, annesi tarafından on sekiz yaşına geldiğinde Fitnat’a teslim edilmesi için yazılmıştır.
Ali Bey, okuduğu bu mektuptan Fitnat’ın kendi kızı olduğunu öğrenir. Bu bilgiyle Fitnat’ın yanına gittiğinde, kızının mutsuzluğa dayanamayarak intihar ettiğini görür. Hayatının son anlarında Ragıbe Hanım kılığında Talat da Fitnat’ın yanına gelir. Fitnat’ı kaybettiği için ağır bir hastalık geçiren Talat, kısa süre sonra sevgilisinin yanında hayatını kaybeder.
Giriş
Normal şartlarda oldukça keyifli ve hareketli bir genç olan Talat Bey, son günlerde daha durgun ve yorgun gözükmektedir. Annesi Saliha Hanım ve dadısı Ayşe Kadın'a endişelenmemelerini söyleyen Talat, durumunu bir baş ağrısına bağlayarak evden çıkar ve çalıştığı daireye gider.
Saliha Hanım'ın Evliliği
Talat'ın söylediklerine rağmen Ayşe Kadın, onun bu keyifsizliğini on sekiz yaşına gelmiş olmasına rağmen evlenmemiş olmasına bağlar. Ona göre yapılması gereken evden çıkıp sokak sokak gezerek Talat'a uygun bir kız bulmaktır.
Ancak evlilik konusunda daha modern görüşleri olan Saliha Hanım, bu öneriye şiddetle karşı çıkar. Bunda, kendi gençliğinde yaşadığı trajik olayların da etkisi vardır.
Saliha Hanım, okul yıllarında Rıfat Bey isimli bir gence âşık olmuş; hatta iki genç evlenememeleri durumunda intihar edecekleri konusunda bir sözleşme imzalamıştır. Saliha Hanım'ın ailesi; Rıfat Bey'iin içki içen, sürekli kumar oynayan babasını onaylamadıkları için bu evliliğe karşı çıkıp onu Ahmet Bey isimli zengin bir adamla evlendirmeye çalışır. Ancak Saliha Hanım'ın Rıfat Bey'le evlenmemesi durumunda intihar edeceği anlaşılınca kızlarının isteğine boyun eğer ve onun Rıfat Bey ile evlenmesine izin verir.
Talat Bey, Saliha Hanım'ın Rıfat Bey ile olan evliliğinden doğan oğludur. Rıfat Bey oğlu Talat'ın büyüdüğünü göremeden hayatını kaybetmiş; ancak onun vasiyeti sayesinde Talat çok iyi bir eğitim alarak yetişmiştir.
Talat Bey'in Aşkı
Talat Bey'in annesi Saliha Hanım hakkında bu uzun girişin ardından, romanın anlatısı yeniden Talat Bey'e döner. Talat Bey'in son günlerdeki halsizliğinin ve keyifsizliğinin sebebi, aslında bahane ettiği gibi bir baş ağrısı değil Hacı Baba isimli tütüncünün dükkanında görerek âşık olduğu bir kızdır. Talat Bey bu kızı gördükten sonra - tütünü bitmemiş olsa bile - tekrar tekrar bu dükkana gelmiş, birkaç dakikalığına da olsa kızı görmeye çalışmıştır. Bununla birlikte etrafındakilerin Hacı Baba hakkında söyledikleri bu kız ile tanışmasının bile imkansız olduğunu gösterir niteliktedir.
Anlatılanlara göre son derece tutucu bir adam olan Hacı Baba; üvey kızının dışarı bile çıkmasına izin vermemekte, onu sürekli evde oturmaya zorlamaktadır.
Bu çok olumsuz bir durum gibi gözükse de kendi halinde bir kız odan Fitnat bu durumdan fazla şikayetçi değildir. Ancak Talat'ın kendisini görüp beğendiği gibi o da Talat'ı görüp âşık olmuş ve son günlerde eskisine göre daha keyifsiz hale gelmiştir.
Ragıbe Hanım ve Fitnat
Mevcut koşullar altında Fitnat Hanım ile tanışmasının imkansız olduğunu bilen Talat, onu daha yakından tanıyabilmek için bir gün evlerinden çıkan bir kadını takip eder. Kadının oturduğu mahalleye ulaştığında adres sorma bahanesiyle onun nakış ustası Şerife Kadın olduğunu öğrenir ve Fitnat ile tanışabilmek için bir plan yapar. Bu plana göre Talat kadın kılığına girecek, Şerife Kadın'dan nakış dersi alacak ve Şerife Kadın'ın kendisini Fitnat ile tanıştırmasını umacaktır.
Ailesinin kullanmadığı boş bir evde kadın kılığına giren ve bu şekilde Şerife Kadın'dan ders almaya başlayan Talat, kısa süre içinde amacına ulaşır. Şerife Kadın, nakış konusunda kendisini geliştirebilmesi için Talat Bey'i - daha doğrusu üstlendiği yeni kimlikle "Ragıbe Hanım"ı - Fitnat ile tanıştıracak; Fitnat Ragıbe Hanım'ın nakış konusunda ilerlemesini sağlarken o da Fitnat'a okuma - yazma dersleri verecektir.
Ragive Hanım ve Fitnat tanıştığında işler tam da Talat'ın umduğu gibi gider. Fitnat, Ragıbe Hanım'ın görüp âşık olduğu Talat Bey'e benzerliğinden şüphelense de Ragıbe Hanım onu erkek kardeşi olarak tanıtınca yakalanmaktan kurtulur. Talat Bey henüz gerçek kimliğini açıklayamasa da Fitnat'ın da kendisini sevdiğini anlar.
Talat Bey'in sevgilisine yakın olması, Fitnat'ın da hem Ragıbe Hanım'ı hem de kardeşi olarak tanıdığı Talat Bey'i çok sevmesi nedeniyle iki karakter on günlük mutlu bir süreç yaşar - ancak önemli bir gelişme ile, bütün bunlar değişecektir.
Ali Bey
Bu noktada kitap, Talat ve Fitnat'tan ayrılıp tamamen farklı bir karaktere yoğunlaşır. Üsküdar'da yaşayan zengin ve bekar bir adam olan Ali Bey, daha önce evlenmiş; ancak bir tartışma anında çok sevdiği karısını boşamıştır.
Bundan sonra pişman olup af dilemesine karşın özrü, kızının yaşadığı mutsuzluğu kabullenmeyen kayınvalidesi tarafından reddedilmiştir. Bundan sonra durumu kabullenen Ali Bey; çok sevdiği karısının tekrar evlendiğini, daha sonra da öldüğü haberini almıştır. Bundan sonra da kimseyle evlenmeden, yalnız bir şekilde yas tutarak yaşamıştır.
Ali Bey'in bu durumu, onun evindeki cariyelerden birine nakış dersi vermekte olan Şerife Kadın sayesinde değişir. Şerife Kadın'ın uzun ısrarları sonrasında Ali Bey, Fitnat ile evlenmeye razı olur. Mutsuz adamın bu kararı vermesindeki önemli sebeplerden bir tanesi de anlatılanlardan Fitnat Hanım'ın eski karısına çok benzediğini anlaması olur.
Ali Bey ve Fitnat
Şerife Kadın, Ali Bey'i evliliğe ikna ettikten sonra benzer şekilde Hacı Baba'yı da ikna eder ve Fitnat'ın evliliği resmileşmiş olur. Bu haberi Ragıbe Hanım ile de paylaşan Fitnat, uzun süredir arkadaşı olarak tanıdığı bu kişinin aslında aşık olduğu Talat Bey olduğunu öğrenir ve Talat Bey'in kendisine yakın olabilmek için bütün bunları yapmasına sempati duyarak söylediği yalanları affeder.Talat'ı sevdiği için bütün gücüyle bu evliliğe karşı çıkan Fitnat; mutsuzluktan hasta olunca Hacı Baba her şeyin onun mutluluğu için yapıldığını, istemiyorsa evliliğin iptal edileceğini söyler. Bu süre içinde Talat Bey, Ragıbe Hanım olarak bir kere bile Fitnat'ın yanına gelmemiştir.
Evlenmek zorunda olmadığı haberi Fitnat'ı fazlasıyla memnun etse de Hacı Baba'nın söylediği aslında doğru değildir. Bir süre sonra Hacı Baba'nın evinde yaşayanlar "yazlık ev kiralama" bahanesiyle vapurla Üsküdar'a geçer. Bütün yolculuğu tuhaf bulan Fitnat; karşıya geçtikten sonra bunun sıradan bir vapur yolculuğu olmadığını, kendi düğünü olduğunu anlar ancak iş işten geçmiş olduğu için konuyla ilgili bir şey yapamaz. Bir yandan hasta olduğunu öğrendiği Talat'ın durumuna üzülen Fitnat, diğer taraftan da konaktaki mutsuz hayatına alışmaya çalışır.
Fitnat'ın kocası Ali Bey, aslında ona karşı büyük bir sevgi ve ilgi göstermektedir. Ancak ne yaparsa yapsın bu sevgisine bir cevap alamaz. Bir anlık üzüntü sırasında Fitnat'ın boynundaki muskayı çıkaran Ali Bey, sakinleştikten sonra muskada yazılanları okur ve Fitnat'ın aslında kendi kızı olduğunu öğrenir: Hacı Baba'nın ölen karısı, Ali Bey'in bir öfke anında boşadığı Zekiye Hanım'dan başkası değildir.
Bu haberi öğrenir öğrenmez Fitnat'ın yanına koşan Ali Bey, kızının mutsuzluğa dayanamayarak intihar ettiğini görür. Bu sırada, çok hasta olmasına rağmen dayanamayarak Fitnat'ın yanına gelen Talat Bey, onun öldüğünü görür ve kısa süre sonra o da hayatını kaybeder. Hem kızının hem de onunla evlendirmeye karar verdiği Talat'ın ölümünü gören Ali Bey, bundan sonra delirir ve kısa bir süre sonra o da hayatını kaybeder.
Giriş
Talat - Annesi, Ayşe Kadın - Talat'ın keyifsizliği - Ayşe Kadın'ın tavsiyeleri - Talat'ın evden çıkışı
Evlilik Serüveni
Ayşe Kadın'ın Talat'ı evlendirme isteği, evliliğe farklı yaklaşımlar - Saliha Hanım ve kocası
Saliha Hanım'ın Hikayesi - Çocukluk Aşkı
Aşk - Aşksız insan olmaması - Saliha Hanım'ın çocukluğu, öğrencilik hayatı - Okuldaki başarısı, Rıfat Bey - Rıfat Bey ile yakınlık
Sırrın Keşfi
Rıfat Bey ile evde - Babasının görmesi - Rıfat Bey'e övgüler - Rıfat Bey'in babası - Annesi Kamile Hanım - Saliha Hanım'ın annesinin Kamile Hanım'a üzüntüsü - Evlilik ve kadınlar - Babasıyla Rıfat Bey hakkında konuşma - Rıfat'ı sevmek - Babasının yorumları - Saliha'nın utancı - Dadısıyla konuşma - Dadısının yorumları - Gece, Rıfat Bey ile evlenme düşüncesi
Sözleşme
Ertesi sabah, okul - Rıfat Bey'i bekleme - Önceki gün söylenenler hakkında konuşma - Sözleşme - (Şimdi: Saliha Hanım'ın üzüntüsü, hatıraları) - Bir süre sonra: Okul hayatının sonu - Saliha'nın üzüntüsü - Rıfat Bey ile görüşememek
Haberleşme
Gülzar - Saliha'ya mektup - Saliha'nın cevabı - Gülzar aracılığıyla haberleşme - Aradan geçen yıllar
Üzüntü
Saliha'nın on altı yaş sevinci: Rıfat Bey ile evlenebileceği düşüncesi - Annesinin odaya gelişi - Evlilik haberi: Ahmet Bey - Saliha'nın üzüntüsü ve öfkesi - Dadısıyla konuşma - Rıfat Bey'in mektubunu dadısına okuma - Dadının yardım, annesinin ikna edilmesi - Babasıyla konuşma - Babasının yorumları - Bu sırada: Gülzar, Rıfat Bey'in mektubu - Rıfat Bey'e mektup - Kendi evlerine damat olarak gelme fikri - Sabah: Kamile Hanım'ın ziyareti - Saliha'nın mutluluğu- Kamile Hanım'ın gidişi Rıfat'ın mektubu, evlenemeyecekleri bilgisi - Rıfat Bey'in kendini öldürme kararı - Saliha Hanım'ın kendini öldürme kararı
Murad
Gülzar'ın mektubu taşırken Saliha Hanım'ın annesine yakalanması - Mektubun okunması - Annesinin üzüntüsü, Rıfat Bey ile evliliğe izin verme kararı - Evlilik - 1 sene sonra: Kayınpederin ölümü, 3 sene sonra: Kamile Hanım'ın ölümü - Hikayenin sonu: Talat Bey, Saliha'nın ailesinin ölümü - Rıfat Bey'in ölümü - Saliha Hanım'ın Talat'a "aşırı" sevgisi - Talat Bey'in eğitimi - Devlet dairesinde işe girmesi - Talat Bey'in karakteri - Son günlerdeki durumu - "Baş ağrısı" - Talat Bey'in asıl derdi
Hacı Baba - Talat'ın Aşkı
Hacı Baba - Hacı Baba'nın karakteri - Talat Bey'in tütün alışkanlığı - Hacı Baba'nın dükkanı - Kafes - Talat Bey'in aşık olması - Gördüğü kızı tekrar görmek için tekrar tekrar tütün alması - Eski tütüncüyle karşılaşma - Hacı Baba hakkında sohbet - Eski tütüncünün söyledikleri - Hacı Baba'nın servetinin kaynağı: Karısı - Karısının önceki kocasından kızı - Hacı Baba'nın bu kız hakkında tutuculuğu
Hacı Baba'nın Evi
Hacı Baba'nın evinin betimlenmesi - Fitnat Hanım ve Emine Kadın - Emine Kadın'ın masalları ve yemekleri - Hacı Baba'nın Adetleri
Fitnat Hanım
Gerçek ailesi - Hacı Baba'nın yetiştirme tarzı - Fitnat'ın özellikleri - Fitnat'ın günlük hayatı
Daha Bir Eğlence
Fitnat'ın Talat Bey'i ilk görüşü - Tekrar görme çabası - Fitnat'ın hüznü - Şerife Kadın ve Emine Kadın'ın konuşmaları - Fitnat'ın muskası - Hacı Baba ile Şerife Kadın'ın konuşması - Hacı Baba'nın söyledikleri, gezinti yerleri, komşu ziyaretleri hakkında yorumlar - Şerife Kadın'ın gidişi
Kılık Değiştirme
Talat Bey - Şerife Kadın'ı takip - Nakış hocası olduğunu öğrenme - Kadın kılığına girip ders alma fikri - Talat'ın heyecanı - Kıyafet değişimi - Talat Bey = Ragıbe Hanım - Şerife Kadın'ın evine gidiş
Nakış Dersi
Şerife Kadın'ın evi - Şerife Kadın ile konuşma - İlk nakış dersi - Peşine takılan adam - Geçen günler
Ders Sevdası
Şerife Kadın ve Fitnat - Fitnat'ın Ragıbe Hanım'dan ders alma fikri - Fitnat Hanım'ın heyecanı - Hacı Baba'nın rızası
Tesadüfe Bak
Şerife Kadın'ın Ragıbe Hanım'dan ricası - Talat'ın heyecanı - Nakış dersi - Talat'ın eve dönüşü, sabırsızlığı - Ertesi gün, Talat Bey'in heyecanla hazırlanması
Buluşma
Talat Bey'in heyecanı - Fitnat ve Ragıbe Hanım - Heyecan - Fitnat'ın benzerliğe şaşırması - İkilinin mutluluğu - Nakış
Başbaşa Konuşma
Şerife Kadın'ın gidişi - Talat ve Fitnat'ın konuşması - Fitnat'ın soruları - Ragıbe Hanım'ın "erkek kardeşi" - Emine Kadın ile tanışma - Talat Bey'in evden ayrılışı
Aşkın Gücü
Talat'ın mutluluğu - Fitnat'ın aşkı, kafa karışıklığı - Hayalleri - Talat Bey ile evlenme isteği
İkinci Görüşme
Fitnat'a okuma dersleri - Biraderine" - Karşılıklı korku - Fitnat'ın düşünceleri: Ragıbe Hanım ve Talat'a karşı sevgi - Talat'ın Fitnat'ın aşkını anlaması - Talat'ın gerçek kimliğini açıklama korkusu - On günlük mutluluk - "Kara Gün"
Boşanma
Üsküdar - Üsküdar'daki konak - Ali Bey - Ali Bey ve Karısı - Ali Bey'in karısını boşaması - Karısının üzüntüsü - Üzüntüsünü annesiyle paylaşması - Annesinin Ali Bey'i unutturma çabaları
Pişmanlık
Ali Bey'in rüyası - Pişmanlığı - Rüyadan sonraki gece - Ali Bey'in özür dileme kararı
Ebedi Ayrılık
Ali Bey'in özür dileme çabası - Karısının annesinin özrü kabul etmemesi - Ali Bey'in durumu kabullenmesi - Karısının tekrar evliliği, daha sonra öldüğü haberi
Evlenme Niyeti
Ali Bey'in cariyesi - Nakış dersleri - Şerife Kadın - Şerife Kadın'ın Ali Bey'i evlendirme isteği - Ali Bey ile konuşması - Şerife Kadın'ın tarif ettiği kız: Fitnat - Ali Bey'in heyecanı - Eski karısına benzerlik - Şefire Kadın'ın Ali Bey'i ikna etmesi - Söylentinin konakta yayılması - Ali Bey'in on yedi senelik hüznünden kurtulmaya başlaması
Müjde - Kara Haber
Fitnat’ı Ali Bey ile evlendirme kararı - Hacı Baba’nın sevinci - Fitnat’ın üzüntüsü, bayılması - Fitnat’ı anlama çabaları - Talat’ı sevme itirafı - Fitnat’ın üzüntüsü, Ragıbe Hanım’ı beklemesi - Ragıbe Hanım’ın gelmemesi, ikna çalışmaları
Kara Gün
Ragıbe Hanım’ın gelişi, şaşkınlığı - Fitnat’ın itirafı - Ragıbe Hanım’ın şaşkınlığı - Talat’ın itirafı - Fitnat’ın şaşkınlığı, Talat’ın af dilemesi - Fitnat’ın evliliği, Talat’ın yorumları - Talat Bey’in gidişi, vedalaşma - Fitnat’ın düşünceleri
Bir Hile
Talat Bey’in gelmediği günler - Fitnat’ın durumu, hastalığı - Emine Kadın’ın söyledikleri, mutsuz olacaksa evlenmeyeceği haberi - Hacı Baba’nın planı
Geçici Bir Sevinç
Talat Bey’i merak - “Üsküdar’da kiralık ev - Talat Bey’in hastalığı - Fitnat’ın üzüntüsü - Talat Bey’e cevap, evlenmeyeceği haberi
Yazlığa Gidiş
Kıyafetler - Fitnat’ın heyecanı - Vapur - Vapurdaki kadınların ilgisi, tuhaflıklar - Üsküdar’da bekleyen arabalar - Fitnat’ın hileyi anlaması - Ev, Fitnat’ın baygınlığı - Serfiraz - Eski tanıdıkların evden ayrılması - Fitnat’ın üzüntüsü
Beni Sevmiyor
Ali Bey’in gelişi - Fitnat’ı görünce yaşadığı şaşkınlık, eski karısına benzerlik - Fitnat’ın utancı - Ali Bey’in odadan ayrılması, üzüntüsü - Fİtnat’ın üzüntüsü, hikayesini Serfiraz’a anlatması - Sabah: Ali Bey’in gelişi, hissettikleri - Fitnat ve Ali Bey’in durumu
Sayıklama
Fitnat’ın sayıklamaları: Talat - Ali Bey’in üzüntüsü, pişmanlığı - Fitnat ile Talat’ı evlendirme düşüncesi - Kendini öldürme fikri - Ali Bey’in arkadaşı
Yine Bir Mektup
Fitnat’ın üzüntüsü - Kendinden çok Talat’a üzülmesi - Talat’a mektup
Fitnat’ın Muskası
Mektuptan üç gün sonra - Ali Bey’in Fitnat’la konuşması - Fitnat’ın sevgisi - Fitnat’ın muskasının elinde kalması
Facia
Fitnat’ın muskası - Ali Bey’in merakı -Muskanın içinde yazanlar - Ali Bey’in gerçek kimliği: Fitnat’ın babası - Ali Bey’in Fitnat’ın odasına gitmesi - Fitnat’ın cevap vermemesi - Kapının kırılması - Fitnat’ın durumu: İntihar - Ali Bey’in yaşadığı şok - Fitnat’ın durumu kabullenmesi - Talat’ın gelişi - Fitnat’ın ölümü - Talat’ın ölümü - Ali Bey’in çıldırması - Ali Bey’in ölümü
